คำ นมัสการ คุณา นุ คุณ ลักษณะคำประพันธ์

เนื้อเรื่อง


คำนมัสการพระพุทธคุณ


                                                      องค์ใดพระสัมพุทธ                 สุวิสุทธะสันดาน

                                             ตัดมูลกิเลสมาร                          บ่มิหม่นมิหมองมัว

                                                หนึ่งในพระทัยท่าน                 ก็เบิกบานคือดอกบัว

                                             ราคีบ่พันพัว                                สุวคนธะกำจร

                                                องค์ใดประกอบด้วย                พระกรุณาดังสาคร

                                             โปรดหมู่ประชากร                     มละโอฆะกันดาร

                                                ชี้ทางบรรเทาทุกข์                   และชี้สุขเกษมสานต์

                                             ชี้ทางพระนฤพาน                       อันพ้นโศกวิโยคภัย

                                                พร้อมเบญจพิธจัก-                  ษุจรัสวิมลใส

                                             เห็นเหตุที่ใกล้ไกล                       ก็เจนจบประจักษ์จริง

                                                กำจัดน้ำใจหยาบ                     สันดานบาปแห่งชายหญิง

                                            สัตว์โลกได้พึ่งพิง                        มละบาปบำเพ็ญบุญ

                                                 ลูกขอประณตน้อม                 ศิรเกล้าบังคมคุณ

                                            สัมพุทธการุญ-                            ยภาพนั้นนิรันดร ฯ


ความเป็นมา                                                                                      

            แต่งขึ้นเพื่อระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้า  มีที่มามาจาก บทสวดพระพุทธคุณ ภาษาบาลี

ลักษณะคำประพันธ์

            อินทรวิเชียร ฉันท์ ๑๑

ถอดความคำประพันธ์

            นมัสการพระพุทธคุณ กล่าวสรรเสริญคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงค้นพบหลักธรรมในการประพฤติปฏิบัติและในการดําเนินชีวิตเพื่อให้มนุษย์อยู่ร่วมกันด้วยความสงบสุข ละเว้นความชั่ว ปราศจากกิเลศทั้งปวง และชี้ทางแห่งความสุข คือ นิพพาน ที่จะทำให้พ้นจากความทุกข์ทั้งปวง



คำนมัสการพระธรรมคุณ


ธรรมะคือคุณากร                ส่วนชอบสาธร

ดุจดวงประทีปชัชวาล

                                                 แห่งองค์พระศาสดาจารย์    ส่องสัตว์สันดาน

สว่างกระจ่างใจมล

                                                 ธรรมใดนับโดยมรรคผล     เป็นแปดพึงยล

และเก้านับทั้งนฤพาน

                                                 สมญาโลกอุดรพิสดาร        อันลึกโอฬาร

พิสุทธิ์พิเศษสุกใส

                                                 อีกธรรมต้นทางครรไล       นามขนานขานไข

ปฏิบัติปริยัติเป็นสอง

                                                 คือทางดำเนินดุจครอง        ให้ล่วงลุปอง

ยังโลกอุดรโดยตรง

                                                 ข้าขอโอนอ่อนอุตมงค์        นบธรรมจำนง

ด้วยจิตและกายวาจาฯ


ความเป็นมา

            แต่งขึ้นเพื่อระลึกถึงคุณของพระธรรม  มีที่มามาจาก บทสวดนมัสการพระธรรม ภาษาบาลี

ลักษณะคำประพันธ์

            กาพย์ฉบัง ๑๖

ถอดความคำประพันธ์

            นมัสการพระธรรมคุณ กล่าวสรรเสริญธรรมะ  ธรรมะคือที่เกิดแห่งความดี ซึ่งเป็นคําสอนของพระพุทธเจ้าที่เปรียบเหมือนแสงสว่างในใจที่จะนำทางให้มนุษย์หลุดพ้นจากทุกข์ไปสู่ความสุข คือ นิพพาน

