ทำอย่างไรถึงจะได้เป็นผู้สอบบัญชีรับอนุญาต

CPA ย่อมาจาก Certified Public Accountant มีชื่อภาษาไทยว่า ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต คือ ผู้ที่ประกอบวิชาชีพบัญชีในด้านการสอบบัญชี สามารถลงนามรับรองในงบการเงินได้  โดยคนทั่วไปอาจจะเรียกว่า “ออดิท” “ออดิทเตอร์”

ออดิทเตอร์ หมายถึง ผู้ตรวจสอบ ซึ่งในทางบัญชีหมายถึงผู้ตรวจสอบบัญชี แบ่งเป็น Internal Audit และ External Audit ในส่วนของ Internal Audit จะเป็นคนในบริษัทนั้น ๆ ทำหน้าที่ดูว่า ระบบบัญชีในองค์กรที่วางไว้นั้น ได้รับการปฏิบัติตามหรือไม่ มีความเสี่ยงอะไรที่จะเกิดขึ้นบ้าง เพื่อให้บริษัทสามารถดำเนินกิจการได้อย่างสะดวกสบาย ลดความเสี่ยงในการเกิดข้อผิดพลาด

ส่วน External Audit เป็นคนนอก ที่ได้รับการว่าจ้างจากบริษัท เพื่อให้มาตรวจสอบงบการเงิน เป็นหลัก ซึ่งออดิทประเภทนี้มักจะ วนเวียนมาที่บริษัท สามเดือนครั้ง หกเดือนครั้ง หรือปีละครั้งบ้างก็แล้วแต่ ขึ้นอยู่กับหลาย ๆ ปัจจัย

CPA นั้นมีทั่วโลก และมีข้อกำหนดในเรื่องของคุณสมบัติที่แตกต่างกัน ซึ่งโอกาสในการได้ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพสอบบัญชี ในประเทศไทยมีข้อกำหนดดังต่อไปนี้ มีข้อกำหนดไว้ว่า ต้องจบไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีด้านบัญชีตามหลักสูตรที่สภาวิชาชีพบัญชี ในพระราชูปถัมภ์กำหนด ผ่านการทดสอบ และมีประสบการณ์ในการทำงานสอบบัญชีไม่น้อยกว่า 3ปี และไม่น้อยกว่า 3,000 ชั่วโมง  ซึ่งวิชาที่จะต้องทดสอบประกอบไปด้วย 3 วิชาคือ บัญชี, กฎหมาย และการตรวจสอบบัญชี โดยแต่ละวิชาจะจำแนกย่อยออกเป็น 1 และ 2 ดังนั้นเท่ากับว่าจะต้องผ่านการทดสอบทั้งหมด 6 วิชา ได้แก่

1.      วิชาการบัญชี1

2.      วิชาการบัญชี2 วิชา

3.      วิชาการสอบบัญชี 1

4.      วิชาการสอบบัญชี 2

5.      วิชากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพสอบบัญชี 1

6.      วิชากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพสอบบัญชี 2

หลังจากจบการศึกษา สามารถสมัครสมาชิกสภาฯ และขึ้นทะเบียนเป็นผู้ฝึกหัดงานสอบบัญชีแล้วสามารถสอบได้เลย 4 วิชา อีก2วิชาคือ วิชากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพสอบบัญชี 1 และวิชากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพสอบบัญชี 2 จะสอบได้ก็ต่อเมื่อเก็บชั่วฝึกหัดงานแล้วไม่น้อยกว่า 1 ปี และไม่น้อยกว่า 1,000 ชั่วโมง

โดยแต่ละวิชาที่สอบผ่าน จะมีอายุ 4 ปี นับจากครั้งที่สอบผ่าน ดังนั้นเมื่อสอบผ่านวิชาแรกได้แล้ว ต้องพยายามสอบวิชาที่เหลือให้ครบไม่เกิน 4 ปี เพราะถ้าเกิน วิชาแรกที่สอบผ่านก็จะหมดอายุ และต้องสอบใหม่ ซึ่งมาตรฐานการบัญชี มาตรฐานการรายงานทางการเงิน มาตรฐานการสอบบัญชี หรือหลักกฎหมายอาจจะมีการเปลี่ยนแปลง ซึ่งบางทีในการทำงานเราอาจจะไม่ได้ใช้ทั้งหมด จึงต้องมาเริ่มอ่านหนังสือกันใหม่   การจัดการทดสอบในแต่จะปี จะจัดสอบประมาณปีละ 3 ครั้ง ช่วงเดือน มีนาคม กรกฎาคม และพฤศจิกายน นอกจากการสอบที่ว่านี้แล้ว

