Disruptive Innovation มีความหมายอย่างไร

เคลย์ตัน คริสเต็นเซ่น (Clayton M. Christensen) และการบรรยายของ คริสเต็นเซ่น ในสถานที่ต่าง ๆในช่วงปี 2011-2018[1]

เคลย์ตัน คริสเต็นเซ่น (Clayton M. Christensen) เป็นศาสตราจารย์สอนหนังสือที่ โรงเรียนธุรกิจฮาร์วาร์ด (Harvard Business School) มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด เขาโด่งดังด้วยทฤษฎี Disruptive innovation ซึ่งเขียนไว้ในหนังสือเล่มแรกชื่อ The Innovator’s Dilemma (1997)[1] ทฤษฎี "นวัตกรรม Disruption” เป็นแนวคิดธุรกิจที่มีอิทธิพลมากที่สุดในช่วงต้นศตวรรษที่ 21[2] แอนดี้ โกรฟ ซีอีโอของอินเทล (Intel) กล่าวสรรเสริญว่า "The Innovator's Dilemma" เป็นหนังสือที่สำคัญที่สุดที่เขาอ่านมาในรอบสิบปี สตีฟ จอบส์ ยอมรับว่าเขาได้รับอิทธิพลอย่างลึกซึ้งจากหนังสือของคริสเต็นเซ่น บิล เกตต์ กล่าวว่าทฤษฎีของ คริสเต็นเซ่น กลายเป็นสิ่งที่จำเป็นในการพิจารณาการลงทุนทุกครั้ง นอกจากนี้ เขายังเขียนหนังสือเกี่ยวกับนวัตกรรม อีกหลายเล่ม เช่น The Innovator’ s Solution (2003), Disrupting Class (2008) Innovator's Prescription (2009) The Innovative University (2011) Competing Against Luck: The Story of Innovation and Customer Choice (2016) นอกจากเป็นนักวิชาการแล้ว เขายังมีประสบการณ์ด้านการทำธุรกิจโดยจัดตั้งบริษัทอินไซด์ ทำหน้าที่ให้คำปรึกษาแก่บริษัทในการสร้างการเติบโตด้วยนวัตกรรม ก่อนจะเปลี่ยนวิถีชีวิตมาเป็นอาจารย์สอนหนังสือ

คริสเต็นเซ่น ใช้เวลากว่า 20 ปีในการค้นหาคำตอบให้กับคำถามสำคัญ 2 ข้อคือ 1) ทำไมบริษัทขนาดใหญ่ที่เคยประสบความสำเร็จมาหลายปีและถือว่าเป็นบริษัทที่ดีที่สุดจึงประสบความล้มเหลว และไม่สามารถรักษาตำแหน่งความเป็นผู้นำ ไว้ได้ 2) หากเราเป็นสตาร์ทอัพ (Startup) เราจะทำอย่างไรจึงจะชนะบริษัทขนาดใหญ่ได้ ทั้งนี้จากการศึกษาและวิจัยพบว่า บริษัทยักษ์ใหญ่ที่มีทรัพยากรมหาศาล แม้ทำทุกอย่างถูกต้องตามหลักการของธุรกิจคือผลิตสินค้าสนองความต้องการของลูกค้าและลงทุนในธุรกิจที่มีกำไร ก็ยังคงสูญเสียความเป็นผู้นำในตลาดหรือแม้กระทั่งล้มเหลวได้ คริสเต็นเซ่น อธิบายว่า แรงผลักดันให้บริษัทขนาดใหญ่ตัดสินใจสร้างการเติบโตด้วยการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วยนวัตกรรมให้ดีขึ้นอย่างไม่หยุดยั้งเกิดจากการมุ่งแสวงหากำไร ทั้งนี้เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้ากลุ่มที่มีความต้องการสูงและเป็นกลุ่มที่มีรายได้สูงซึ่งอยู่ส่วนบนของตลาด (High-end market) โดยละเลยลูกค้าที่อยู่ส่วนล่างของตลาดซึ่งมักมีรายได้น้อย และต้องการผลิตภัณฑ์พื้นฐานที่ใช้งานง่ายและราคาถูก คริสเต็นเซ่น เรียกวิธีการสร้างนวัตกรรมแบบนี้ว่า Sustaining innovation

