ใบงานที่ 4.2 พัฒนาการทางด้านการเมืองการปกครองสมัยสุโขทัย คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์กับราษฎรในสมัยสุโขทัยมีลักษณะเป็นอย่างไร ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์กับราษฎรในสมัยสุโขทัยระยะแรกใช้รูปแบบการปกครองแบบพ่อปกครองลูก เนื่องจากสุโขทัยยังคงเป็นอาณาจักรที่มีขนาดเล็กมีผู้คนจำนวนไม่มากนัก การใช้รูปแบบการปกครองแบบนี้จึงทำให้ สามารถดูแลราษฎรได้อย่างทั่วถึง ต่อมาในสมัยของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ได้มีการแสดงให้เห็นฐานะของ.กษัตริย์ที่ทรงเป็นธรรมราชา โดยทรงนำเอาหลักทศพิธราชธรรมในพระพุทธศาสนามาใช้ในการปกครองบ้านเมือง และเริ่มมีการนำราชาศัพท์มาใช้ในราชสำนัก แสดงให้เห็นคติในการปกครองที่กษัตริย์ทรงเป็นสมมติเทพตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อีกด้วย 2. การปกครองแบบพ่อปกครองลูกในระยะแรกของอาณาจักรสุโขทัยมีลักษณะเป็นอย่างไร และมีความเหมาะสมหรือไม่ อธิบายเหตุผล การปกครองแบบพ่อปกครองลูก เป็นรูปแบบการปกครองที่กษัตริย์อยู่ใกล้ชิดกับราษฎร เสมือนบิดากับบุตร เห็นได้จากการที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงเปิดโอกาสให้ราษฎรได้ร้องทุกข์ด้วยตนเองอย่างใกล้ชิด โดยแขวน กระดิ่งไว้ที่ประตูวัง และพระองค์จะเข้ามาแก้ไขปัญหาต่างๆ ด้วยพระองค์เอง การปกครองในลักษณะนี้เหมาะสมกับ อาณาจักรสุโขทัยในระยะแรก เนื่องจากยังเป็นอาณาจักรที่มีขนาดเล็ก และราษฎรมีจำนวนไม่มากนัก 3. พระพุทธศาสนามีความเกี่ยวข้องกับการปกครองในสมัยสุโขทัยอย่างไร พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ทรงนำหลักทศพิธราชธรรมในพระพุทธศาสนามาใช้ในการปกครองบ้านเมืองให้มีความสงบสุขร่มเย็น 4. อาณาจักรสุโขทัยมีอาณาเขตติดต่อกับดินแดนใดบ้าง - ทิศตะวันออก มีอาณาเขตไปถึงเมืองสระหลวง สองแคว (พิษณุโลก)
- ทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีอาณาเขตไปถึงเมืองปากยม (จังหวัดพิจิตร) เมืองชากังราว เมืองสุพรรณภาว เมืองนครพระชุม (อยู่ในเขตกำแพงเพชร) เมืองบางพาน (ในอำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร) 5. อาณาจักรสุโขทัยมีรูปแบบการปกครองบ้านเมืองอย่างไรบ้าง พระมหากษัตริย์ทรงมีอำนาจเด็ดขาด ประทับอยู่ในราชธานี ในระยะแรกพระมหากษัตริย์ทรงมีคำนำหน้าว่า“พ่อขุน” การปกครองมีลักษณะกระจายอำนาจการบริหารจากราชธานีออกไปสู่หัวเมืองต่างๆ แบ่งหัวเมืองเป็นชั้นๆ ตามระยะทางใกล้-ไกล ระบบพ่อปกครองลูก เป็นคำศัพท์ที่ใช้เรียกลักษณะการปกครองแบบโบราณที่ผู้ปกครองเป็นเสมือน “พ่อ” และประชาชนเปรียบเสมือน “ลูก” ในทางคำศัพท์จะใช้เรียกแทนพฤติกรรมของบุคคล องค์กร หรือการปกครองที่จำกัดสิทธิเสรีภาพและความอิสระของประชาชน ในบางความหมายจะใช้แทนการเรียกระบบสังคมที่จำกัดสิทธิของคนบางกลุ่มและให้คนบางกลุ่มที่เป็นส่วนน้อยของสังคมมีสิทธิพิเศษที่เหนือกว่าคนส่วนใหญ่ หรือใช้เรียกกฎหมายที่เข้ามาจำกัดสิทธิส่วนบุคคลมากเกินไป เช่น กฎหมายห้ามขายสุราและของมึนเมาในวันสำคัญทางศาสนา เป็นต้น ทั้งนี้การแปลคำว่า Paternalism เป็น “ระบบพ่อปกครองลูก” เนื่องจาก Paternalism มีรากศัพท์มาจากภาษาลาตินคำว่า Pater หมายถึง พ่อ ซึ่งเมื่อรวมกับคำว่า –ism หมายถึง ลัทธิ แต่ต้องไม่สับสนกับคำว่า Patriarchy คือ “ปิตาธิปไตย” ที่หมายถึงระบบสังคมที่ลักษณะบางอย่างแสดงออกถึงการให้คุณค่าความเป็นชายมากกว่าและทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมกันทางเพศ �Ѳ�ҡ�á�û���ͧ�� (��⢷��-�Ѩ�غѹ) �� ����ѵ���ʵ��ҵ��� �����������ͤ��¡����˹�����͵���Ҫ�ҳҨѡ���⢷�¢������� �.�. 1792 ���վ�͢ع����Թ��ҷԵ���繻����ѵ���� �Ҫ�ҳҨѡ���������ͧ����ش��Ѫ���¾�͢ع������˧����Ҫ ��ѧ�ҡ����ҳҨѡ���⢷�¤���������ŧ �� �ѡɳ��Ӥѭ�ͧ��û���ͧ������⢷�� �� 1. ��ѡ��û���ͧẺ��ͻ���ͧ�١ ��� �����ѡ��û���ͧ��ͺ��������ѡ�Ӥѭ �� ������ͧ �����˹����м�黡��ͧ ���¡��� ��͢ع �ҹТͧ�����ҡ�ѵ������ ��ԡ������ ���¤������ ��ɮ�¡��ͧ����繼�黡��ͧ �����繼����ç�س���� �ӹҨ�٧�ش㹡�û���ͧ��������ͧ������ҡ�ѵ���� �ç���ӹҨ����ͧ���¾��ͧ���ͧ����ǹ�˭� ��ѡ��û���ͧẺ��ͻ���ͧ�١��� �վ�鹰ҹ���躹��ѡ�����ҧ��оط���ʹ���С�èѴ����º�ѧ���ͧ�ҵ��� �� 2. ��ѡ��èѴ����º��û���ͧ�Ҫ�ҳҨѡ� 㹡�û���ͧ�Ҫ�ҳҨѡù�� �֧�����Ҿ����ҡ�ѵ����зç��������ӹҨ�٧�ش㹡�û���ͧ ��㹡�û�Ժѵ�˹�ҷ����С�ú����á�û���ͧ��駻ǧ��Ҫ�ҳҨѡ� �����ҡ�ѵ�����������ö��зӴ��¾��ͧ���ͧ��ء��С�� ��á�з��¡�èѴ����º��û���ͧ�Ҫ�ҳҨѡ��͡���ӴѺ��鹤����Ӥѭ�ͧ���ͧ��������ҧ� ��� ��èѴ�������ӴѺ��鹢ͧ���ͧ�����ѵ�ػ��ʧ��㹡�û���ͧ��С�ú������Ҫ����蹴Թ����ջ���Է���Ҿ�ѧ��� �� 1.���ͧ�Ҫ�ҹ��������ͧ��ǧ ��� ��ا��⢷���繷���駢ͧ�Ѱ��š�ҧ ���ٹ������ͧ�ӹҨ��û���ͧ�ͧ �ҵ� �� 2. ������ͧ���� ���� ���ͧ�١��ǧ�������ͧ˹�Ҵ�ҹ�����ͺ�Ҫ�ҹշ�� 4 ��ҹ ���� ���ͧ����Ѫ����� (���ä�š) �������˹�� ���ͧ�ͧ�� (��ɳ��š) ����ҧ��ȵ��ѹ�͡ ���ͧ�����ǧ (�ԨԵ�) ����ҧ�� ������ͧ��ê�� (��ᾧྪ�) ����ҧ��ȵ��ѹ�� �� 3. ������ͧ��鹹͡ �������ͧ���Ǿ������ҹ�� �� 4. ���ͧ������Ҫ ���� ���ͧ��ҧ�ҵԵ�ҧ���� ������¹͡�Ҫ�ҳҨѡ� ������ظ�� (�.�.1893-2310) �� ���������ͧ ��çʶһ�ҡ�ا�����ظ�����Ҫ�ҹ������ �.�.1893 �������ö��ǡ�ҳҨѡ���⢷��������ѹ˹���ѹ���ǡѺ�Ҫ�ҳҨѡ���ظ�� �� �Ѳ������ҧ��û���ͧ�ͧ��������ظ�� ������Ѻ����Ѳ�������û���ͧẺ�������Ѻ�Ҩҡ�Դ��� ���ͧ�ҡ��ظ������㹺���dz������ٹ���ҧ�ҧ�Ѳ������ͧ�ǡ��������ǹҹ�����е�駵���������� �֧�Ѻ����Ѳ������ҡ�����ҳҨѡ��·���ا��⢷�� �� �ѡɳ��Ӥѭ�ͧ��û���ͧ������ظ�� �� �ҹ���о���Ҫ�ӹҨ�ͧ�����ҡ�ѵ���� �����ҡ�ѵ����ç����Ҫ��Ե ��� �ç���ӹҨ�٧�ش�˹�ͪ��Ե�ͧ�ء���������������û���ͧ ����觢ͧ�����ҡ�ѵ�����դ����ѡ����Է������繡����·���ЪҪ���ͧ��ԺѵԵ�� �����ҡ�ѵ����ç����㹰ҹо������蹴Թ �����ҡ�ѵ����ç����㹰ҹи����Ҫ� �� �ѡɳС�á��Ǣ������Ҫ����ѧ��ͧ�����ҡ�ѵ�������ظ���� 2 �ѡɳФ�� ��â���繾����ҡ�ѵ�����¡����Ҫ�ѹ���ǧ�� , ��û�Һ�����ɡ �͡�ҡ��� �ٻẺ��û���ͧ������ظ���ѧ�������Դ�к��ѡ�Թ� �ؤ�ŷ�����ѡ�Թ��٧�ش��� �������ػ�Ҫ ������ѡ�Թ� 100,000 ��� ��ǹ����Ҫ����ѡ�Թ��٧�ش 10,00��� ����繤��ͷҹ���ͤ��ҡ������������ ��� �١��� ����繪���鹵���ش�ͧ�ѧ�����ѡ�Թ� 5 ��� ��������ѹ�������ҧ�����ҡ�ѵ����Ѻ��ɮ� ���ѡɳ�Ẻ��ҡѺ��� ��èѴ����º��û���ͧ�Ҫ�ҹ� ��Ẻ���ʴ��� ���ѡɳм�������ҧ��û���ͧẺ�·�����Ѻ�Ҩҡ��⢷�����Ẻ��� ��ǹ����Ѻ�Ҩҡ��� ��� ��÷������ҡ�ѵ�����ͺ����˹�ҷ����Ф����Ѻ�Դ�ͺ������ʹҺ�� 4 ���˹� ������¡��� ���ʴ��� ��� ���§ �ѧ ��ѧ �� ������������������ 1.