นายวรัญญู อติศักดิ์กุล ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดราษฎร์โพธิ์ทอง ได้มีโอกาสเข้าร่วมการประชุมโครงการส่งเสริมพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือและคุ้มครองนักเรียน ปีการศึกษา 2564 จัดโดยสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 1 ณ โรงเรียนพร้านิลวัชระ วันที่ 8 เมษายน 2564 จึงนำมาสู่การศึกษา และพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนวัดราษฎร์โพธิ์ทองอย่างเป็นรูปธรรม โดยการนำหลักเกณฑ์การคัดเลือกสถานศึกษาเพื่อรับรางวัลระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ประจำปี 2564 มาเป็นแนวทางในการดำเนินการเหมือนกับที่วิทยากรได้แนะนำ 1. ความเป็นมาของระบบการดูแลช่วยเหลือ ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเป็นกระบวนการหนึ่งในการบริหารจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่จะดำเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่มีขั้นตอน วิธีการและเครื่องมือการทำงานที่ชัดเจน มีครูประจำชั้นหรือครูที่ปรึกษาเป็นบุคลากรหลักในการดำเนินงาน โดยการมีส่วนร่วมของบุคลากรและเครือข่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา อาทิ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครอง ชุมชน ผู้บริหาร ครูทุกคน ฯลฯ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จึงกำหนดนโยบายสำคัญให้สถานศึกษาในสังกัดทุกแห่งจัดให้มีระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน และดำเนินการอย่างจริงจัง ต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดความยั่งยืนนักเรียนทุกคนจะต้องได้รับการดูแล ช่วยเหลือ พิทักษ์ ปกป้อง คุ้มครองอย่างรอบด้านด้วยกระบวนการที่ถูกต้อง เหมาะสมและทันการณ์ ได้รับการพัฒนาในทุกมิติ เพื่อให้เป็นคนดี มีความสุข และปลอดภัยในสภาพสังคมปัจจุบัน 2. กฎหมายที่เกี่ยวข้อง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 3. แนวทางการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนดนโยบาย ยุทธศาสตร์ มาตรการและจุดเน้นในการพัฒนาการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน โดยมอบหมายให้ศูนย์เฉพาะกิจคุ้มครองและช่วยเหลือเด็กนักเรียน (ฉก.ชน.สพฐ.) ดำเนินการขับเคลื่อนการดำเนินงาน โดยคำนึงถึงสิทธิของนักเรียนให้ได้รับโอกาสทางการศึกษาด้วยรูปแบบที่เหมาะสม
พัฒนาบุคลากรของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาและสถานศึกษาให้มีความรู้ความสามารถในการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ซึ่งระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนเป็นกระบวนการหนึ่งในเชิงการบริหารที่สำคัญ สถานศึกษาทุกแห่งต้องดำเนินงานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง โดยมีขั้นตอนสำคัญ 5 ขั้นตอน ดังนี้ แนวทางการพัฒนาของโรงเรียนวัดราษฎร์โพธิ์ทอง 5 ประเด็น ประเด็นที่ 1 การบริหารจัดการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่สะท้อนการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง 3 ปีการศึกษา ให้เห็นถึงแนวคิดและวิธีการที่สอดคล้องกับสภาพปัญหาและบริบทของโรงเรียน พิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้ 1.1 นโยบายการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 1.1.1 วิสัยทัศน์ของโรงเรียน/สถานศึกษาสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโดยมีการกำหนดแนวทางตามนโยบายที่เกี่ยวกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนอย่างชัดเจน 1.1.2 มีแผนกลยุทธ์ที่ระบุการดำเนินงานเกี่ยวกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียน 1.1.3 มีแผนปฏิบัติการที่ระบุโครงการ กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียน 1.1.4 มีคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานเกี่ยวกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนที่ชัดเจน 1.1.5 มีระเบียบ แนวปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนมาใช้ได้อย่างเหมาะสม 1.2 ข้อมูลสารสนเทศระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 1.2.1 มีการวิเคราะห์สภาพปัญหา นำผลการดำเนินงานมาปรับปรุงและพัฒนาในการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียน 1.2.2 มีการบริหารและดำเนินงานที่สอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1.2.3 มีแนวทาง/รูปแบบการดำเนินงานที่สอดคล้องกับสภาพปัญหาและบริบทของโรงเรียน/สถานศึกษา 1.3 ข้อมูลสารสนเทศของโรงเรียน/สถานศึกษาที่เกี่ยวข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 1.3.1 มีข้อมูลนักเรียนรายบุคคลที่เป็นปัจจุบันและพร้อมนำไปใช้ 1.3.2 มีสารสนเทศเกี่ยวกับผลการคัดกรองนักเรียน 3 ปีการศึกษาย้อนหลังต่อเนื่องอย่างเป็นระบบ 1.3.3 มีสารสนเทศผลการดำเนินงานที่แสดงให้เห็นว่านักเรียนทุกคนได้รับการดูแล 1.3.4 มีการสรุปข้อมูลพร้อมทัี้งรายงานผลการพัฒนา ป้องกัน แก้ไขปัญหาและส่งต่อตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 1.3.5 มีการนำสารสนเทศมาใช้ในการพัฒนาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน 1.4 ข้อมูลสารสนเทศเกี่ยวกับความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา เช่น ข้อมูลอุบัติเหตุ-ความเสี่ยง 1.4.1 มีข้อมูลกิจกรรม/โครงการพัฒนาให้นักเรียนรู้เท่าทันอันตรายหรือความไม่ปลอดภัยจากบุคคล อุบัติเหตุ และความเสี่ยงต่อชีวิต 1.4.2 มีสารสนเทศผลการดำเนินงานที่แสดงให้เห็นว่านักเรียนทุกคนได้รับการพัฒนาให้รู้เท่าทันและป้องกันความไม่ปลอดภัย 1.4.3 มีข้อมูลสารสนเทศผู้เกี่ยวข้องที่อาจเสี่ยงต่อการเกิดความไม่ปลอดภัยต่อนักเรียนในโรงเรียน/สถานศึกษา ประเด็นที่ 2 การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพพิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้ 2.1 วิธีการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียน/สถานศึกษาครบทั้ง 5 ขั้นตอน โดยดำเนินงานสอดคล้องอย่างเป็นระบบ 2.1.1 มีวิธีการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล แบบบันทึกการเยี่ยมบ้าน 2.1.2 มีวิธีการคัดกรอง 2.1.3 มีวิธีส่งเสริม พัฒนานักเรียนทุกกลุ่ม 2.1.4 มีวิธีป้องกันและแก้ไขปัญหา 2.1.5 มีวิธีการส่งต่อ 2.1.6 มีการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างร้อยรัดทั้ง 5 ขั้นตอน 2.1.7 มีการดำเนินงานแต่ละขั้นตอนอย่างเป็นระบบ 2.1.8 มีการใช้นวัตกรรมในการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 2.2 การดำเนินการเสริมสร้างทักษะชีวิตอย่างเป็นรูปธรรม 2.2.1 มีการบูรณาการทักษะชีวิตการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้ 2.2.2 จัดกิจกรรม/โครงการที่เสริมสร้างทักษะชีวิต 2.2.3 นักเรียนทุกกลุ่มไ้ดรับการเสริมสร้างทักษะชีวิตและนักเรียนมีปัญหาด้านพฤติกรรมลดลง 2.2.4 การใช้พฤติกรรมเชิงบวกในการจัดการชั้นเรียนและพฤติกรรมนักเรียน 2.3 การดำเนินงานความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษาอย่างเป็นรูปธรรม 2.3.1 มีการวิเคราะห์สถานการณ์ที่อาจเกิดความไม่ปลอดภัยต่อนักเรียน 2.3.2 มีวิธีการที่เสริมสร้างความปลอดภัยให้แก่นักเรียน 2.3.3 มีวิธีการป้องกันและแก้ไขปัญหาความไม่ปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 2.3.4 มีวิธีการรู้จักนักเรียนที่มีแนวโน้มอาจเผชิญต่อความไม่ปลอดภัย 2.4 การดำเนินการคุ้มครองนักเรียนอย่างเป็นรูปธรรม 2.4.1 มีการติดตาม เฝ้าระวัง และคุ้มครองนักเรียนอย่างต่อเนื่อง 2.4.2 มีกิจกรรม/โครงการที่คุ้มครองนักเรียนในโรงเรียน/สถานศึกษา 2.4.3 