งานนำเสนอเรื่อง: "การอ่านวรรณคดี เรื่อง พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ"— ใบสำเนางานนำเสนอ:
1 การอ่านวรรณคดี เรื่อง พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ
2 ลำดับที่ ขอบข่ายของกิจกรรม เวลา ๑ การอ่านออกเสียงร้อยแก้วร้อยกรอง ๒ สรุปเนื้อหา - ประวัติและผลงานสุนทรภู่ - เนื้อเรื่อง พระอภัยมณี ตอน หนีนางผีเสื้อ ๓ วิเคราะห์คุณค่า และวิถีไทยที่ปรากฏ ๔
สรุปความรู้ และข้อคิดที่ได้ นำไปใช้ในชีวิต ๕ ท่องจำบทอาขยาน 3
การอ่านออกเสียงร้อยแก้ว
4 วิธีการอ่านออกเสียงข้อความที่เป็นร้อยแก้ว สร้างวัฒนธรรมคนรุ่นใหม่ให้เป็นนักอ่าน
5 การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง
6
หลักเกณฑ์ในการอ่านออกเสียงร้อยกรอง
7 คุณค่าของการอ่านทำนองเสนาะ 1. ผู้ฟังเห็นความงามของบทร้อยกรองที่อ่าน 2
8 วิธีการอ่านทำนองเสนาะจากคำประพันธ์ กลอนสุภาพ นิยมอ่านเสียงสูง ๒ วรรค และเสียงต่ำ ๒ วรรค การเเบ่งจังหวะวรรคในการอ่าน มีดังนี้ วรรคละ ๖ คำ อ่าน ๒/๒/๒ OO/OO/OO วรรคละ ๗ คำ อ่าน
๒/๒/๓ OO/OO/OOO วรรคละ ๘ คำ อ่าน ๓/๒/๓ OOO/OO/OOO วรคคละ ๙ คำ อ่าน ๓/๓/๓ OOO/OOO/OOO ตัวอย่าง การเเบ่งจังหวะวรรคละ ๖ คำ ไผ่ซอ/อ้อเสียด/เบียดออด// ลมลอด/ไล่เลี้ยว/เยวไผ่//
ออดเเอด/แอดออด/ยอดไกว// แพใบ/ไล้น้ำ/ลำคลอง// การเเบ่งจังหวะวรรคละ ๘ คำ เเล้วสอนว่า/อย่าไว้/ใจมนุษย์ มันเเสนสุด/ลึกล้ำ/เหลือกำหนด ถึงเถาวัลย/พันเกี่ยว/ที่เลี้ยวลด//
ก็ไม่คด/เหมือนหนึ่งใน/น้ำใจคน//
9 ๒ ประวัติสุนทรภู่ บุคคลสำคัญของโลก 10 ประวัติย่อ สุนทรภู่ เกิด-ตาย
11 เกิด-วังหลัง สมัยรัชกาลที่ ๑ 12 โต-วังหลัง สมัยรัชกาลที่ ๒
13 บวช-วังหลวง สมัยรัชกาลที่ ๓
14 บวช-วังหลวง สมัยรัชกาลที่ ๓
15 บวช-วังหลวง สมัยรัชกาลที่ ๓
16 ตาย-วังหน้า/วังเดิม สมัยรัชกาลที่ ๔
17 ตาย-วังหน้า/วังเดิม สมัยรัชกาลที่
๔
18
ผลงานที่เป็นนิราศ นิราศเมืองแกลง (พ.ศ. ๒๓๔๙)