���§ �繼����˹�ҷ������Ѻ�Դ�ͺ㹡�û���ͧ��ͧ��� �ѡ�Ҥ���ʧ����º���� ������������������� 2. �ѧ ��˹�ҷ���Ѻ�Դ�ͺ�Ԩ��÷�����Ҫ���㹾���Ҫ�ӹѡ ������������������� 3. ��ѧ ��˹�ҷ���Ѻ�Դ�ͺ�Ѵ�������ͧ�����ҡ� �ѡ�Ҿ���Ҫ��Ѿ������������������Ф�ѧ��С��������Թ�Ҫ��� ������������������� 4. �� ��˹�ҷ���ѡ�ҹ���ǧ �����չҨҡ��ɮèѴ������ѡ���ʺ�§���������Ѻ��й����о���Ҫ�ѧ �� ���稾�к�����š�Ҷ��ç��Ѻ��ا��û���ͧẺ���ʴ������������·ç���˹��§ҹ����������� 2 ˹��� ������ʹҺ���Ѻ�Դ�ͺ ��� ���·��� �����˾�С����� �Ѻ�Դ�ͺ���¡Ԩ��ý��·��à ���¾���� �����˹�¡�Ѻ�Դ�ͺ���¾���� ��ǹ���ʴ����������˹�ҷ����Ф����Ѻ�Դ�ͺ������� ��������¹�ҹ��繡�� ������ͧ���� ���¡��Ҡ��� ��ú�� ����ѧ�������� ���¡��Ҡ��� ����ҳԡó� �����ѧ����� ���¡��Ҡ��� ��ҸԺ�� ����Ҡ������ ���¡��Ҡ���� �ɵ�ҸԺ�� ���稾�к�����š�Ҷ�ç¡��ԡ������ͧ���������� 4 ��ҹ�ͧ�Ҫ�ҹ� ������ͧ��¹͡���� ���ͧ����͡ ���е�� �������ͧ˹���������ǧ�Ҫ�ҹ����������ͧ��鹹͡ �Ѵ����º��û���ͧ��ͧ����͡�� ����ͧ ��� �ѧ��Ѵ㹻Ѩ�غѹ �ǧ ��� �����㹻Ѩ�غѹ �Ӻ� ��Сͺ��������������ҹ ��黡��ͧ�Ӻ����¡��ҡӹѹ �����ѵ���Թ��� ( �.�. 2325-2475 ���͡��������¹�ŧ��û���ͧ) �� ���稾����ҵҡ�Թ����Ҫ �ç��¡���ا�����ظ�ҡ�Ѻ��������ʶһ�ҡ�ا���������Ҫ�ҹ� ������稾������ҡ�ѵ�����֡��ӡ�û�Һ�����ɡ������Ѫ��ŷ�� 1 ����Ҫǧ��ѡ�� ����ô���������������ͧ��ǧ�ҵ������ � ��ا� �Ѻ�繡��������鹢ͧ�����ѵ���Թ��� ����觡�������� 2 ���� ��� 1. �����Ѫ��ŷ�� 1- �Ѫ��ŷ�� 4 ( �.�. 