พ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งกรุงสุโขทัยได้ทำสัญญาพันธไมตรีกับใคร

พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

             พ่อขุนรามคำแหงมหาราชเสวยราชย์ประมาณพ.ศ. ๑๘๒๒ถึงประมาณพ.ศ. ๑๘๔๑  ทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่๓แห่งราชวงศ์พระร่วงกรุงสุโขทัย พระองค์ทรงรวบรวมอาณาจักรไทยขึ้นเป็นปึกแผ่นกว้างขวางทั้งยังได้ทรงประดิษฐ์ตัวอักษรไทยขึ้นทำให้ชาวไทยได้สะสมความรู้ทางศิลปะวัฒนธรรมและวิชาการต่างๆสืบทอดกันมากว่า ๗๐๐ปี พ่อขุนรามคำแหงเป็นพระราชโอรสองค์ที่๓ของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์กับนางเสืองพระเชษฐาองค์แรกสิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์พระเชษฐาองค์ที่๒ ทรงพระนามตามศิลาจารึกว่าพระยาบานเมืองได้เสวยราชย์ต่อจากพระราชบิดาเมื่อสิ้นพระชนม์แล้วพ่อขุนรามคำแหงจึงได้เสวยราชย์ต่อมา

                ตามพงศาวดารโยนก พ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งสุโขทัยพระยามังรายมหาราช (หรือพระยาเม็งราย) แห่งล้านนาและพระยางำเมืองแห่งพะเยาเป็นศิษย์ร่วมพระอาจารย์เดียวกันณ สำนักพระสุกทันตฤๅษีที่เมืองละโว้ จึงน่าจะมีอายุรุ่นราวคราวเดียวกันพระยามังรายประสูติเมื่อพ.ศ.๑๗๘๒พ่อขุนรามคำแหงน่าจะประสูติในปีใกล้เคียงกันนี้

                เมื่อพ่อขุนรามคำแหงมีพระชนมายุ๑๙พรรษาพระองค์ได้ทรงทำยุทธหัตถีมีชัยต่อขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด (อยู่ริมแม่น้ำเมยใกล้จังหวัดตากแต่อาจจะอยู่ในเขตประเทศพม่าในปัจจุบัน) พ่อขุนศรีอินทราทิตย์จึงทรงขนานพระนามพ่อขุนรามคำแหงว่า “พระรามคำแหง” สันนิษฐานว่าพระนามเดิมของพระองค์คือ“ราม” เพราะปรากฏพระนามเมื่อเสวยราชย์แล้วว่า“พ่อขุนรามราช” อนึ่งสมัยนั้นนิยมนำชื่อปู่มาตั้งเป็นชื่อหลานพระราชนัดดาของพระองค์มีพระนามว่า “พระยาพระราม” (จารึกหลักที่๑๑) และในชั้นพระราชนัดดาของพระราชนัดดามีเจ้าเมืองพระนามว่า“พระยาบาลเมือง” และ“พระยาราม” (เหตุการณ์พ.ศ. ๑๙๖๒) ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบับหลวงประเสริฐ อักษรนิติ์

                ตรีอมาตยกุลได้เสนอว่าพ่อขุนรามคำแหงน่าจะเสวยราชย์พ.ศ. ๑๘๒๒เพราะเป็นปีที่ทรงปลูกต้นตาลที่สุโขทัยประเสริฐณนครจึงได้หาหลักฐานมาประกอบว่ากษัตริย์ไทอาหมทรงปลูกต้นไทรครั้งขึ้นเสวยราชย์อย่างน้อย ๗รัชกาลด้วยกันทั้งนี้เพื่อสร้างโชคชัยว่ารัชกาลจะอยู่ยืนยงเหมือนต้นไม้อนึ่งต้นตาลและต้นไทรเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ของลังกา

                รัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหงเป็นยุคที่กรุงสุโขทัยเฟื่องฟูและเจริญขึ้นกว่าเดิมเป็นอันมากระบบการปกครองภายในก่อให้เกิดความสงบเรียบร้อยอย่างมีประสิทธิภาพมีการติดต่อสัมพันธ์กับต่างประเทศทั้งในด้านเศรษฐกิจและการเมืองไพร่ฟ้าประชาชนอยู่ดีกินดีสภาพบ้านเมืองก้าวหน้าทั้งทางเกษตร การชลประทานการอุตสาหกรรมและการศาสนาอาณาเขตของกรุงสุโขทัยได้ขยายออกไปกว้างใหญ่ไพศาล

                พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์อักษรไทยขึ้นใช้เมื่อพ.ศ. ๑๘๒๖ทำให้อนุชนสามารถศึกษาความรู้ต่างๆได้สืบเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบันตัวหนังสือไทยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชมีลักษณะพิเศษกว่าตัวหนังสือของชาติอื่นซึ่งขอยืมตัวหนังสือของอินเดียมาใช้คือพระองค์ได้ประดิษฐ์พยัญชนะ สระและวรรณยุกต์เพิ่มขึ้นให้สามารถเขียนแทนเสียงพูดของคำภาษาไทยได้ทุกคำและได้นำสระและพยัญชนะมาอยู่ในบรรทัดเดียวกันโดยไม่ต้องใช้พยัญชนะซ้อนกันทำให้เขียนและอ่านหนังสือไทยได้ง่ายและสะดวกยิ่งขึ้นมากนับว่าพระองค์ทรงพระปรีชาล้ำเลิศ และทรงเห็นการณ์ไกลอย่างหาผู้ใดเทียบเทียมได้ยาก

                ในด้านการปกครองเมื่อพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ทรงขจัดอิทธิพลของเขมรออกไปจากเมืองสุโขทัยได้ในปลายพุทธศตวรรษที่๑๘ การปกครองของกษัตริย์สุโขทัยเป็นแบบพ่อปกครองลูกดังข้อความในจารึกหลักที่๑ว่า“เมื่อชั่วพ่อกูกูบำเรอแก่พ่อกูกูบำเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเนื้อตัวปลากูเอามาแก่พ่อกูกูได้หมากส้มหมากหวานอันใดกินอร่อยกินดีกูเอามาแก่พ่อกูกูไปตีหนังวังช้างได้กูเอามาแก่พ่อกูกูไปท่อบ้านท่อเมืองได้ช้างได้งวงได้ปั่วได้นาง ได้เงือนได้ทองกูเอามาเวนแก่พ่อกู” ข้อความดังกล่าวแสดงการนับถือพ่อแม่และถือว่าความผูกพันในครอบครัวเป็นเรื่องสำคัญครอบครัวทั้งหลายรวมกันเข้าก็เป็นเมืองหรือรัฐมีเจ้าเมืองหรือพระมหากษัตริย์เป็นหัวหน้าครอบครัว พระมหากษัตริย์เปรียบเสมือนหัวหน้าครอบครัวใหญ่ปกครองพลเมืองเสมือนเป็นลูกหลานช่วยให้มีที่ทำกินคอยป้องกันมิให้คนถิ่นอื่นมาแย่งชิงถิ่นถ้าลูกหลานทะเลาะวิวาทกันก็ตัดสินคดีด้วยความเป็นธรรม

                พระมหากษัตริย์มีพระราชอำนาจสิทธิ์ขาดที่จะบริหารราชการแผ่นดินทำศึกสงครามตลอดจนพิพากษาอรรถคดีแต่ก็มิได้ใช้พระราชอำนาจเฉียบขาดอย่างกษัตริย์เขมรดังปรากฏข้อความในจารึกหลักที่๑ว่าราษฎรสามารถค้าขายได้โดยเสรี เจ้าเมืองไม่เรียกเก็บจังกอบหรือภาษีผ่านทางผู้ใดล้มตายลงทรัพย์สมบัติตกเป็นมรดกแก่ลูกหากผู้ใดไม่ได้รับความเป็นธรรมในกรณีพิพาทก็มีสิทธิ์ไปสั่นกระดิ่งถวายฎีกาต่อพระมหากษัตริย์ได้

                ยิ่งกว่านั้นพ่อขุนรามคำแหงมหาราชยังทรงใช้พระพุทธศาสนาเป็นเครื่องช่วยในการปกครองโดยได้ทรงสร้างพระแท่นมนังศิลาบาตรขึ้นให้พระเถรานุเถระแสดงพระธรรมเทศนาแก่ประชาชนในวันพระส่วนวันธรรมดาพระองค์เสด็จประทับเป็นประธานให้เจ้านายและข้าราชการปรึกษาราชการร่วมกัน เมื่อประชาชนเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาและประพฤติปฏิบัติแต่ในทางที่ดีที่ชอบการปกครองก็จะสะดวกง่ายดายยิ่งขึ้น