การนำความรู้ที่ได้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน



คำนมัสการพระสังฆคุณ


สงฆ์ใดสาวกศาสดา                             รับปฏิบัติมา

แต่องค์สมเด็จภควันต์

เห็นแจ้งจตุสัจเสร็จบรร-                      ลุทางที่อัน

ระงับและดับทุกข์ภัย

                                                 โดยเสด็จพระผู้ตรัสไตร                      ปัญญาผ่องใส

สะอาดและปราศมัวหมอง

                                                 เหินห่างทางข้าศึกปอง                         บ่ มิลำพอง

ด้วยกายและวาจาใจ

                                                 เป็นเนื้อนาบุญอันไพ-                          ศาลแด่โลกัย

และเกิดพิบูลย์พูนผล

                                                 สมญาเอารสทศพล                              มีคุณอนนต์

อเนกจะนับเหลือตรา

                                                 ข้าฯ ขอนบหมู่พระศรา-                       พกทรงคุณา-

นุคุณประดุจรำพัน

                                                 ด้วยเดชบุญข้าอภิวันท์                         พระไตรรัตน์อัน

อุดมดิเรกนิรัติศัย

                                                 จงช่วยขจัดโพยภัย                               อันตรายใดใด

จงดับและกลับเสื่อมสูญฯ


ความเป็นมา

            แต่งขึ้นเพื่อระลึกถึงคุณของพระสงฆ์  มีที่มามาจาก บทสวดนมัสการพระสังฆคุณ ภาษาบาลี

ลักษณะคำประพันธ์

            กาพย์ฉบัง ๑๖

ถอดคำประพันธ์

                พระสงฆ์สาวกผู้นำเเนวทางคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า เป็นผู้ซึ่งเห็นทางบรรลุที่เเท้จริงเเละระงับทุกข์ภายในใจได้หมดสิ้น โดยนำคำสอนพระศาสดามาชำระจิตใจให้ปราศจากกิเลสทั้งปวง ความชั่วทั้งหลายมิอาจจะทำลายความบริสุทธิ์ของกาย วาจา ใจ ของพระสงฆ์ได้ เป็นตัวอย่างที่ดีและเป็นผู้ก่อประโยชน์นานับประการของโลก ข้าพเจ้าขอเคารพบูชาพระสงฆ์เเละคุณของพระรัตนไตรทั้งปวงให้ขจัดเภทภัยอันตรายต่างๆให้ห่างหายจากตน



คำนมัสการอาจริยคุณ


อนึ่งข้าคำนับน้อม                    ต่อพระครูผู้การุญ

โอบเอื้อและเจือจุน                              อนุสาสน์ทุกสิ่งสรรพ์

                         ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ              ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน

ชี้แจงและแบ่งปัน                                            ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน

   จิตมากด้วยเมตตา                 และกรุณา บ  เอียงเอน

เหมือนท่านมาแกล้งเกณฑ์                  ให้ฉลาดและแหลมคม

                        ขจัดเขลาบรรเทาโม-                หะจิตมืดที่งุนงม

กังขา ณ อารมณ์                                  ก็สว่างกระจ่างใจ

                        คุณส่วนนี้ควรนับ                    ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร

ควรนึกและตรึกใน                              จิตน้อมนิยมชม



ความเป็นมา

            แต่งขึ้นเพื่อระลึกถึงคุณของครูบาอาจารย์

ลักษณะคำประพันธ์

            อินทรวิเชียร ฉันท์ ๑๑

ถอดคำประพันธ์

               ขอความเคารพนอบน้อมต่อครู ผู้มีความกรุณา เผื่อแผ่อบรมสั่งสอนศิษย์ทุกสิ่ง ให้มีความรู้ ทั้งความดี ความชั่ว ชั่วขยายความให้เข้าใจแจ่มแจ้ง มีเมตตากรุณา กรุณาเที่ยงตรง เคี่ยวเข็ญให้ฉลาดหลักแหลม ช่วยกำจัดความโง่เขลา ให้มีความเข้าใจแจ่มชัด พระคุณดังกล่าวนี้ ถือว่าเป็นเลิศในสามโลกนี้ ควรระลึกและน้อมใจชื่นชมยกย่อง



คำนมัสการมาตาปิตุคุณ


ข้าขานบชนกคุณ                     ชนนีเป็นเค้ามูล

ผู้กอบนุกูลพูน                                     ผดุงจวบเจริญวัย

ฟูมฟักทะนุถนอม                    บบำราศนิราไกล

แสนยากเท่าไรๆ                                  บคิดยากลำบากกาย

ตรากทนระคนทุกข์                  ถนอมเลี้ยงฤรู้วาย

ปกป้องซึ่งอันตราย                              จนได้รอดเป็นกายา

เปรียบหนักชนกคุณ                ชนนีคือภูผา

ใหญ่พื้นพสุนธรา                                 ก็ บ เทียบบเทียมทัน

 เหลือที่จะแทนทด                  จะสนองคุณานันต์

แท้บูชไนยอัน                                      อุดมเลิศประเสริฐคุณ


ความเป็นมา

            แต่งขึ้นเพื่อระลึกถึงคุณของบิดามารดา

ลักษณะคำประพันธ์

            อินทรวิเชียร ฉันท์ ๑๑

ถอดคำประพันธ์

อัน คุณของบิดามารดานั้นยิ่งใหญ่นัก ตั้งแต่เราได้ถือกำเนิดเกิดมาบนโลกใบนี้ บุคคลแรกที่เราจำความได้สองท่านนี้ ก็คอยฟูมฟัก ทะนุถนอมเลี้ยงดูเราจนเติบใหญ่ แม้บางครั้งจะมีอุปสรรคที่ร้ายแรงเพียงใดท่านก็ไม่เคยหวาดหวั่น ต่อสู้ และฝ่าฟันเพื่อบุตรทุกประการ หากจะเปรียบคุณของบิดามารดานั้นดูยิ่งใหญ่เกินกว่าที่จะยกภูเขาทั้งลูก แผ่นดินทั้งแผ่นมาเทียมได้ มากมายมหาศาลเหลือเกิน แม้การที่เราจะทดแทนบุญคุณทั้งหมดคงจะเป็นไปไม่ได้ แต่เพียงแค่เรากระทำตนเป็นคนดีของสังคม กตัญญูรู้คุณต่อท่านเท่านี้ก็ถือว่าเป็นสิ่งที่ดี และยิ่งใหญ่ที่สุดแล้ว