2325-2411) �ٻẺ��û���ͧ㹪�ǧ�����ǹ�˭�����������ظ�����ա�û�Ѻ��ا�ٻẺ�ҧ��ǹ ��� �ѡɳ��Ӥѭ�ͧ��û���ͧ�����Ѫ��ŷ�� 4 �֧�Ѫ��ŷ�� 5� ��� ���ִ�ٻẺ��û���ͧ������ظ������ѡ����Ǥ�� ��� 1. �ҹ���о���Ҫ�ӹҨ�ͧ�����ҡ�ѵ���� �����Դ�����Ҿ����ҡ�ѵ�����հҹ�����������ҪҤ����Ŵ�����Ӥѭŧ ��Ф����Դ�����Ҿ����ҡ�ѵ����������������� �繸����ҪҴѧ������ִ����������⢷�¤�����դ����Ӥѭ���᷹��� �������ҧ�������·���Ѫ��ŷ�� 4 �ʴ稢�鹤�ͧ�Ҫ�� ��� 2. ��èѴ����º��û���ͧ �ѧ���ִẺ��Ѻ��û���ͧ������稾�к�����š�Ҷ�ç�ҧ����º��� �ա������¹�ŧ仨ҡ�����ҧ���� ������ͧ��ҧ��¡���¡ѹ����ѧ�Ѵ�� 3 ���� ��� ������ͧ�����˹�͢���ѧ�Ѵ�Ѻ���˹�¡ ������ͧ����������㹺ѧ�Ѻ�ѭ�Ңͧ���ˡ����� ������ͧ��������ͧ��ҵ������ҡ�����ᶺ��½�觷��Ŵ�ҹ���ѹ�͡�ͧ�����¢���ѧ�Ѵ����Ѻ������ ������� ����Ѻ����º�����㹡�û�Ժѵ��Ҫ��ù�� �Ѫ��ŷ�� 1 �ô���� �����С�������ҷ������������ ���ǤѴ�͡����繡����©�Ѻ��ǧ��� ���¡��� �����µ������ǧ ��������º��Ժѵ��Ҫ����Ҩ��֧������Ѫ��ŷ�� 5� 2. �����Ѫ��ŷ�� 5 �֧�Ѫ��ŷ�� 7 (�.�. 2411-2475) ������Ѫ��ŷ�� 5 �ա�û���ٻ�ҡ������´�ҹ ������ѧ���������������� �ա������������¡��ͧ����ա������¹�ŧ�ٻẺ��û���ͧ���Ẻ��ЪҸԻ�¨����·���ش���Դ����ִ�ӹҨ����¹�ŧ��û���ͧ��ѹ��� 24 �Զع�¹ �.�. 2475 ��觶������繡������ش�ͧ�к�������ͧ��û���ͧẺ����óҭ��Է���Ҫ��ͧ�� ��� �ѡɳ��Ӥѭ�ͧ��û���ͧ�����Ѫ��ŷ�� 5 �֧�Ѫ��ŷ�� 7 ��� ��Ѫ���¢ͧ��кҷ���稾�Ш�Ũ���������������� �Ѫ��ŷ�� 5 ���ա�û���ٻ��ѡ��� ��º�� ��ú����� ���ըش����������;Ѳ�Һ�ҹ���ͧ�����ԭ��鹷ء��ҹ ����˵��Ӥѭ����ա�û���ٻ��û���ͧ���ͧ�ҡ ��кҷ���稾�Ш�Ũ���������������� �ç�Ԩ�ó������� ��èѴ����º��û���ͧẺ��������������Ѻ��Ҿ������ͧ����ѧ���������¹� ��������Ȫҵ����� ��� ��û���ٻ����º��û���ͧ����Ӥѭ ��� 1. ��èѴ����º�������Ҫ�����ǹ��ҧ ¡��ԡ�к���û���ͧẺ�����������˾�С����� ���˹�¡ ��Ш��ʴ������͡����� 4 ��� ���§ �ѧ ��ѧ �� ���ǨѴ���˹��§ҹ������� 12 ��з�ǧ ��� 2. ��èѴ����º�������Ҫ�����ǹ�����Ҥ ���ѵ�ػ��ʧ�����Ӥѭ ��� �����ӹҨ�ͧ��ǹ��ҧ任���ͧ������ͧ��ҧ��µç �������ҧ������蹤���������Ƞ ��� 㹺�ô�������ͧ��ҧ������¡����������äǺ������Ţͧ˹��§ҹ��� 3 ���� ��Ҵ�� ������ ��С����� ������ѹ����������äǺ������Ţͧ��з�ǧ��Ҵ�����з�ǧ���� ��ШѴ����º��û���ͧ��ǹ�����Ҥ��Ẻ��������Ժ�� ��¡��ԡ�к����ͧ�͡ ���ͧ� ���ͧ��� ������ͧ�ѵ�� ��ʹ��������ͧ������Ҫ ����¹�����Š ��� 3. ��èѴ����º��û���ͧ��ͧ��� ��кҷ���稾�Ш�Ũ���������������� �ô����������������û���ͧ��ͧ���Ẻ�آ��Ժ�Ţ��� �.