ดังนั้นการที่จะได้มาซึ่ง CPA คุณต้องอยู่ท่ามกลางการทำงานการตรวจสอบอย่างน้อย ๆ ก็ต้อง 3 ปี เนื่องจากมันเป็นข้อกำหนด นั่นเอง 

ถ้าคุณอยากจะเป็น ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต หรือ CPA (Certified Public Accountant) คุณจะต้องมีความเป็นนักบัญชี ที่ตั้งใจและมีความมุ่งมั่นที่จะสอบเป็น CPA ให้ได้ และเป็นคนที่มีวินัยในการอ่านหนังสือสอบ พร้อมฝึกงานไปด้วยได้อย่างสม่ำเสมอนั่นเองครับ

ขั้นแรกของอาชีพเป็น ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต คือ ต้องรับหน้าที่เป็นผู้ช่วยผู้สอบบัญชี (Audit Assistant) เพื่อเป็นการเก็บเกี่ยวประสบการณ์เอาไว้ให้ได้มากที่สุด และเป็นการเก็บชั่วโมงการฝึกงานไปด้วย ซึ่งโดยส่วนใหญ่บริษัทชั้นนำที่ให้บริการเกี่ยวกับการสอบบัญชีในประเทศไทย หรือที่รู้จักกันในนามของ Big 4 นั่นเอง

หน้าที่ในช่วงที่ยังเป็นผู้ช่วยผู้สอบ มีหน้าที่ช่วยผู้สอบบัญชีในการตรวจสอบงบการเงินของลูกค้าในแต่ละบริษัท หาข้อมูลของลูกค้ามาให้ได้อย่างถูกต้องละเอียดที่สุด เพื่อความถูกต้องของการสอบบัญชีและลดความเสี่ยงของผู้สอบบัญชีด้วยเช่นกัน ซึ่งจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

1.        ความเสี่ยงที่ปราศจากการควบคุม หรือความเสี่ยงทางธรรมชาติ 

2.        ความเสี่ยงหลังการควบคุม การตรวจสอบ

โดยทั่วไปจะแบ่งการตรวจสอบเป็น 2 ส่วน คือ

1. ตรวจสอบการควบคุม ดูว่ามีการควบคุมการปฏิบัติงานอย่างไร คนในบริษัทปฏิบัติตามการควบคุมที่กำหนดขึ้นหรือไม่

2. ตรวจสอบเนื้อหาสาระ ดูรายการทางบัญชี การบันทึกรายการค้าต่าง ๆ ในระบบว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นหรือไม่

การสอบเป็น ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต

เส้นทางต่อไปของผู้ช่วยผู้สอบบัญชีนั้นคือ ต้อง สอบ CPA ให้ได้ เพื่อจะได้เป็น Auditor อย่างสมศักดิ์ศรี การที่จะเป็น CPA นั้น จะต้องสอบผ่านวิชาที่ทางสภาวิชาชีพกำหนดให้ได้ วิชาที่ว่าที่ผู้สอบบัญชีรับอนุญาตจะต้องสอบผ่านให้ได้มีดังนี้

1.        วิชาบัญชี 1

2.        วิชาบัญชี 2

3.        วิชากฎหมาย 1

4.        วิชากฎหมาย 2

5.        วิชาสอบบัญชี 1

6.        วิชาสอบบัญชี 2

ดังนั้น การที่จะเป็น ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต ได้นั้น ต้องมีความมุ่งมั่นให้มาก และเป็นคนที่มีวินัยในตนเองอย่างมากเช่นเดียวกัน และเราเชื่อว่า ผู้ที่มีความมุ่งมั่นจริง จะสามารถเป็น ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต ได้อย่างแน่นอนครับ

บทความแนะนำ

ขอบเขตงานการตรวจสอบบัญชีที่องค์กรจะได้รับมีว่าอย่างไรบ้าง ? : https://www.amtaudit.com/view_news.php?id=630

ผู้สอบบัญชีเซ็นงบ : https://www.amtaudit.com/view_news.php?id=346

ธุรกิจสำนักงานบัญชีกับสิ่งที่ลูกค้าจะได้รับจากธุรกิจนี้ : https://www.amtaudit.com/view_news.php?id=309