การอ่านเพื่อ วิเคราะห์วิจารณ์ คือ อะไร

จำนวนผู้เข้าชมเว็บไซต์

2.3 การอ่านเพื่อการวิเคราะห์วิจารณ์

     การอ่านเป็นทักษะที่จำเป็นต่อการรับรู้ข้อมูลข่าวสารในชีวิตประจำวัน  และในขณะที่อ่านจะต้องรู้จัก  คิด  วิเคราะห์  วิจารณ์  เพื่อนำความรู้ที่ได้ไปใช้เป็นประโยชน์   ดังนั้นผู้เรียนจึงควรฝึกทักษะการวิเคราะห์  วิจารณ์หรือประเมินค่าเรื่องที่อ่านอย่างถูกต้องและมีเหตุผลเพื่อจะได้เป็นพื้นฐานในการวิเคราะห์วิจารณ์ในขั้นสูงต่อไป   รวมทั้งนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจำวัน

๑. ความหมาย

การอ่านเพื่อการวิเคราะห์วิจารณ์  
     เป็นการอ่านเพื่อแยกแยะข้อความที่อ่านอย่างถี่ถ้วน  เพื่อให้ทราบถึงโครงสร้าง  องค์ประกอบ  หลักการและเหตุผลของเรื่อง  จนสรุปได้ว่าแต่ละส่วนเป็นอย่างไร  สัมพันธ์กันอย่างไร  เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร  เพื่อให้เห็นความสัมพันธ์ขององค์ประกอบต่างๆ  

การวิเคราะห์  
    เป็นการหาคำตอบว่า  ข้อความ  บทความ  ที่อ่านนั้นให้ความรู้เรื่องอะไรบ้าง  ข้อเขียนแสดงความคิดเห็นและความรู้สึกอย่างไร   ซึ่งจะช่วยให้เห็นภาพรวมและรายละเอียดของเรื่องที่อ่าน  ช่วยให้เข้าใจเรื่องนั้นได้อย่างแท้จริง  รวมทั้งช่วยพัฒนาสติปัญญา  เพราะต้องใช้เหตุผลในการอธิบายแง่มุมต่างๆ  ซึ่งทักษะในการอ่านนี้สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันและนำไปในการอ่านเพื่อการประเมินค่าต่อไปได้

การวิจารณ์ 

            พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.  ๒๕๔๒  ให้ความหมายไว้สองความหมาย คือ

    ความหมายที่ ๑ เป็นการให้คำตัดสินสิ่งที่เป็นศิลปกรรมหรือวรรณกรรม  โดยผู้มีความรู้เชื่อถือได้ว่ามีความงาม  ความไพเราะเพียงใดหรือมีข้อขาดตกบกพร่องอย่างไรบ้าง  เช่น  วิจารณ์ว่าหนังสือเล่มนี้สะท้อนปัญหาสังคมในปัจจุบันได้ดีมาก  สมควรได้รับรางวัล
    ความหมายที่ ๒  เป็นการติชมในความหมายโดยทั่วไปมักใช้คำว่า  วิพากษ์วิจารณ์  เช่น  ผู้ชมมักวิพากษ์วิจารณ์ว่า  ภาพยนตร์เรื่องนี้ดำเนินเรื่องช้าทำให้ผู้ชมเบื่อ  เป็นต้น

สรุปได้ดังนี้  การวิเคราะห์วิจารณ์จึงเป็นการแยกแยะแล้วนำมาวิจารณ์ข้อดีข้อเสีย  และประเมินค่าของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง  ซึ่งในที่นี้จะหมายถึงการวิเคราะห์วิจารณ์ลักษณะของบทประพันธ์  แล้วแยกแยะส่วนประกอบที่สำคัญและหยิบออกมาแสดงว่าไพเราะงดงามเพียงใด  วิเคราะห์ความหมายของบทประพันธ์นั้นๆ  ถ้ามีความหมายซ่อนเร้นอยู่ก็พยายามปะติดปะต่อให้พอที่ผู้อ่านจะเข้าใจได้  แสดงหลักศิลปะและแนวความคิดของผู้ประพันธ์  ซึ่งเป็นแนวทางในการแต่งบทประพันธ์  นอกจากนี้จะต้องแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างส่วนประกอบต่างๆ  ว่าแต่ละส่วนมีความสำคัญต่อส่วนรวมพียงใด