�. 2448 �ç�Ѵ����آ��Ժ�ŷ�ҩ������������á �Ѫ��ŷ�� 6 �ç��Ҿ���Ҫ�ѭ�ѵԻ�ж��֡�� ��ʹ���Ѵ��駴��Ե�ҹ�������ʶҹ���֡�Ѵ���ͧ�к���û���ͧẺ��ЪҸԻ�� ������Ѫ��ŷ�� 7 ���ա�����������ҧ�ҹ��ЪҸԻ�� ��ѹ��� 24 �Զع�¹ �.�.2475 ���բ���Ҫ��÷��ú� �������� ��о���� �ӹǹ 99 �� 㹹���ͧ�����ɮ�� �ӡ���ִ�ӹҨ�кͺ��û���ͧẺ����óҭ��Է���Ҫ���ͧ����شŧ ��� �Ѳ�ҷҧ������ͧ��û���ͧ�ͧ�� �.�.2475 - �Ѩ�غѹ� �������¹�ŧ��û���ͧ �.�. 2475 �繡������ش�ͧ�кͺ����óҭ��Է���Ҫ�� ����������к���û���ͧ�����Ѱ�����٭����վ����ҡ�ѵ�����繻���آ ������������˹���Ѱ��ŷ���Ҩҡ������͡��� ��� ���͡ �ҵԪ�� �س��ѳ� �Ѱ�����٭��Ѻ����ЪҪ�����ǹ�����ҡ����ش㹻�����¤���Ѱ�����٭����Ҫ�ҳҨѡ��¾ط��ѡ�Ҫ 2540 ���С����������ѹ��� 23 ���Ҥ� �.�. 2540 ����º��ú������Ҫ����蹴Թ���͡�� 3 ��ǹ��͠ ��� ��û���ͧ��ǹ��ҧ ���� ��з�ǧ��з�ǧ ���Ѱ������繼������� ��� 2. ��û���ͧ��ǹ�����Ҥ ���͡�繨ѧ��Ѵ��ҧ��ռ������Ҫ��èѧ��Ѵ�繼������� ��� 3. ��û���ͧ��ǹ��ͧ��� ���� ͧ���ú�������ǹ�ѧ��Ѵ �Ⱥ�� �آ��Ժ�� ���ͧ���ú�������ǹ�Ӻ� �͡�ҡ��� ���ա�õ�ҡ����¾���� ��˹��Ҫ��ä��������ǹ��ͧ����ա 2 ��� ���� ��� 1. ��ا��ҹ�� �ռ������Ҫ��á�ا��ҹ���繼���Ѻ�Դ�ͧ�����çҹ ������äǺ����ͧ��ҡ�ا��ҹ�� ��ا��ҹ���ա���觾�鹷���û���ͧ��ࢵ ��� ���ͧ�ѷ�� ���ա��¡��ԡ�آ��Ժ�Ź����� �.�ҧ���ا �. �ź��� ��ШѴ��駢�������ͧ�ѷ�� ���ջ�Ѵ���ͧ�ѷ�� �繼���Ѻ�Դ�ͺ�����çҹ������äǺ����ͧ������ͧ�ѷ�� ��ѡ㹡�ú����á�û���ͧ ��� 1. �ٻẺ�ͧ�Ѱ ��� 2. �к���û���ͧ ��� 3. �ç���ҧ��û���ͧ ����ѧ��� ������� 1. �����ҡ�ѵ���� ������� 2. ���¹ԵԺѭ�ѵ������Ѱ��� ��Сͺ���� ��Ҽ��᷹��ɮ� �ӹǹ 400 �� �Ҩҡ������͡����µç�ҡ��ЪҪ� ��觼�����Է�����Ѥ��Ѻ���͡��駵�ͧ����������ӡ��� 25 �պ�Ժ�ó ����ز���� ��觵�ͧ����������ӡ��� 40 �պ�Ժ�ó���ѹ���͡��� ������� 3.���º����� ���� ����Ѱ����ՠ ������� 4. ��� Ref : http://www.yimsiam.com/club/board/topicRead.asp?wbID=aj_noppa&id=000889 02/06/2008 |