ผู้ประกอบการรายใหม่ที่เพิ่งเข้าตลาด (New entrant) หรือ สตาร์ทอัพ (Startup) เข้าแข่งขันในส่วนล่างของตลาดที่ผู้ประกอบการรายใหญ่ละเลยหรือไม่สนใจ ด้วยนวัตกรรมใหม่ เสนอผลิตภัณฑ์พื้นฐาน ใช้งานง่าย ราคาถูก หรือสร้างตลาดใหม่โดยขายผลิตภัณฑ์ให้ประชาชาชนส่วนใหญ่ที่ไม่เคยบริโภคสินค้านั้น ๆ มาก่อน ซึ่งอาจจะเกิดจากไม่ความสะดวกในการซื้อและใช้บริการ หรือไม่สามารถจ่ายได้เพราะมีราคาแพง ในระยะเริ่มต้น ผลิตภัณฑ์ของสตาร์ทอัพ มักมีคุณภาพไม่สู้ดี ถ้าเปรียบเทียบกันในเรื่องของ ประสิทธิภาพ/ลักษณะ/คุณภาพ/การใช้งาน (Performance) แต่ต่อมามีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วยนวัตกรรมใหม่จนสามารถแข่งขันกับผู้ประกอบการรายใหญ่ในตลาดบนได้ หรือสามารถดึงลูกค้าที่อยู่ในตลาดล่างให้มาใช้ผลิตภัณฑ์ของสตาร์ทอัพได้ จนท้ายที่สุด สามารถขับไล่ผู้ประกอบการที่ครองตลาดเดิมให้ออกจากตลาดได้ คริสเต็นเซ่น เรียกวิธีการสร้างนวัตกรรมแบบนี้ว่า Disruptive Innovation ตัวอย่างเช่น โรงงานเหล็กขนาดเล็ก (Steel mini mill) ผลิตเหล็กเส้นที่มีคุณภาพต่ำ (Rebar) ใช้ในงานก่อสร้าง และต่อมาปรับปรุงเทคโนโลยีจนสามารถผลิตแผ่นเหล็ก (Sheet steel) คุณภาพสูง ที่ใช้ในวงการอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและ รถยนต์ โรงงานขนาดเล็กสามารถขับไล่บริษัทผลิตเหล็กกล้าแบบบูรณาการหรือแบบครบวงจร (Integrated steel mill) ที่เคยครอบครองตลาดอยู่ก่อนออกจากอุตสาหกรรมเหล็กกล้าได้ในที่สุด หลักคิดดังกล่าวกลายเป็นทฤษฎีที่ผู้จัดการและซีอีโอทั่วโลกต้องเปลี่ยนความคิดเกี่ยวกับการเติบโตและนวัตกรรมใหม่[1] 


คริสเต็นเซ่น อธิบายว่า สถานการณ์ที่เกิดขึ้นกับบริษัทขนาดใหญ่ที่มุ่งเน้นการพัฒนาสินค้าด้วย Sustaining Innovation เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของกลุ่มลูกค้าในตลาดระดับบนซึ่งมีรายได้สูง ต้องเผชิญกับบริษัทขนาดเล็กที่ใช้ Disruptive Innovation เข้ามาเสนอขายสินค้าขั้นพื้นฐานให้กลุ่มลูกค้าในตลาดระดับล่างที่บริษัทขนาดใหญ่ละเลย บริษัทต้องเลือกตัดสินใจว่าจะยังคงผลิตสินค้าที่มีคุณภาพดีกว่า เพื่อตอบสนองต่อลูกค้าที่ยินดีจ่ายในราคาที่สูงกว่า หรือจะผลิตสินค้าพื้นฐานที่มีคุณภาพต่ำกว่า ราคาถูกกว่า สำหรับลูกค้าในตลาดระดับล่างที่มีความสามารถในการจ่ายน้อยกว่า บริษัทขนาดใหญ่ส่วนใหญ่ยังคงตัดสินใจเลือกที่จะผลิตสินค้าที่มีคุณภาพดีกว่าสำหรับกลุ่มลูกค้าที่มีรายได้สูง ซึ่งท้ายที่สุดก็ต้องประสบความล้มเหลวเพราะคู่แข่งขันรายใหม่พัฒนาสินค้าที่มีคุณภาพดีขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่ง บริษัทใหญ่ที่ครองตลาดมาเป็นระยะเวลานานต้องพ่ายแพ้และออกจากตลาดไป คริสเต็นเซ่น เรียกสถานการณ์นี้ว่า Innovator's Dilemma[1] 