19 ผลงานที่เป็นนิราศ นิราศสุพรรณ (ประมาณ พ.ศ. ๒๓๗๔)
20 ผลงานที่เป็นนิราศ – แต่งเป็นเนื้อเรื่องอิเหนารำพันถึงนางบุษบา
21
ผลงานที่เป็นนิราศ นิราศพระประธม (พ.ศ. ๒๓๘๕) 22 ผลงานที่เป็นนิทาน โคบุตร เชื่อว่าเป็นงานประพันธ์ชิ้นแรกของสุนทรภู่ เป็นเรื่องราวของ "โคบุตร"
ซึ่งเป็นโอรสของพระอาทิตย์กับนางอัปสร แต่เติบโตขึ้นมาด้วยการเลี้ยงดูของนางราชสีห์ พระอภัยมณี คาดว่าเริ่มประพันธ์ในสมัยรัชกาลที่ ๒ และแต่งๆ หยุดๆ เรื่อยมาจนถึงสมัยรัชกาลที่ ๔ เป็นผลงานชิ้นเอกของสุนทรภู่ ได้รับยกย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็นสุดยอดวรรณคดีไทยประเภทกลอนนิทาน
23 ผลงานที่เป็นนิทาน พระไชยสุริยา
24 ผลงานที่เป็นนิทาน ลักษณวงศ์
25 สุภาษิต สวัสดิรักษา - คาดว่าประพันธ์ในสมัยรัชกาลที่ ๒ ขณะเป็นพระอาจารย์ถวายอักษรแด่เจ้าฟ้าอาภรณ์ เพลงยาวถวายโอวาท - คาดว่าประพันธ์ในสมัยรัชกาลที่ ๓ ขณะเป็นพระอาจารย์ถวายอักษรแด่เจ้าฟ้ากลาง และเจ้าฟ้าปิ๋ว สุภาษิตสอนหญิง -
เป็นหนึ่งในผลงานซึ่งยังเป็นที่เคลือบแคลงว่า สุนทรภู่เป็นผู้ประพันธ์จริงหรือไม่
26 บทละคร มีการประพันธ์ไว้เพียงเรื่องเดียวคือ อภัยนุราช
27 บทเห่กล่อมพระบรรทม เห่เรื่องพระอภัยมณี เห่เรื่องโคบุตร
28
ตัวอย่างวรรคทองที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่
29
ตัวอย่างวรรคทองที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่
30
ตัวอย่างวรรคทองที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่ 31 บางตอนจาก เพลงยาวถวายโอวาท
32 บางตอนจาก สุภาษิตสอนหญิง
33 บางตอนจาก นิราศสุพรรณ 34 กิจกรรมเสริมความรู้
35 การถอดคำประพันธ์
หลักการถอดคำประพันธ์
36 ๔. ต้องถอดความให้ได้ลักษณะเดิมของคำประพันธ์นั้นๆ กล่าวคือ ถ้าเป็นบทกวีที่แสดงความศักดิ์สิทธิ์ ความอาลัย ความรัก ฯลฯ ต้องให้ข้อความนั้นแสดงลักษณะเช่นนั้นด้วย ๕. ไม่อาจหาคำใดที่มีความหมายดีและตรงกับคำในบทเดิมก็ให้ใช้คำในบทเดิม ๖.