นักเรียนทุกคนได้รับการคุ้มครองด้วยรูปแบบ/วิธีการที่เหมาะสม ประเด็นที่ 3 การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและส่งเสริมความปลอดภัยของโรงเรียน/สถานศึกษา พิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้ 3.1 ข้อมูลภาคีเครือข่าย และวิธีการสร้างเครือข่ายอย่างมีประสิทธิภาพ 3.1.1 มีภาคีเครือข่าย ผู้ปกครอง ชุมชน หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชนและสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา หรือ สำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ (แล้วแต่กรณี) 3.1.2 มีสารสนเทศเครือข่ายผู้ปกครอง ชุมชน หน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชนที่เกี่ยวข้องในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 3.1.3 มีวิธีการสร้างและการทำงานร่วมกับเครือข่ายที่สนับสนุนระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 3.1.4 ภาคีเครือข่ายให้การสนับสนุนการดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างต่อเนื่อง 3.2 การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในการส่งเสริม สนับสนุน ป้องกัน ช่วยเหลือ และคุ้มครองนักเรียนร่วมกับโรงเรียน/สถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ 3.2.1 ภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมประชุมเพื่อให้ข้อมูลและวางแผนการส่งเสริม สนับสนุน ป้องกัน ช่วยเหลือและคุ้มครองนักเรียน 3.2.2 ภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมในการส่งเสริม สนับสนุน การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต และคุ้มครองนักเรียน 3.2.3 ภาคีเครือข่ายมีการดำเนินงานในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต และคุ้มครองนักเรียน 3.2.4 ภาคีเครือข่ายร่วมประเมิน/ชื่นชม ให้ขวัญกำลังใจการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 3.3 การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในการส่งเสริมความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 3.3.1 ภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมประชุมเพื่อให้ข้อมูลและวางแผนการส่งเสริม สนับสนุน ป้องกัน ความปลอดภัยในสถานศึกษา 3.3.2 ภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมในการส่งเสริม สนับสนุนการดำเนินงานความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 3.3.3 ภาคีเครือข่ายมีการดำเนินงานความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา 3.3.4 ภาคีเครือข่ายร่วมประเมิน/ชื่นชม ให้ขวัญกำลังใจการดำเนินงานความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษา ประเด็นที่ 4 การส่งเสริม สนับสนุน นิเทศ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงานส่งผลต่อประสิทธิภาพระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษาพิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้ 4.1 การพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีความตระหนัก มีความรู้ ความเข้าใจระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต การเสริมสร้างความปลอดภัยและการคุ้มครองนักเรียน 4.1.1 ครูทุกคนได้รับการพัฒนาความรู้ ความเข้าใจเรื่องระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนด้วยวิธีการที่หลากหลายอย่างต่อเนื่อง 4.1.2 ครูทุกคนมีความเข้าใจในวิธีการดำเนินงานตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและทำหน้าที่เป็นครูที่ปรึกษา 4.1.3 ครูมีความเข้าใจในกระบวนการเสริมสร้างทักษะชีวิตแบบบูรณาการและทักษะชีวิตเฉพาะปัญหา 4.1.4 ครูสามารถจัดกิจกรรมเสริมสร้างทักษะชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ 4.1.5 ครูทุกคนมีส่วนร่วมในการดูแลช่วยเหลือนักเรียนจัดกิจกรรม/โครงการการคุ้มครองนักเรียนและการดูแลความปลอดภัยในสถานศึกษา 