                ในด้านอาณาเขตพ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ทรงขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวาง คือทางทิศตะวันออกทรงปราบได้เมืองสระหลวงสองแคว (พิษณุโลก) ลุมบาจายสะค้า (สองเมืองนี้อาจอยู่แถวลุ่มแม่น้ำน่านหรือแควป่าสักก็ได้) ข้ามฝั่งแม่น้ำโขงไปถึงเวียงจันทน์เวียงคำในประเทศลาว ทางทิศใต้พระองค์ทรงปราบได้คนที (บ้านโคนกำแพงเพชร) พระบาง (นครสวรรค์) แพรก (ชัยนาท)สุพรรณภูมิราชบุรีเพชรบุรีนครศรีธรรมราชมีฝั่งทะเลสมุทร (มหาสมุทร) เป็นเขตแดนทางทิศตะวันตกพระองค์ทรงปราบได้เมืองฉอดเมืองหงสาวดีและมีมหาสมุทรเป็นเขตแดนทางทิศเหนือ พระองค์ทรงปราบได้เมืองแพร่เมืองน่านเมืองพลัว (อำเภอปัวจังหวัดน่าน) ข้ามฝั่งโขงไปถึงเมืองชวา(หลวงพระบาง) เป็นเขตแดน

                ในด้านความสัมพันธ์กับต่างประเทศ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงสร้างพระราชไมตรีกับพระยามังรายแห่งล้านนาและพระยางำเมืองแห่งพะเยาทางด้านเหนือและทรงยินยอมให้พระยามังรายขยายอาณาเขตล้านนาทางแม่น้ำกกแม่น้ำปิงและแม่น้ำวังได้อย่างสะดวกเพื่อให้เป็นกันชนระหว่างจีนกับสุโขทัย และยังได้เสด็จไปทรงช่วยเหลือพระยามังรายหาชัยภูมิสร้างเมืองเชียงใหม่เมื่อพ.ศ. ๑๘๓๙ด้วย

                ทางประเทศมอญ มีพ่อค้าไทยใหญ่ชื่อมะกะโทได้เข้ารับราชการอยู่ในราชสำนักของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชมะกะโทได้ผูกสมัครรักใคร่กับพระราชธิดาของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชแล้วพากันหนีไปอยู่เมืองเมาะตะมะต่อมาได้ฆ่าเจ้าเมืองเมาะตะมะแล้วเป็นเจ้าเมืองแทนเมื่อพ.ศ. ๑๘๒๔ แล้วขอพระราชทานอภัยโทษต่อพ่อขุนรามคำแหงมหาราชและได้รับพระราชทานนามเป็นพระเจ้าฟ้ารั่วและยินยอมเป็นประเทศราชของกรุงสุโขทัย ทางทิศใต้พ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ทรงอัญเชิญพระมหาเถรสังฆราชผู้เรียนจบพระไตรปิฎก มาจากนครศรีธรรมราชเพื่อให้เผยแผ่พระพุทธศาสนาในกรุงสุโขทัย

                ส่วนเมืองละโว้ยังเป็นเอกราชอยู่เพราะปรากฏว่าระหว่างพ.ศ. ๑๘๓๔-พ.ศ. ๑๘๔๐ยังส่งเครื่องบรรณาการไปเมืองจีนอยู่ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชคงจะได้ทรงผูกไมตรีเป็นมิตรกับเมืองละโว้พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงส่งราชทูตไปเมืองจีน๓ครั้งเพื่อแสดงความเป็นมิตรไมตรีกับประเทศจีน

                วรรณกรรมสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชสูญหายไปหมดแล้วคงเหลือแต่จารึกหลักที่๑ (พ.ศ.๑๘๓๕) ซึ่งแม้จะมีข้อความเป็นร้อยแก้วแต่ก็มีสัมผัสคล้องจองกันทำให้ไพเราะเช่น “ในน้ำมีปลาในนามีข้าว...ลูท่างเพื่อนจูงวัวไปค้าขี่ม้าไปขาย...เห็นข้าวท่านบ่ใคร่พีนเห็นสินท่านบ่ใคร่เดือด”นับเป็นวรรณคดีเริ่มแรกของกรุงสุโขทัยซึ่งตกทอดมาถึงปัจจุบันโดยมิได้มีผู้มาคัดลอกให้ผิดเพี้ยนไปจากเดิม

                จดหมายเหตุจีนระบุว่าพ่อขุนรามคำแหงมหาราชสวรรคตในพ.ศ. ๑๘๔๑พระยาเลอไทยซึ่งเป็นพระราชโอรสเสวยราชย์ต่อมา

พ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งกรุงสุโขทัยได้ทำสัญญาพันธไมตรีกับใครและเพราะเหตุใด

วิธีผูกมิตรกับเพื่อนบ้านที่พ่อขุนรามคำแหงทรงใช้มีประโยชน์อย่างไร

มหาราชแห่งอาณาจักรสุโขทัยคือใคร และมีผลงานสําคัญอย่างไร

ผลงานสําคัญของพ่อขุนรามคําแหง มีอะไรบ้าง