Disruptive Innovation Model

Disruptive Innovation มีความหมายอย่างไร

Source: Clayton M. Christensen, Michael Raynor, and Rory Mcdonald. From “What is Disruptive Innovation?, December”, HBR, 2015

รูปภาพที่ 1 The Disruptive Innovation Model


รูปภาพที่ 1 แสดง ความแตกต่างกันของวิถีทางของประสิทธิภาพของสินค้า (เส้นสีแดง ซึ่งแสดงการปรับปรุงสินค้าตามกาลเวลา [Product performance trajectories]) และวิถีทางของความต้องการของลูกค้าตามกาลเวลา (เส้นสีน้ำเงินแสดงความเต็มใจของลูกค้าที่จ่ายสำหรับประสิทธิภาพของสินค้า [Performance customers will pay for]) เมื่อผู้ประกอบการรายเดิมเสนอสินค้าที่มีคุณภาพสูงกว่า (เส้นสีแดงด้านบน) เพื่อตอบสนองต่อลูกค้าด้านบนของตลาด (ซึ่งมีกำไรสูงสุด) ประสิทธิภาพของสินค้าดังกล่าวเกินความต้องการของลูกค้าด้านล่างของตลาดและลูกค้าหลักจำนวนมาก การทำแบบนี้เปิดช่องให้ผู้ประกอบการรายใหม่ (new entrants) ปรับปรุงประสิทธิภาพสินค้าและเคลื่อนสู่ตลาดบน (ที่ซึ่งสามารถทำกำไรได้สูงสุดเหมือนกัน) และท้าทายผู้ครอบครองตลาดรายเดิม

ทฤษฎี Disruptive Innovation แสดงการเกิด Disruption ว่าเป็นกระบวนการที่บริษัทขนาดเล็กหรือสตาร์ทอัพที่มีทรัพยากรน้อยกว่าสามารถท้าทายบริษัทขนาดใหญ่ได้สำเร็จ โดยเฉพาะเมื่อบริษัทขนาดใหญ่มุ่งปรับปรุงสินค้าที่มีความต้องการมากที่สุด (มีกำไรมากที่สุด) โดยให้ประสิทธิภาพของสินค้าเกินความต้องการของลูกค้าบางกลุ่มและไม่สนใจลูกค้าบางกลุ่ม บริษัทขนาดเล็กเริ่มเข้ามา Disrupt ที่ด้านล่างของตลาดโดยบริษัทขนาดใหญ่ไม่ทันสังเกต เสนอสินค้าในส่วนที่รายใหญ่ละเลย ด้วยราคาที่ต่ำกว่า บริษัทขนาดใหญ่ยังคงแสวงหากำไรจากกลุ่มลูกค้าที่ต้องการมากกว่า และไม่ตั้งใจตอบโต้ ต่อมาบริษัทขนาดเล็กเคลื่อนสู่ด้านบนของตลาด เสนอขายสินค้าตามความต้องการของกลุ่มลูกค้าหลักในตลาดบน โดยมีความได้เปรียบจากต้นทุนที่ถูกกว่า Disruption เกิดขึ้นเมื่อลูกค้าหลักของธุรกิจขนาดใหญ่หันมาซื้อสินค้าของสตาร์ทอัพจำนวนมาก คริสเต็นเซ่น กล่าวว่าไม่ใช่รายใหญ่ไม่สร้างนวัตกรรม แต่พวกเขาใช้เวลาไปกับการพัฒนาสินค้าให้ดีกว่าเพื่อลูกค้ากลุ่มเดิม ซึ่งเขาเรียกว่า Sustaining Innovation ตามเส้นสีแดงด้านบน (รูปภาพที่ 1 ) ซึ่งแสดงการปรับปรุงสินค้าตามกาลเวลาของผู้ประกอบการที่ครองตลาด (Incumbent sustaining trajectory) ส่วนเส้นสีแดงด้านล่างเป็นการพัฒนาสินค้าของผู้ประกอบการรายใหม่หรือสตาร์ทอัพ