ถ้าบทประพันธ์เป็นร้อยแก้ว ที่มีประโยคซับซ้อนยืดยาว ต้องพยายามแยกประโยคนั้นออกเป็นประโยคง่ายๆ คือ พยายามใช้เอกรรถประโยค (ประโยคความเดียว) ๗. ถ้าในบทประพันธ์ใช้สรรพนามบุรุษที่ ๑, ๒ หรือ ๓ ในบทที่ถูกถอดให้คงใช้สรรพนามตามเดิม ๘. ควรลำดับเนื้อความตามบทเดิม อย่าสลับความเป็นอย่างอื่น เว้นแต่ในการสลับนั้นจะช่วยให้อ่านเข้าใจดีขึ้น ๙. ถ้าบทประพันธ์ใด มีโวหารภาพพจน์ที่ยากแก่การเข้าใจควรหาโวหาร ที่มีความหมายคล้ายกัน
แต่อ่านเข้าใจง่ายแทน มิฉะนั้นก็ใช้ข้อความตรงไปตรงมา แทนที่จะกล่าวเป็นโวหาร 37 กิจกรรมอ่าน คิด วิเคราะห์
38 ความรู้เรื่องพระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อสมุทร
39 ที่มาของเรื่อง สุนทรภู่ผูกเรื่องขึ้นเอง โดยนำเรื่องที่ได้ยินได้ฟังมา หรืออ่านมาจากวรรณคดีไทยและวรรณคดีต่างชาติ มาผสมผสานเข้ากับเรื่องจริงที่ได้พบเห็น และเป็นเรื่องที่สุนทรภู่จินตนาการขึ้นอย่างกลมกลืน
40 เนื้อเรื่องโดยย่อ พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรจนมีบุตรชาย หน้าตาเหมือนพระบิดา แต่ดวงตาดังสุรีย์ฉาย มีกำลังดังพระยาคชาพลาย มีเขี้ยวคล้ายชนนีมีศักดา พระบิดามีความรักใคร่เลี้ยงดูมาจนอายุได้แปดปี
จึงให้ชื่อว่าสินสมุทร สอนวิชาเป่าปี่และเพลงอาวุธให้จนชำนาญ วันหนึ่งนางผีเสื้อน้ำออกจากถ้ำไปหาอาหาร ฝ่ายสินสมุทรซึ่งรักพ่อมากกว่าแม่ เห็นพระอภัยหลับสนิทก็หนีไปวิ่งเล่นในคูหาเห็นแผ่นผาพิงผนิดปิดหนทาง จึงเข้าลองผลักด้วยกำลัง ก็พังออก เห็นหาดทรายงาม ทะเลกว้างและป่าที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ก็ออกวิ่งเล่นและว่ายน้ำด้วยความสนุกสนาน ไปพบเงือกเข้าก็แปลกใจ เห็นเป็นครึ่งคนครึ่งปลา จับไปให้พระบิดาดู พระอภัยทราบว่าสินสมุทรออกไปนอกถ้ำ
ก็ตกใจบอกว่าถ้าแม่ของสินสมุทรรู้ก็จะโกรธ ด้วยเกรงว่าจะพาพระบิดาหนี จะพากันตายหมด สินสมุทรได้ฟังจึงถามความหลังจากพระบิดา พระอภัยก็เล่าให้ฟังจนหมดสิ้น สินสมุทรรู้เรื่องแล้วก็เสียใจที่มีแม่เป็นยักษ์ร้าย
41
ฝ่ายเงือกน้ำฟังภาษามนุษย์รู้เรื่อง ก็ขออาสาพระอภัยมณีที่ได้ช่วยชีวิตไว้ว่าจะใช้ตนทำอะไรก็จะรับใช้ทุกอย่าง พระอภัยเห็นว่าเงือกพูดได้และได้ฟังเรื่องแล้วก็เกิดความสงสาร จึงบอกว่าตนต้องการหนีนางผีเสื้อ แต่ไม่รู้ว่าจะไปแห่งหนใด เงือกเฒ่าบอกตำแหน่งที่อยู่ของถ้ำและแนะนำให้หนีไปยังเกาะแก้วพิสดาร และถ้าแม้ว่าจะให้พวกตนพาหนีต้องใช้เวลาถึง ๗ วัน จึงจะถึงยัง เกาะแก้วพิสดาร ส่วนนางผีเสื้อยักษ์มีกำลังมากใช้เวลาเพียง ๓ วันเท่านั้น
