ความสัมพันธ์กับเพื่อนบ้านในสมัยสุโขทัยในสมัยสุโขทัยได้มีการติดต่อกับอาณาจักรใกล้เคียงทั้งทางด้านการเมือง การค้า การเผยแผ่ศาสนา และความสัมพันธ์ในลักษณะเครือญาติ การติดต่อระหว่างสุโขทัยกับเพื่อนบ้านที่สำคัญ ได้แก่ Show
1. อาณาจักรล้านนา เป็นอาณาจักรที่อยู่ทางด้านเหนือของอาณาจักรสุโขทัย อาณาจักรล้านนาเป็นอาณาจักรไทยที่มีความมั่นคงและเจริญรุ่งเรืองอีกอาณาจักรหนึ่ง ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระองค์เป็นพระสหายกับพระยามังราย เจ้าเมืองเชียงราย และพระยางำเมือง เจ้าเมืองพะเยา เมื่อครั้งพระยามังรายจะสร้างราชธานีแห่งใหม่ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระยางำเมือง และพระยามังราย ได้ช่วยกันเลือกชัยภูมิที่เหมาะสมเป็นราชธานีใหม่ของอาณาจักรล้านนา ชื่อ นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) พระพุทธศาสนาในสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองมาก ได้มีพระสงฆ์จากอาณาจักรล้านนามาศึกษาพระไตรปิฎกที่สุโขทัย และต่อมาพระเจ้ากือนาแห่งอาณาจักรล้านนาจึงได้นิมนต์พระสุมนเถระจากสุโขทัยให้ขึ้นไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในล้านนา 2. อาณาจักรนครศรีธรรมราช อาณาจักรสุโขทัยมีความสัมพันธ์กับอาณาจักรนครศรีธรรมราชตั้งแต่สมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ที่ได้ติดต่อกับกษัตริย์ของนครศรีธรรมราชเพื่อขอพระพุทธสิหิงค์จากลังกามาประดิษฐานที่สุโขทัย และในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงได้นำพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท ลัทธิลังกาวงศ์จากเมืองนครศรีธรรมราชมาประดิษฐานในกรุงสุโขทัย ทำให้อาณาจักรทั้งสองมีความผูกพันกันอย่างใกล้ชิด 3. อาณาจักรลังกา ในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ได้มีความสัมพันธ์กับลังกาในทางพระพุทธศาสนา โดยเจ้าเมืองได้ถวายพระพุทธสิหิงค์แก่สุโขทัย และในสมัยต่อมาได้มีพระเถระจากสุโขทัยเดินทางไปศึกษาพระไตรปิฎกที่ลังกา นอกจากนี้ได้นิมนต์พระอุปัชฌาย์ชาวลังกามาเผยแผ่พระพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศ์ในสุโขทัย 4. อาณาจักรมอญ อาณาจักรสุโขทัยมีความสัมพันธ์กับอาณาจักรมอญในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เพราะในขณะนั้นพระเจ้าฟ้ารั่ว (มะกะโท) กษัตริย์มอญอยู่ในฐานะเป็นพระราชบุตรเขยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ่อขุนรามคำแหงมหาราชพยายามส่งเสริมและสนับสนุนให้มะกะโท จนได้เป็นกษัตริย์แห่งอาณาจักรมอญ และพระราชทานนามว่า พระเจ้าฟ้ารั่ว 5. อาณาจักรจีน อาณาจักรสุโขทัยมีความสัมพันธ์กับอาณาจักรจีนในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช โดยกษัตริย์จีนได้ส่งพระราชสาสน์มายังสุโขทัย พ่อขุนรามคำแหงมหาราชจึงแต่งราชทูตนำเครื่องราชบรรณาการไปเมืองจีน ทำให้สุโขทัยมีไมตรีอันดีกับจีนและได้ติดต่อค้าขายกับจีน ต่อมาได้นำศิลปะการทำเครื่องสังคโลกมายังสุโขทัย 6. อาณาจักรลาว อาณาจักรสุโขทัยได้มีความสัมพันธ์กับอาณาจักรลาวตั้งแต่สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ในสมัยนี้มีบางเมืองของลาวอยู่ภายใต้การปกครองของสุโขทัย เมื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช