โลกใบนี้ เป็นโลกที่น่าเรียนรู้สำหรับเด็กเสมอ ยิ่งเด็กวัยเล็ก ๆ มักใช้อวัยวะของตนเองในการเริ่มเรียนรู้ และสนุกไปกับโลกที่น่าตื่นตาตื่นใจใบนี้ ตาดู หูฟัง มือสัมผัส ลิ้นชิมรส และจมูกดมกลิ่น เพื่อลองว่า .... มันคืออะไรนะ จะเป็นอย่างไรนะ จะรู้สึกอย่างไร ประสาทสัมผัสเป็นพื้นฐานของการเริ่มต้นเรียนรู้ทุกสิ่งทุกอย่าง การที่เด็กรู้จักใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ในการเรียนรู้จะยิ่งทำให้สมองของเด็กเกิดการพัฒนา สร้างเส้นใยประสาทที่แข็งแรงขึ้น และพร้อมจะเรียนรู้ทุกสิ่งทุกอย่างได้ง่ายขึ้นค่ะ เราลองมาดูกันว่าประสาทสัมผัสทั้ง 5 คืออะไร สำคัญอย่างไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง และเราจะพัฒนาสิ่งเหล่านี้ด้วยวิธีใด ประสาทสัมผัสทั้ง 5 คืออะไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง การเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 สำคัญอย่างไร พัฒนาประสาทสัมผัสทั้งห้า ผ่านกิจกรรมง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน ตา : ชวนลูกสังเกตสิ่งต่าง ๆ รอบตัว สังเกตสภาพอากาศในแต่ละวัน ใบหน้าของตนเอง ดอกไม้ ต้นไม้ สัตว์เลี้ยงในบ้าน สังเกตและชวนคิดถึงการเปลี่ยนแปลงว่าวันนี้ไม่เหมือนเมื่อวานยังไง ... ชวนลูกเล่น ... • เกมจับผิดภาพ สังเกตจุดเหมือนและจุดต่างในภาพ หู : ฝึกฟังเสียงสิ่งต่าง ๆ รอบตัว เสียงเครื่องซักผ้า เสียงน้ำไหล เสียงรถของพ่อ ของแม่ ... ชวนลูกเล่น ... • เกม ทายเสียงอะไรนะ พ่อแม่ลองเปิดเสียงปริศนาให้ลูกฟัง และให้ลูกทายว่าเสียงที่ฟังเป็นเสียงของอะไร อาจจะเริ่มต้นง่าย ๆ จากเสียงสัตว์ก่อน จมูก : ชวนลูกดมกลิ่นของสิ่งต่าง ๆ รอบตัว เช่น ดอกไม้ ขนม อาหาร และจดจำว่าเป็นกลิ่นของอะไร ... ชวนลูกเล่น ... • เกม กลิ่นอะไรเอ่ย ให้คุณพ่อคุณแม่เอาของ หรือ อาหารใส่กล่อง แล้วให้ลูก ลองดมกลิ่น ลิ้น : ชวนลูกชิมอาหารแล้วบอกว่า รสชาติเป็นอย่างไร หวาน เค็ม จืด เปรี้ยว ขม เผ็ด แล้วลองถามต่อว่า หวานเหมือนอะไร เค็มเหมือนอะไร ให้ลูกได้เชื่อมโยงความคิดของตนเองจากสิ่งที่คุ้นเคย เช่น ชิมส้มและบอกว่ารสเปรี้ยวเหมือนมะนาว ชิมชีสแล้วบอกว่าเค็มเหมือนเกลือ .. ชวนลูกเล่น ... • เกม รสอะไรเอ่ย ให้ลูก ปิดตาชิมขนม ผลไม้ หรืออาหารปริศนาในกล่อง แล้วทายว่าสิ่งนั้นคืออะไร มือ : ชวนลูกจับ สัมผัสสิ่งต่าง ๆ รอบตัวที่มีผิวสัมผัสที่แตกต่างกัน แล้วถามลูกว่า สิ่งนั้นมีลักษณะ (ผิวสัมผัส) เป็นอย่างไร นิ่ม แข็ง ขรุขระ ร้อน เย็น อุ่น สัปดาห์ที่ 3 วันที่ 8 - 12 กันยายน 2551 ภาพกิจกรรม ภาพที่ 1 เด็กๆ ลองคลำของที่อยู่ในกล่อง แล้วบอกรูปทรง ลักษณะของสิ่งของที่อยู่ภายใน เป็นการฝึกประสาทสัมผัสของคนเอง ครูเฉลยของที่อยู่ภายในกล่องให้เด็กดูพร้อมกันทั้งห้อง ภาพที่ 2 เด็กๆ เลือกทำกิจกรรมศิลปะตามความสนใจ วาดภาพตามจินตนาการ ขณะทำกิจกรรม สนทนาพูดคุย บอกสิ่งที่ตนเองจะสร้างให้เพื่อนฟัง แบ่งปันสิ่งของให้เพื่อน รู้จักรอคอยตามลำดับก่อน - หลัง โดยมีครูคอยอำนวยความสะดวกอยู่ใกล้ และเล่าผลงานที่ตนเองสร้างให้เพื่อนและครูฟัง ภาพที่ 3 เกมการศึกษาให้เด็กเล่นหลังจากที่เรียนมาทั้งวัน เพื่อเป็นการทบทวนความรู้ของเด็ก โดยมีเกม วงล้อหมุน เกมเรียงลำดับเหตุการณ์ เกมจับคู่ภาพกับคำ เกมจับคู่ภาพที่สัมพันธ์กัน แผนการจัดประสบการณ์ เรื่อง ประสาทสัมผัส สัปดาห์ที่ 3 วันที่ 8 - 12 กันยายน 2551 วันที่ 1 กิจกรรมเคลื่อนไหวและจังหวะ จุดประสงค์ 1. เด็กเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ 2. เด็กฟังและปฏิบัติตามสัญญาณได้ 3. เด็กเคลื่อนไหวตามคำสั่งได้ 4. เด็กเล่นร่วมกับเพื่อนได้ เนื้อหา การฟังและการปฏิบัติตามสัญญาณ การเคลื่อนไหวตามคำสั่ง กิจกรรม 1. เด็กปฏิบัติกิจกรรมเคลื่อนไหวพื้นฐานโดยเคลื่อนไหวร่างกายอย่างอิสระไปรอบๆ ห้องตามจังหวะ โดยไม่ชนกับเพื่อน เมื่อไดเยินสัญญาณ “หยุด” ให้หยุดเคลื่อนไหวในท่านั้นทันที 2. เด็กและครูร่วมกันสร้างข้อตกลง (ไม่ส่งเสียงดัง, ไม่ชนกัน, หาที่ว่างของตนเอง) 3. ครูแนะนำและอธิบายวิธีการทำกิจกรรม - “ครูชูกระดาษสีฟ้า เด็กๆ เคลื่อนไหวร่างกายส่วนบน ชูกระดาษสีเหลืองเคลื่อนไหวร่างกายส่วนล่าง ชูกระดาษสีขาวเคลื่อนไหวร่างกายส่วนไหนก็ได้” 4. ครูเปิดเพลงให้จังหวะ เด็กๆ เคลื่อนไหวร่างกายตามคำสั่ง สื่อการเรียน 1. เครื่องเคาะจังหวะ 2. เครื่องเล่นซีดีเพลง 3. ซีดีเพลง ประเมินผล 1. สังเกตการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกาย 2. สังเกตการฟังและปฏิบัติตามสัญญาณ 3. สังเกตการเคลื่อนไหวตามคำสั่ง 4. สังเกตการเล่นร่วมกับเพื่อน วันที่ 1 กิจกรรมเสริมประสบการณ์ จุดประสงค์ 1. เด็กปฏิบัติตามข้อตกลงได้ 2. เด็กฟังและสนทนาโต้ตอบได้ 3. เด็กมองโดยใช้อุปกรณ์ได้ 4. เด็กเก็บของเข้าที่ได้ เนื้อหา การมองโดยใช้อุปกรณ์ กิจกรรม 1. เด็กครูสนทนาทักทายกับเด็ก 2. เด็กและครูร่วมกันสร้างข้อตกลง (ไม่ส่งเสียงดัง, ไม่แย่งกัน, ไม่พูดแทรก) 3. เด็กและครูร่วมกันสนทนาเรื่องการมอง - “ในห้องเรียนของเรามีอะไรบ้างที่เป็นวงกลม” - “อะไรบ้างที่เป็นสี่เหลี่ยมจตุรัส” - “อะไรบ้างที่เป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า” 4. ครูนำกระจกออกมาให้เด็กมองผ่านสิ่งของ - “ของที่เด็กๆ เห็นมีลักษณะอย่างไร” 5. ครูนำแว่นขยายมาให้เด็กๆ มองสิ่งของ - “ของที่เด็กๆ มองมีลักษณะอย่างไร” 6. เด็กและครูร่วมกันสนทนาถึงกิจกรรมที่ทำในวันนี้และกิจกรรมที่ทำครั้งต่อไป สื่อการเรียน 1. กระจก 2. แว่นขยาย ประเมินผล 1. สังเกตการปฏิบัติตามข้อตกลง 2. สังเกตการฟังและสนทนาโต้ตอบ 3. สังเกตการมองโดยใช้อุปกรณ์ 4. สังเกตการเก็บของเข้าที่ วันที่ 1 กิจกรรมศิลปสร้างสรรค์ จุดประสงค์ 1. เด็กปฏิบัติตามคำแนะนำได้ 2. เด็กเลือกทำกิจกรรมตามความสนใจได้ 3. เด็กปฏิบัติกิจกรรมตามความสนใจได้ 4. เด็กใช้กล้ามเนื้อมือและตาให้ประสานสัมพันธ์กันได้ 5. เด็กสร้างผลงานตามจินตนาการได้ 6. เด็กเล่าผลงานให้เพื่อนและครูฟังตามจินตนาการได้ 7. เด็กช่วยกันทำความสะอาดและเก็บอุปกรณ์เข้าที่ได้ เนื้อหา สีเทียน สีน้ำ ปั้นแป้งโด ฉีกปะ ปะติด เป่าสี กิจกรรม 1. ครูสนทนาทักทายกับเด็ก 2. ครูแนะนำกิจกรรมใหม่ เป่าสี 3. เด็กและครูร่วมกันสร้างข้อตกลง (ไม่แย่งของกัน, ช่วยกันเก็บของเข้าที่) 4. เด็กๆ เลือกทำกิจกรรมศิลปะตามความสนใจ 1 – 2 อย่าง 5. เด็กลงมือปฏิบัติกิจกรรมตามที่เลือก 6. เด็กเล่าผลงานให้เพื่อนและครูฟัง 7. เด็กๆ ช่วยกันทำความสะอาดและเก็บอุปกรณ์เข้าที่ให้เรียบร้อย สื่อการเรียน 1. แผ่นเลือกทำกิจกรรมศิลปะ 2. ผ้ากันเปื้อน 3. ผ้ายางปูพื้น 4. ผ้าเช็ดมือ 5. กระดาษ 6. แป้งโด 7. แผ่นรองปั้น 8. กาว 9. กระดาษ 10. สีน้ำ 11. สีเทียน 12. หลอด 13. กิ่งไม้ ใบไม้ 14. ไม้คลึงแป้งโด ประเมินผล 1. สังเกตการปฏิบัติตามคำแนะนำ 2. สังเกตการเลือกทำกิจกรรมตามความสนใจ 3. สังเกตการปฏิบัติกิจกรรมตามความสนใจ 4. สังเกตการใช้กล้ามเนื้อมือและตาให้ประสานสัมพันธ์กัน 5. สังเกตการสร้างผลงานตามจินตนาการ 6. สังเกตการเล่าผลงานให้เพื่อนและครูฟังตามจินตนาการ 7. สังเกตการช่วยกันทำความสะอาดและเก็บอุปกรณ์เข้าที่ วันที่ 1 กิจกรรมเสรี จุดประสงค์ 1. เด็กฟังและทำกิจกรรมในมุมประสบการณ์ได้ 2. เด็กเลือกเข้ามุมตามความสนใจได้ 3. เด็กเรียนรู้ด้วยตนเองจากการสังเกต สำรวจได้ 4. เด็กสนทนาโต้ตอบกับเพื่อนได้ 5. เด็กปฏิบัติตามข้อตกลงได้ 6. เด็กเล่นร่วมกับเพื่อนได้ 7. เด็กช่วยกันเก็บของเข้าที่ได้ เนื้อหา มุมหนังสือ มุมบล็อก มุมดนตรี มุมวิทยาศาสตร์ มุมบทบาทสมมติ มุมเกมการศึกษา มุมศิลปะ กิจกรรม 1. ครูแนะนำมุมประสบการณ์พร้อมทั้งอธิบายวิธีใช้สื่ออุปกรณ์ 2. เด็กและครูร่วมกันสร้างข้อตกลง (ไม่ส่งเสียงดัง, ไม่แย่งของกัน, ช่วยกันเก็บของเข้าที่) 3. เด็กเลือกเข้ามุมประสบการณ์ตามความสนใจ 4. เด็กทำกิจกรรมในมุมเสรีที่เลือก 5. ครูให้สัญญาณเตือนให้เด็กเปลี่ยนมุม 6. เด็กๆ ช่วยกันเก็บของเข้าที่ สื่อการเรียน 1. กลอง 2. แผ่นวางแผนการเลือกมุม 3. อุปกรณ์ต่างๆในมุมประสบการณ์ ประเมินผล 1. สังเกตการฟังและทำกิจกรรมในมุมประสบการณ์ 2. สังเกตการเลือกเข้ามุมตามความสนใจ 3. สังเกตการเรียนรู้ด้วยตนเองจากการสังเกต สำรวจ 4. สังเกตการสนทนาโต้ตอบกับเพื่อน 5. สังเกตการปฏิบัติตามข้อตกลง 6. สังเกตการเล่นร่วมกับเพื่อน 7. สังเกตการช่วยกันเก็บของเข้าที่
วันที่ 2 กิจกรรมศิลปสร้างสรรค์ วันที่ 2 กิจกรรมกลางแจ้ง วันที่ 3 กิจกรรมศิลปสร้างสรรค์ 7. แผ่นรองปั้น 8. กาว 9. กระดาษ วันที่ 4 กิจกรรมกลางแจ้ง |