ต่อมานางผีเสื้อสมุทรฝันว่า เทวดาที่อยู่บนเกาะมาทำลายร้าย ตรงเข้าทุบตีนาง และคว้าดวงตาของนางแล้วเหาะหนีไปพระอภัยมณีทำนายฝันว่า เทวดานั้นคือมัจจุราชที่มาเอาชีวิต ฉะนั้นควรจะต้องไปทำพิธีสะเดาะเคราะห์โดยให้ไปอดอาหารจำศีลที่ตีนเขา แล้วอดข้าวอดปลากระยาหาร ให้ครบสามคืนจะบันดาลให้รอดตาย นางผีเสื้อสมุทรเชื่อและออกจากถ้ำไปแล้ว พระอภัยมณีพร้อมกับสินสมุทรหนีโดยมีเงือกเฒ่า เมียและลูกสาวคอยช่วยเหลือ
42 ฝ่ายนางผีเสื้อสมุทร อดปลาอดนอนได้สามวันก็อ่อนกำลังจวนเจียนถึงชีวิต เมื่อครบกำหนดแล้วก็หาผลไม้มากิน แล้วกลับมายังถ้ำ เห็นประตูคูหาเปิดอยู่ เข้าไปดูในถ้ำไม่พบใครก็ตกใจ แลดูปี่ที่เป่าก็หายไปด้วยก็รู้ว่าพากันหนีนางไปแล้ว มีความเสียใจที่ทั้งลูกและผัวหนีจากไป แล้วก็เกิดความโกรธ
ออกติดตามดูร่องรอยในมหาสมุทรก็ไม่พบ จึงเรียกโยธาหาญของตนที่เป็นปีศาจ ราชทูตภูติพรายมาซักถาม พวกผีที่อยู่ทิศทักษิณแจ้งว่า เห็นเงือกพามนุษย์ไปทางทิศใต้เมื่อคืนวานซืน ตนจะตามไปก็เกรงขามเด็กตัวเล็กแต่ไม่กลัวผี นางผีเสื้อรู้ความแล้วก็รีบติดตามไปอย่างรีบร้อนและเหลือโกรธ ทำลายสิ่งที่กีดขวางทางไปตลอดทาง
43 ฝ่ายพระอภัยมณี หนียักษ์มาได้ห้าคืน เห็นทะมื่นมาข้างหลังดังสะเทือน จึงถามเงือก ฝ่ายเงือกรู้ว่าสิ่งนั้นคือ ฤทธิ์ของยักษ์จึงตอบพระอภัยไปว่า นางยักษ์กำลังตามมา คงจะทันกันในวันนี้ หนีไม่พ้น เห็นสุดจนจะม้วยลงด้วยกันสินสมุทรตอบว่า จะไม่ทิ้งพระบิดา ถ้าแม้ตามมาจะห้ามไว้ แล้วให้พระบิดารีบหนีไปก่อน ผีเสื้อสมุทรตามมาได้สามวันก็ตามทันผัวกับลูกน้อย ฝ่ายเงือกน้ำสิ้นกำลังที่จะพาพระอภัยหนีต่อไป
จึงเรียกลูกสาวให้ช่วยพาพระอภัยหนีต่อไป สินสมุทรเห็นมารดาในร่างเดิม ไม่ใช่ร่างนิมิตที่ตนเคยเห็น ก็สงสัยออกขวางกลางน้ำ แล้วร้องถามว่าเป็นสัตว์บกหรือสัตว์น้ำ ที่ตามมานั้นต้องประสงค์อะไร นางผีเสื้อน้ำได้ยินคำพูดของลูกก็ให้นึกอดสู จึงตอบไปว่าตนไม่ใช่ชาติยักษ์ เมื่ออยู่ในถ้ำได้จำแลง แต่ออกเดินทางอย่างนี้ต้องนิมิต รูปจึงผิดไปกว่าเก่าจนเป็นที่สงสัย แล้วถามพ่อไปอยู่ที่ไหน สินสมุทรได้ฟังสำเนียงก็รู้ว่าเป็นแม่ แต่ดูรูปร่างแล้วน่าสมเพช ด้วยเหตุนี้พระบิดาจึงหนี จึงแกล้งบอกว่าตนไม่เชื่อ
