สำนักพิมพ์บรรณาคารได้มาแจ้งกองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร ว่า มีความประสงค์จะขออนุญาตจัดพิมพ์หนังสือเรื่อง ไตรภูมิพระร่วง หรือ ไตรภูมิกถา พระราชนิพนธ์ในพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไท) พระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์สุโขทัย เพื่อจำหน่ายเผยแพร่ กรมศิลปากรพิจารณาแล้ว ยินดีอนุญาตให้จัดพิมพ์ได้ตามประสงค์ ไตรภูมิพระร่วง หรือไตรภูมิกถา เป็นวรรณคดีทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญมากเล่มหนึ่งของไทย ที่แสดงข้อคิดเห็นเต็มไปด้วยสารัตถประโยชน์เกี่ยวกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ตลอดจนชี้ให้เห็นถึงผลบาปและผลบุญที่คนทั้งหลายได้กระทำไว้ในชีวิต หนังสือเรื่องไตรภูมิพระร่วง หรือไตรภูมิกถานี้ เป็นผลงานที่แสดงพระปรีชาสามารถและพระอัจฉริยภาพของพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไท) บูรพกษัตริย์ไทย ในการพระราชนิพนธ์วรรณคดีเรื่องนี้ และผู้ที่ได้ศึกษางานพระราชนิพนธ์นี้จะได้เข้าใจสภาพสังคมสมัยเมื่อเริ่มตั้งอาณาจักรเป็นปึกแผ่นในแผ่นดินไทยว่า พระมหากษัตริย์ไทยในครั้งนั้นต้องทรงมีจิตวิทยาสูงเพียงใด เพราะการก่อตั้งอาณาจักรขึ้นใหม่ จะต้องรวบรวมพลังไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน หากประชาชนตั้งอยู่ในศีลธรรม มีระเบียบวินัย รู้บาปบุญคุณโทษ และมีจิตยึดมั่นในหลักคำสอนทางศาสนา ก็จะสามารถดำรงความมั่นคงและสามารถต่อสู้ศัตรูที่คอยคุกคามความดำรงอยู่ของชาติได้ ไตรภูมิพระร่วงเป็นวรรณคดีที่น้อมนำจิตใจประชาชนให้ยึดมั่นอยู่ในคุณธรรมความดีตามหลักธรรม ทั้งยังแสดงความรู้สึกสอดคล้องกับหลักธรรมชาติและวิทยาศาสตร์ เช่น ตอนพรรณนาถึงกำเนิดของมนุษย์ ทั้ง ๆ ที่ในสมัยสุโขทัย วิทยศาสตร์ยังไม่ก้าวหน้าหรือเป็นที่รู้จักกว้างขวางอย่างในปัจจุบัน แต่หนังสือไตรภูมิพระร่วงเกิดขึ้นและกล่าวถึงเรื่องที่ใกล้เคียงกับหลักการทางวิทยาศาสตร์มานับร้อยปีแล้ว คุณค่าสาระของหนังสือเรื่องนี้จึงน่าศึกษาค้นคว้าอย่างยิ่ง โดยเฉพาะความรู้ทางศาสนา ทางอักษรศาสตร์ ภาษาศาสตร์ จารีตประเพณี และวัฒนธรรม ซึ่งมีอิทธิพลต่อความคิดของคนไทยโดยทั่วไป หนังสือไตรภูมิพระร่วงนี้ ได้มีผู้คัดลอกกันต่อ ๆ มา และได้ตีพิมพ์มาแล้วหลายครั้ง มีที่วิปลาสคลาดเคลื่อนอยู่มาก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงอธิบายไว้ว่า “หนังสือไตรภูมิฉบับนี้...