[1] Clayton M. Christensen, The Innovator ‘s Dilemma, Harvard Business School Press, Boston, Massachusetts, 1997



ใช้ร่วมกัน

ใช้ร่วมกัน

8 ขั้นตอนในการปรับเปลี่ยนองค์กร (8-Step Process of Transformation)

กรกฎาคม 14, 2551

John P. Kotter เสนอ 8 ขั้นตอนของการปรับเปลี่ยนองค์กร (Transformation) ไว้ดังนี้ 1) สร้างการตระหนักของความเร่งด่วนของการเปลี่ยนแปลง (Establishing a greater sense of urgency) 2) สร้างทีมนำการเปลี่ยนแปลง (Creating the guiding coalition) 3) พัฒนาวิสัยทัศน์และยุทธ์ศาสตร์ที่ชัดเจน (Developing a vision and strategy) 4) สื่อวิสัยน์ทัศน์ในการเปลี่ยนแปลงให้พนักงานเข้าใจและมีส่วนร่วม (Communicating the change vision) 5) มอบอำนาจให้ผู้อื่นปฏิบัติ (Empowering others to act) 6) สร้างแผนชัยชนะในระยะสั้น (Creating short-term wins) 7) สร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง (Consolidating gains and producing even more change) 8) สร้างการเปลี่ยนแปลงให้เป็นวัฒนธรรมองค์กร (Institutionalizing changes in the culture) John P. Kotter สำเร็จการศึกษาจาก MIT และ Harvard และ เริ่มเป็นอาจารย์สอนที่ Harvard Business School เมื่ออายุ 33 ปี John P. Kotter เขียนหนังสือ 15 เล่ม และ ผลงานได้รับการยอมรับว่าเป็นเลิศทางด้านภาวะผู้นำและการเปลี่ยนแปลง (Leadership and Change) หนังสือที่เป็นที่รู้จักกว้างขวางและได้รับการแปลหลายภาษา

Disruptive Innovation มีอะไรบ้าง

สรุป Disruptive Innovation คือ นวัตกรรมที่เกิดขึ้นมาแล้วทำลายผลิตภัณฑ์เดิมให้ตายไป ไม่มีสิทธิ์ได้เกิด เช่น ฟิล์มโกดัก (Kodak) ถูกแทนที่ด้วยโทรศัพท์มือถือ ทำให้บริษัทโกดักขาดทุน จำเป็นต้องปิดกิจการลง เพราะการไม่ปรับตัวให้ทันกับสถานการณ์ นอกจากนี้ยังมีอีกหลายตัวอย่าง เช่น เท็ปคาสเซ็ท หรือแม้กระทั่งการจองห้องพักโรงแรม ...

Innovation กับ Disruption มีความหมายต่างกันอย่างไร

Innovation คือ การทำสิ่งเดิมให้ดีขึ้นมานิดหน่อย” โดยมีตัวอย่างงานของศิลปินชื่อดังคนอื่นๆ ที่อยู่ร่วมสมัยกับแวน โก๊ะห์ “แต่ Disruption หมายถึง การลบสิ่งเดิมออกจากหน้าประวัติศาสตร์”

Disruptive Change คืออะไร

การเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกผันหรือ Disruptive Change คือ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นโดยมีรูปแบบ การด าเนินการใหม่ ๆ (New Business Model) มาแทน รูปแบบการด าเนินการแบบเดิม (Incumbent Business) และมีผลกระทบในวงกว้าง ทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ซึ่งในการปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industry Revolution) ทั้ง 4 ครั้ง ก็เป็นผลที่เกิดขึ้นจาก ...

Disruptive Technology หรือ Disruptive Innovation คืออะไร จงอธิบาย

Disruptive technologies คือ นวัตกรรม หรือเทคโนโลยีที่สร้างตลาด และ มูลค่าให้กับตัวผลิตภัณฑ์ที่ใช้เทคโนโลยี และส่งผลกระทบอย่างรุนแรง ต่อตลาดของผลิตภัณฑ์เดิม รวมทั้งอาจจะทำให้ธุรกิจที่ใช้เทคโนโลยีแบบเดิม ๆ ล้มหายตายจากไป ซึ่งต่างจากนวัตกรรมทั่วไปที่อาจจะเพียงช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ เพิ่มคุณภาพของสินค้า หรือลดต้นทุนกระบวนการ ...