๒) การวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดี

           วรรณคดี  หมายถึง  หนังสือที่แต่งดีด้วยเนื้อเรื่องและศิลปะในการประพันธ์  ทำให้ผู้อ่านนั้นได้รับความเพลิดเพลินในการอ่าน  ได้ความรู้  เห็นสภาพชีวิตของคนในสังคม  ซึ่งงานประพันธ์ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นวรรณคดีนั้นมีทั้งที่แต่งเป็นร้อยแก้วและร้อยกรอง

           วรรณกรรม  หมายถึง  หนังสือทั่วๆไปทุกชนิดทุกประเภท  มีความหมายรวมถึงจุลสาร  วารสาร  ปาฐกถา  เทศนา  สุนทรพจน์ด้วย  “วรรณกรรม”  จึงมีความหมายกว้างกว่า  “วรรณคดี”

๓) ประเภทของวรรณกรรม   

            วรรณกรรมมี  ๒  ประเภท  คือ

    ๓.๑ บันเทิงคดี  เป็นเรื่องที่แต่งขึ้นจากจินตนาการ  ไม่เน้นสาระของเรื่อง  มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้อ่านสนุก  ผู้อ่านจะสนุกหรือไม่ขึ้นอยู่กับตัวผู้อ่านเพราะระดับความสนุกมีหลายระดับ

    ๓.๒ สารคดี  เป็นวรรณกรรมที่เน้นการนำเสนอข้อมูล  ข้อเท็จจริง  มีสาระ   ปัจจุบันหนังสือหรือสารคดีที่แต่งดีและได้รับการยกย่องจากหน่วยงานต่างๆ  ให้เป็นหนังสือดีเด่นที่สมควรได้รับรางวัล

 ๔) ขั้นตอนการวิเคราะห์วิจารณ์                 

            มีขั้นตอนดังนี้

     ๔.๑ หาความรู้เกี่ยวกับประเภทและลักษณะของหนังสือนั้นๆ  ให้เข้าใจอย่างถ่องแท้
     ๔.๒ อ่านหนังสือเรื่องนั้นอย่างถี่ถ้วน  หาแนวคิดหลักหรือแก่นของเรื่องที่ผู้เขียนตั้งใจจะสื่อถึงผู้อ่าน
     ๔.๓ หาความรู้และข้อมูลที่เกี่ยวข้องในเรื่องที่อ่านให้มากที่สุดเพื่อให้เข้าใจเรื่องได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
     ๔.๔ ตั้งคำถามเกี่ยวกับองค์ประกอบหรือข้อเท็จจริงในเรื่องแล้วพยายามหาคำตอบให้ได้

     ๔.๕ ฝึกตั้งคำถามเชิงคาดคะเนเหตุการณ์ที่อ่านโดยมีเหตุผลประกอบ

     ๔.๖ เรียงลำดับความสำคัญของประเด็นต่างๆ  ที่คิดว่าเป็นประเด็นสำคัญและจำเป็นต้องนำมากล่าวในคำวิจารณ์

     ๔.๗ แยกแยะข้อดีและข้อบกพร่องที่ควรนำมากล่าวถึง

     ๔.๘ จัดลำดับประเด็นที่จำเป็นต้องวิจารณ์   โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อชี้ให้ผู้อ่านเห็นจุดดีและจุดที่ควรปรับปรุงแก้ไขโดยมีเหตุผลหรือข้อมูลประกอบ

๕) หลักการวิเคราะห์วิจารณ์จากการอ่าน

     ๕.๑ พิจารณารูปแบบการประพันธ์

     ๕.๒ ศึกษาประวัติผู้แต่ง

     ๕.๓  พิจารณาองค์ประกอบของเรื่องว่าสอดคล้องเหมาะสมกันหรือขัดแย้งกัน  

     ๕.๔ พิจารณาเนื้อหา

     ๕.๕ พิจารณาแก่นเรื่อง

     ๕.๖ การวิจารณ์สรุปด้วยความคิดเห็นของผู้วิจารณ์เอง