เมื่ออ่านตรวจดู เห็นได้ว่า หนังสือเรื่องนี้เป็นหนังสือเก่ามาก มีศัพท์เก่า ๆ ที่ไม่เข้าใจ และเป็นศัพท์อันเคยพบแต่ในศิลาจารึกครั้งกรุงสุโขทัยหลายศัพท์ น่าเชื่อว่า หนังสือไตรภูมินี้ฉบับเดิมจะได้แต่งแต่ครั้งกรุงสุโขทัยจริง แต่คัดลอกสืบกันมาหลายชั้นหลายต่อจนวิปลาสคลาดเคลื่อน หรือบางทีจะได้มีผู้ดัดแปลงสำนวนและแทรกเติมข้อความเข้าเมื่อครั้งกรุงเก่าบ้าง ก็อาจจะเป็นได้ ถึงกระนั้น โวหารหนังสือเรื่องนี้ยังเห็นได้ว่าเก่ากว่าหนังสือเรื่องใด ๆ ในภาษาไทย นอกจากศิลาจารึกที่ได้เคยพบมา จึงนับว่าเป็นหนังสือเรื่องดีด้วยอายุประการหนึ่ง” กรมศิลปากรเห็นความสำคัญและคุณค่าของหนังสือ จึงได้มอบให้นายพิทูร มลิวัลย์ เปรียญธรรม ๙ ประโยค เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งประจำแผนกกองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ ภายหลังโอนไปรับราชการตำแหน่งอนุศาสนาจารย์ หัวหน้าฝ่ายปริยัติปกรณ์ กรมการศาสนา เป็นผู้ตรวจสอบชำระ โดยพยายามรักษาส่วนที่เป็นของเดิมไว้ให้มากที่สุด ส่วนที่ชำรุดหรือวิปลาสไป ก็หาต้นฉบับใส่ไว้ให้สมบูรณ์ ทั้งนี้ ได้นำคำชี้แจงของผู้ตรวจสอบชำระ และพระราชประวัติพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไท) ผู้พระราชนิพนธ์หนังสือเรื่องนี้มาพิมพ์ไว้ต่อจากคำนำนี้ และได้จัดทำเชิงอรรถเพิ่มเติม พร้อมทั้งได้รวบรวมคำโบราณ สำนวนโวหารในไตรภูมิพระร่วง จัดทำคำแปล อีกทั้งได้บอกชื่อคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในหนังสือพิมพ์ไว้เป็นภาคผนวกอีกด้วย[1] กรมศิลปากรหวังว่า หนังสือเรื่องไตรภูมิพระร่วง หรือไตรภูมิกถานี้ คงจะอำนวยประโยชน์ในด้านการศึกษาแก่นักเรียน นักศึกษา และประชาชนผู้สนใจศึกษาค้นคว้าตามสมควร เชิงอรรถ[แก้ไข]
˹ѧ�������������Ѿ������ӹǹ����������¡Ѻ���Ҩ��֡������⢷�� �ҧ�ӹǹ����¡Ѻ����Ҩ��֡������⢷��
�;����شǪ�íҳ��鹩�Ѻ����ͧ����Ҩҡ�ѧ��Ѵྪú��թ�Ѻ˹������ͻ���ҳ���»������� ��˹ѧ���
��÷�����¡˹ѧ������� �����Ծ����ǧ ��� ����ԧ���繤����дǡ���ҧ˹�觷�����������Թ���������ѹ����� ˹ѧ��� ����� �����ԡ�� ��� �ٻ�����ѹʡĵ�����¹���ҧ�� �ҧ����Ѵ�����¡����ٻ������� ����ԡ�� �й��˹ѧ���
����ҡ����Żҡ����Ǩ����˹ѧ����������ҡ�鹩�Ѻ��ҹ�ѡ�â�������Ѻ �繵鹩�Ѻ�������ó���� ˹ѧ�����ѧ�������ó��������ҧ˹�觤�� ����Ǩ�������¡����ҹ���ᵡ��ҧ�ѹ (variant readings)�ҡӡѺ���ء��� ˹ѧ��������ԡ����˹ѧ��ͷҧ�ط���ʹ�
�֧���Ѿ���з�������Һ��ջ������ҡ ��������˹ѧ��ͷ���
