ข้อใดไม่ใช่ชนิดของหินอัคนี

        หินอัคนี (Igneous rock) เป็นหินที่เกิดจากการแข็งตัวของแมกมาจากใต้เปลือกโลกที่แทรกตัวขึ้นมาเราแบ่งหินอัคนีตามแหล่งที่มาเป็น 2 ประเภทคือ 

• หินอัคนีแทรกซอน (Intrusive igneous rock) เป็นหินที่เกิดจากหินหนืดที่เย็นตัวลงภายในเปลือกโลกอย่างช้าๆ ทำให้ผลึกแร่มีขนาดใหญ่และมีเนื้อหยาบเช่นหินแกรนิตหินไดออไรต์และหินแกบโบร

ภาพที่ 1 แหล่งกำเนิดหินอัคนี

• หินอัคนีพุ (Extrusive igneous rock)  บางทีเรียกว่า หินภูเขาไฟ เป็นหินหนืดที่เกิดจากลาวาบนพื้นผิวโลกเย็นตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้ผลึกมีขนาดเล็ก และเนื้อละเอียด เช่น หินบะซอลต์ หินไรออไรต์ และหินแอนดีไซต์ 

        นอกจากนั้นนักธรณีวิทยายังจำแนกหินอัคนี โดยใช้องค์ประกอบของแร่ เป็น หินชนิดกรด หินชนิดปลางกลาง หินชนิดด่าง และหินอัลตราเมฟิก โดยใช้ปริมาณของซิลิกา (SiO2) เป็นเกณฑ์แบ่งจากมากไปหาน้อยตามลำดับ ดังรายละเอียดในตารางที่ 1 ซึ่งจะเห็นได้ว่า หินที่มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นควอตซ์และเฟลด์สปาร์จะมีสีอ่อน ส่วนหินที่มีองค์ประกอบเป็นเหล็กและแมกนีเซียมมากจะมีสีเข้ม

ตารางที่ 1 ตัวอย่างหินอัคนี

อัคนีแทรกซอน เย็นตัวช้าผลึกใหญ่	หินแกรนิต	หินไดออไรต์	หินแกรโบร	หินเพริโดไทต์
อัคนีพุ เย็นตัวเร็วผลึกเล็ก	หินไรโอไลต์	หินแอนดีไซต์	หินบะซอลต์	-
ชนิดของหิน	หินชนิดกรด (Felsic)	หินชนิดปานกลาง (Intermediate)	หินชนิดด่าง (Mafic)	อัลตราเมฟิก (Ultramafic)
องค์ประกอบ	ซิลิกา 72% อะลูมิเนียมออกไซด์ 14% เหล็กออกไซด์ 3%  แมกนีเซียมออกไซด์ 1%  อื่นๆ 10%์	ซิลิกา 59%  อะลูมิเนียมออกไซด์ 17% เหล็กออกไซด์ 8% แมกนีเซียมออกไซด์ 3%  อื่นๆ 13%	ซิลิกา 50% อะลูมิเนียมออกไซด์ 16%  เหล็กออกไซด์ 11%  แมกนีเซียมออกไซด์ 7%  อื่นๆ 16%	ซิลิกา 45%  อะลูมิเนียมออกไซด์ 4%  เหล็กออกไซด์ 12%  แมกนีเซียมออกไซด์ 31%  อื่นๆ 8%
แร่หลัก	ควอตซ์ เฟลด์สปาร์	เฟลด์สปาร์ แอมฟิโบล	เฟลด์สปาร์ ไพร็อกซีน	ไพร็อกซีน โอลิวีน
แร่รอง	ไมก้าและแอมฟิโบล	ไพร็อกซีน	โอลิวีน	เฟลด์สปาร์
สีที่พบเห็นโดยทั่วไป	สีอ่อน	เทาหรือเขียว	เทาแก่	เขียวเข้มหรือดำ

หินอัคนีที่สำคัญ

• หินแกรนิต (Granite)เป็นหินอัคนีแทรกซอนที่เย็นตัวลงภายในเปลือกโลกอย่างช้าๆจึงมีเนื้อหยาบซึ่งประกอบด้วยผลึกขนาดใหญ่ของแร่ควอตซ์สีเทาใสแร่เฟลด์สปาร์สีขาวขุ่น และแร่ฮอร์นเบลนด์สีดำ หินแกรนิตแข็งแรงมากชาวบ้านใช้ทำครกเช่นครกอ่างศิลาภูเขาหินแกรนิตมักเตี้ยและมียอดมนเนื่องจากเปลือกโลกซึ่งเคยอยู่ชั้นบนสึกกร่อนผุพัง เผยให้เห็นแหล่งหินแกรนิตซึ่งอยู่เบื้องล่าง

ภาพที่ 2 ผลึกแร่ในหินแกรนิต (ควอตซ์ - เทาใส, เฟลด์สปาร์ – ขาว, ฮอร์นเบลนด์ – ดำ)

• หินบะซอลต์ (Basalt) เป็นหินอัคนีพุเนื้อละเอียดเกิดจากการเย็นตัวของลาวามีสีเข้มเนื่องจากประกอบด้วยแร่ไพร็อกซีนเป็นส่วนใหญ่อาจมีแร่โอลิวีนปนมาด้วยเนื่องจากเกิดขึ้นจากแมกมาใต้เปลือกโลกหินบะซอลต์หลายแห่งในประเทศไทยเป็นแหล่งกำเนิดของอัญมณี (พลอยชนิดต่างๆ) เนื่องจากแมกมาดันผลึกแร่ซึ่งอยู่ลึกใต้เปลือกโลก ให้โผล่ขึ้นมาเหนือพื้นผิว
• หินไรโอไลต์ (Ryolite)เป็นหินอัคนีพุซึ่งเกิดจากการเย็นตัวของลาวามีเนื้อละเอียดซึ่งประกอบด้วยผลึกแร่ขนาดเล็กมีแร่องค์ประกอบเหมือนกับหินแกรนิตแต่ทว่าผลึกเล็กมากจนไม่สามารถมองเห็นได้ส่วนมากมีสีชมพูและสีเหลือง 
• หินแอนดีไซต์ (Andesite)เป็นหินอัคนีพุซึ่งเกิดจากการเย็นตัวของลาวาในลักษณะเดียวกับหินไรโอไรต์แต่มีองค์ประกอบของแมกนีเซียมและเหล็กมากกว่าจึงมีสีเขียวเข้ม 
• หินพัมมิซ (Pumice)เป็นหินแก้วภูเขาไฟชนิดหนึ่งซึ่งมีฟองก๊าซเล็กๆอยู่ในเนื้อมากมายจนโพรกคล้ายฟองน้ำมีส่วนประกอบเหมือนหินไรโอไลต์ แต่เกิดขึ้นจากเถ้าภูเขาไฟ (Pyroclastic flow) มีน้ำหนักเบาลอยน้ำได้ชาวบ้านเรียกว่าหินส้มใช้ขัดถูภาชนะทำให้มีผิววาว 
• หินออบซิเดียน (Obsedian)เป็นหินแก้วภูเขาไฟซึ่งเย็นตัวเร็วมากจนผลึกมีขนาดเล็กมากเนื้อหินเหมือนแก้วสีดำ 

ภาพที่ 3 หินพัมมิซ และหินออบซิเดียน