4.2 การนิเทศ ติดตาม ส่งเสริม สนับสนุนและให้ขวัญกำลังใจแก่ครูและบุคลากรทางการศึกษาในการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต การเสริมสร้างความปลอดภัย และการคุ้มครองนักเรียนอย่างต่อเนื่อง 4.2.1 มีการนิเทศ ติดตาม การดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน เสริมสร้างทักษะชีวิต ความปลอดภัย และการคุ้มครองนักเรียนภายในโรงเรียน/สถานศึกษา 4.2.2 มีการนิเทศ ติดตาม การดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต ความปลอดภัย และการคุ้มครองนักเรียนจากภายนอก 4.2.3 มีรูปแบบ และกระบวนการนิเทศที่เหมาะสมกับบริบทของโรงเรียน/สถานศึกษา 4.2.4 ผู้รับการนิเทศมีความพึงพอใจ และนำผลการนิเทศไปพัฒนางานอย่างต่อเนื่อง 4.2.5 ครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกคนได้รับการส่งเสริมสนับสนุน และได้รับขวัญกำลังใจจากการปฏิบัติงานอย่างต่อเนื่อง 4.3 การประเมินผลการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต การเสริมสร้าง ความปลอดภัย และการคุ้มครองนักเรียน เพื่อปรับปรุงพัฒนาอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน 4.3.1 มีวิธีการและเครื่องมือประเมินผลอย่างเหมาะสม 4.3.2 ใช้วิธีการและเครื่องมือประเมินผลเป็นระยะ ๆ สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของงาน 4.3.3 นำผลการประเมินไปพัฒนางานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต ความปลอดภัย และการคุ้มครองนักเรียนอย่างต่อเนื่อง 4.3.4 มีการปรับปรุง พัฒนา วิธีการและเครื่องมืออย่างเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ของงาน ประเด็นที่ 5 ความสำเร็จของการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนและความปลอดภัยในโรงเรียน/สถานศึกษาพิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้ 5.1 ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต และการคุ้มครองนักเรียน มีผลต่อคุณภาพของนักเรียน 5.1.1 นักเรียนกลุ่มเสี่ยง กลุ่มปัญหามีจำนวนลดลง สอดคล้องกับเป้าหมายของโรงเรียน/สถานศึกษา 5.1.2 อัตราการไม่จบตามหลักสูตรตามเวลาที่กำหนดของนักเรียนลดลงอย่างต่อเนื่อง 5.1.3 อัตราการออกกลางคันของนักเรียนลดลงกว่าปีที่ผ่านมาอย่างต่อเนื่อง 5.1.4 นักเรียนมีทักษะชีวิตตามเป้าหมายที่โรงเรียน/สถานศึกษากำหนด 5.1.5 นักเรียนทุกกลุ่มได้รับการดูแล ช่วยเหลือ ปกป้อง คุ้มครอง ความปลอดภัย แก้ไขและพัฒนาตามศักยภาพ 5.1.6 นักเรียนประสบความสำเร็จได้รับการยอมรับในระดับต่าง ๆ 5.2 นักเรียนสามารถดูแล ช่วยเหลือตนเองได้ตามวัย 5.2.1 โรงเรียน/สถานศึกษาได้รับการยอมรับ ยกย่อง เชิดชูเกียรติ ในด้านการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต ความปลอดภัยและการคุ้มครองนักเรียน 5.2.2 มีวิธีปฏิบัติที่เป็นเลศในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิต ความปลอดภัยและการคุ้มครองนักเรียอย่างยั่งยืน 5.3 นักเรียนมีความปลอดภัยครอบคลุมทุกด้าน 5.3.1 นักเรียนมีทักษะชีวิต รู้เท่าทันภัยต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมและสามารถจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้นกับตนเองได้ 5.3.2 นักเรียนมีสมรรถนะสำคัญ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตร 5.3.3 นักเรียนอยู่รอดปลอดภัยและเรียนจนจบหลักสูตร 5.4 ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน การเสริมสร้างทักษะชีวิตและการคุ้มครองนักเรียนส่งผลต่อประสิทธิภาพของโรงเรียน/สถานศึกษา และชุมชนท้องถิ่น 5.4.1 นักเรียนมีความปลอดภัยในชีวิตประจำวัน 5.4.2 นักเรียนมีความปลอดภัยในการเดินทาง 5.4.3 นักเรียนมีความปลอดภัยจากบุคคล 5.4.4 นักเรียนได้รับการปกป้องคุ้มครองความปลอดภัยทั้งร่างกายและจิตใจ |