อาณาจักรลาวก็ได้รวบรวมหัวเมืองเหล่านั้นขึ้นเป็นอิสระ ตั้งอาณาจักรขึ้น เรียกว่า อาณาจักรล้านช้าง มีอำนาจเข้มแข็งและได้ขยายอาณาเขตมาถึงสุโขทัย ทำให้ขอมไม่กล้ามารุกรานไทย ทำให้อาณาจักรสุโขทัยและอาณาจักรลาวมีความสัมพันธ์อันดีต่อกัน 7. อาณาจักรขอม อาณาจักรขอมซึ่งเคยมีอำนาจอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำโขงและลุ่มน้ำเจ้าพระยา ครั้นในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชขยายอำนาจลงไปทางลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง เข้าโจมตีอาณาจักรขอมและทำลายอาณาจักรขอมแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาสิ้นสุดลงได้ 8. อาณาจักรอยุธยา เมื่อสมเด็จพระเจ้าอู่ทองทรงก่อตั้งอาณาจักรอยุธยาใน พ.ศ. 1893 โดยได้รับการสนับสนุนจากแคว้นละโว้และสุพรรณภูมิ ทำให้อยุธยาเข้มแข็งขึ้นและไม่ขึ้นกับสุโขทัย ในช่วงแรกของการสถาปนาอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรอยุธยากับสุโขทัยมีการสู้รบกันเป็นบางครั้ง จนกระทั่งถึงสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 2 อาณาจักรสุโขทัยก็ตกเป็นประเทศราชของอาณาจักรอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1921 ต่อมาในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสยลือไทย) สุโขทัยได้ประกาศอิสรภาพจากอยุธยาได้สำเร็จ แต่เมื่อพระองค์สวรรคตก็เกิดความวุ่นวายขึ้น เนื่องจากพระราชโอรสของพระมหาธรรมราชาที่ 3 แย่งชิงราชสมบัติกันเอง สมเด็จพระอินทราธิราชของอยุธยาก็ยกทัพไปปราบ และรวมอาณาจักรสุโขทัยเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา นับว่าเป็นการสิ้นสุดของอาณาจักรสุโขทัยนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
ประวัติพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ่อขุนรามคำแหงมหาราชเป็นพระราชโอรส ของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ปฐมกษัตริย์ แห่งกรุงสุโขทัย พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ มีพระมเหสีคือ พระนางเสือง มีพระราชโอรสสามพระองค์ พระราชธิดาสองพระองค์ พระราชโอรส องค์ใหญ่สิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังเยาว์ องค์กลางมี พระนามว่า บานเมือง และพระราชโอรสองค์ที่สาม คือ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช เมื่อพระชันษาได้ ๑๙ ปี ได้ชนช้างชนะขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด พ่อขุนศรี อินทราทิตย์
จึงพระราชทานนามว่า "พระรามคำแหง" เมื่อสิ้นรัชสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ และพ่อขุนบานเมืองแล้ว พระองค์ได้ครองกรุงสุโขทัย ต่อมาเป็น พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๓ แห่งราชวงศ์พระร่วงสันนิษฐานว่าพระองค์ สิ้นพระชนม์ในราวปี พ.ศ.๑๘๖๐ รวมเวลาที่ทรงครองราชย์ประมาณ ๔๐ ปี พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงรวมเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงอัจฉริยภาพทั้งด้านการปกครอง เศรษฐกิจ ศาสนาและศิลปวิทยาต่างๆ ที่สำคัญยิ่งคือพระองค์ได้ทรงประดิษฐ์อักษรไทยขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๘๒๖ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของอักษรไทยที่ใช้อยู่ในปัจจุบันพระเจ้ารามคำแหงมหาราช |