ถ้าหากเป็นแม่จริงก็อย่าตามมา ด้วยแม่เป็นผีเสื้อแต่พระบิดาเป็นมนุษย์จึงขอให้ปล่อยพระบิดาไป ส่วนตนนั้นจะขอลาไปเที่ยวสักหนึ่งปี ถ้าได้พบ อา ย่า ปู่ อยู่เป็นสุขแล้วก็จะชวนพระบิดามาหามารดาต่อไป
44 นางผีเสื้อรู้ทันสินสมุทร เมื่อเจรจาหว่านล้อมไม่เป็นผลแล้วนางจึงเข้าโจนจับสินสมุทร แต่สินสมุทรก็หลบหลีกไปได้ แล้วหนีล่อให้มารดาตามตนไปต้นทาง หมายให้ห่างพระบิดาได้คลาไคล นางผีเสื้อหาลูกและผัวไม่พบ จึงอ่านพระเวท มองหาพระอภัย เมื่อเห็นแล้วก็ติดตามไปพบเงือกยายตา ที่อ่อนกำลังว่ายน้ำอยู่จึงเข้าไปจับแล้วซักถาม สองเงือกก็หลอกนางผีเสื้อว่า พระอภัยอยู่บนเขาขวางริมทางที่ผ่านมา ตนจะพาไปจับตัว
ถ้าไม่เหมือนคำที่สัญญา ก็ขอให้ฆ่าตนทั้งสองเสียนางผีเสื้อก็เชื่อ เงือกพานางผีเสื้อมาได้ครึ่งวันแล้วก็พูดล่อให้ต่อไป แต่นางผีเสื้อรู้ทันจึงว่าสองเงือกตอแหล จึงหักขาฉีกสองแขน แล้วเคี้ยวกินเงือกทั้งสองนั้นเสีย จากนั้นก็ออกติดตามพระอภัยต่อไป นางเงือกพาพระอภัยมาถึงเกาะแก้วพิสดารพร้อมกับสินสมุทรนางผีเสื้อวิงวอนพระอภัยขอติดตามไปด้วยจนตลอดชีวิต ขอให้อภัยอย่าได้ตัดรอนความรักของตนเลย พระอภัยได้ฟังก็สงสาร และได้ชีแจงนางไปถึงความจำเป็น
และเหตุผลที่ต้องหนีมานางผีเสื้อพยายามอ้อนวอนให้พระอภัยและสินสมุทรไปหา บอกว่าจะให้มนต์เวทวิเศษ สินสมุทรสงสารแม่แล้วบอกว่าฝ่ายพระโยคีก็พูดจาปลอบโยนและให้โอวาทนางผีเสื้อ แต่นางผีเสื้อไม่ฟัง และโกรธต่อว่าพระโยคีด้วยประการต่าง ๆ จนพระโยคีโกรธเสกทรายขว้างไป นางผีเสื้อกลัวจึงหลบออกไป
45 แนวคิดของเรื่องพระอภัยมณี
46 ความรู้เรื่องพระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อสมุทร
47 กิจกรรมที่ ๓ การอ่านคิดวิเคราะห์ คำชี้แจง : ให้นักเรียนอ่านบทร้อยกรองเรื่อง พระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อสมุทรแล้วตอบคำถามต่อไปนี้ ( ใบกิจกรรมที่ ๒ ) 48 การวิเคราะห์องค์ประกอบ คำสั่ง จงนำคำที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่าง
49 อ่านคิดวิเคราะห์วรรณคดี 50
การท่องจำบทอาขยาน พระโฉมยงองค์อภัยมณีนาถ เพลินประพาสพิศดูหมู่มัจฉา
51 ประลองวิชา กันหน่อยนะจ๊ะ ๑. ข้อใดที่สินสมุทรได้รับการถ่ายทอดจากแม่
52 ๖. “ช่วยแนะนำอนุกูลอย่าสูญใจ” คำว่าอย่าสูญใจ” มีความหมายตรงกับข้อใด 53
แล้วพบกันเรื่องต่อไปนะจ๊ะ |