��оط���ҷç���˵ؼ�㹡�û�С�Ⱦ����ʹ� �ç�������Ѩ������餹��ش�鹨ҡ�����ء�� ��� ���������ʹ������ͧ���ä���йá ���繸����Ңͧ�������ҡ�����������ä���йá�������˹ ���������
㹻Ѩ�غѹ ����ȷ��Ѻ��;ط���ʹҽ������ҷ������ûԮ����Һ��չ������§�� ����ѧ�� ���� ��� ��� �֧�Ѩ�غѹ (����¹ 2539) �����Żҡ����Ǩ���� ������ ��о�����������š��ʵ����չ����������� ˹ѧ����š��ʵ�������·�����ѡ�ѹ�չ���������ͧ��Ѻ ��Ѻ˹�觤�������ԡ������ա��Ѻ˹�觤���������š �����Ҹ����Ҫ����·çʹ��з��㹾�оط���ʹ����ҧ���ԧ
���ʴ��͡�ç��Ǫ� �.�. 1905 ���稺�Ե÷ç��С��ྷ��ʵ�Ҥ� ��ѡ�����صԸ�����������繵� �µ���ʵ�����Ǥ�ʹ�����ʵ�� �����ԡ�����Է�Ծŵ�ͤ������������ó������ҵ������ҳ ���Ե�ͧ����觹�� �������Ƕ֧������š �����Ңͧ�����ԡ�� �����ԡ�ҡ���Ƕ֧�������㹨ѡ���Ť�� ������� �ٻ���� �����ٻ���� �ؤ������ ���������ª�� �¡���ͧ�дѺ �дѺ��� ���� ��������� ����ᴹ�ͧ������ ���蹴Թ˹��˭� �������㹪��ٷ�ջ ��оط���� ��лѨਡ�ط� ������ѹ�� ���⾸��ѵ�� ��о����Ҩѡþ�ôԨкѧ�Դ����
�˹����������Ԣ��������ä� ���ä��鹵��ˡ���㹡���������¡��� ���ä�ˡ��� ���� ����Ҿ�� ��� �ҵ�����Ҫԡ��繪������ä�ͧ����š��� �Ѵ���������ä��鹴�Ǵ֧�� (���͵��µ�֧��) �ͧ����Թ�� ������Դ��ؤ�ԡ�����Է������������ ������������������������ä��鹡��Ҿ���ѧ���鹨ҡ��������ø �ؤ������ �����ӡ������������ ��������� ����á�������Ѵŧ令�����á��������жѴŧ令������ ��ᴹ �ؤ�����Է����ŧ����� ���Ѩ�ҹ��������ᴹ�ͧ�ѵ����Ѩ�ҹ �ѵ����Ѩ�ҹ����������������ԡ����ҡ �������� ��ӷ���ش㹺�ôҷؤ���������� �á�������������� ��ᴹ�����������ء����ҹ�ʹ���������Ѻŧ�� �á����˭���˹�觨��չá�������ͺ 16 ��� �����չá����繺������ա 40 ��� ����� 57 ��� ����á �ѧ�չá����ɹ͡�ѡ�������¡��� �šѹ��á (���Һ�������� "�šѹ�ùá" ��ҹ��� ��-�ѹ-��-��-��-á) 2. �ٻ���� ���� �ٻ�Ǩ� �������ä��Ժˡ��� �����˹�͡������ ��ᴹ�ͧ�����������ͧ����㹡���س ������������ �����Թ������������� 31 ��� ��� ������� 11 ��� �ٻ���� 16 ��� �����ٻ�����ա 4 ��� ��ö�� �����ԡ���ѧ����Ƕ֧�ç���ҧ�ͧ�ѡ���� ����Ƕ֧�����٧ ��Ҵ���ҧ�˭�ͧ�Ҿ������������� 㹪��ٷ�ջ�ջ������ҹ�� 㹻�ҹ���յ������˭� (��������ҵ�����) �������������ҧ�١���ҹ������͵�ŧ������ ����¢ͧ�����ԡ�ҡ���Ƕ֧������µ����С���Դ����ͧ�ѡ�����������鹡�Ż� ����ҷԵ���������
��ͨҡ��鹨��ս��� ��Өйͧ件֧��鹾������١���������ҹ������ ��з�����ѧ�ͧ���� ��Ҿ���Ҹ��Ҫ
��ѧ�ҡ��� ���оѴ����ӹ�鹢� �Ѻ����繡����Ŵ�дѺŧ ���ä�㹪���ٻ������С�����Ԩ��Դ������� 㹺�ô����誹 �����է�����������������ŧ������Դ��â���˧�������觪ԧ�� �֧���ա�þ����㨡ѹ �Ըա��Ժ��������ԡ�ҹ�� �ա��¡����ͧ��Ƿӹͧ����»�Сͺ�繵� ��������͡���Ƕ֧ |