ลักษณะ งาน สื่อผสม คือ อะไร

ในทัศนศิลป์ “สื่อผสม” เป็นงานศิลปะที่มีใช้วัสดุมากกว่าหนึ่งชนิด ประเภทที่พบได้บ่อยมากที่สุดคือ Assemblage กับ Collages ที่ทุกวันนี้เราพบเห็นได้ตามสื่อต่างๆ ซึ่งเป็นการนำวัสดุที่มีอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางสร้างสรรค์ โดยที่ศิลปะแบบสื่อผสมนั้น ไม่เหมือนกับงานศิลปะมัลติมีเดียที่ผสมผสานทัศนศิลป์กับองค์ประกอบที่ไม่ใช่ภาพ เช่น บันทึกเสียง, วรรณกรรม, ละคร, การเต้นรำ และเพลง

ผลงานศิลปะสมัยใหม่ชิ้นแรกที่ได้รับการพิจารณาให้เป็นสื่อผสม คือ “Still Life with Chair Caning” เป็นผลงานของ Pablo Picasso ที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1912 ด้วยการใช้วัสดุหลายชนิด ได้แก่ กระดาษ, ผ้า, สี และเชือก มีลักษณะเป็นภาพที่ดูเหมือนสามมิติ เนื่องจากอิทธิพลของการเคลื่อนไหวอย่าง Cubism และ Dada สื่อผสมก็เริ่มได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในศตวรรษที่ 20 มันถูกใช้โดยศิลปินมากมาย เช่น Henri Matisse, Jean Dubuffet และ Ellsworth Kelly โดยในปัจจุบันนี้สื่อผสมยังคงเป็นรูปแบบของศิลปะที่ได้รับความนิยมสำหรับศิลปินสมัยใหม่อยู่เสมอ

ประเภทของศิลปะสื่อผสม

ศิลปะสื่อผสมนั้นมีความหลากหลาย ทำให้มันถูกแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่

ศิลปะสื่อผสม กับแหล่งที่มาที่น่าสนใจ

1.Collage นี่คือรูปแบบศิลปะที่เกี่ยวข้องกับการนำวัสดุต่างๆ มาสร้างสรรค์เป็นผลงานศิลปะ เช่นริบบิ้น คลิป หนังสือพิมพ์ ภาพถ่าย และอื่นๆ เพื่อนำมาใช้สร้างสิ่งใหม่ที่ไม่เหมือนใคร ในขณะที่ภาพตัดแปะแบบนี้มักจะพบเห็นได้ประปรายในสมัยโบราณ มันเคยเป็นส่วนหนึ่งของศิลปะสมัยใหม่ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 เนื่องการนำเสนอของสองศิลปินชื่อดังอย่าง Braque กับ Picasso

2.Assemblage ต้นกำเนิดของรูปแบบศิลปะนี้สร้างขึ้นมาเพื่อสนับสนุนงาน Pablo Picasso เป็นรูปแบบศิลปะหรือสื่อที่มักจะสร้างขึ้นบนวัสดุพิมพ์ ซึ่งประกอบด้วยองค์ประกอบสามมิติ ที่ทำให้ดูราวกับว่ามันทะลุออกมาจากภาพ มันคล้ายภาพปะสองมิติ โดยทั่วไปแล้วจะพบได้ในผลงานด้นทัศนศิลป์ แต่มันก็ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในประเภทนี้เท่านั้น

3.Found Object เป็นประเภทศิลปะใช้งานโดยศิลปินชื่อดังมากมาย เพราะมันสื่อให้เห็นเห็นคุณค่าทางศิลปะ โดยได้รับแนวคิดมาจาก Marcel Duchamp เจ้าของผลงานที่รู้จักกันดีคือ “โถส้วม” ใครจะคิดว่าสิ่งนี้มันจะถูกมองให้เป็นศิลปะได้ แต่เมื่อมันเป็นไปแล้วก็คงต้องยกให้สิ่งเหล่านี้คือ “Found Object” ที่ถูกค้นพบโดยศิลปินและนำมาเป็นงานศิลปะได้ โดยผานการปรุงแต่งน้อยที่สุด

1. Altered books เป็นเทคนิคที่ศิลปินจะนำหนังสือเก่ามาสร้างเป็นผลงาน (อาจจะเป็นกระดาษเก่า หรือของใหม่) โดยจะทำการตัดกระดาษด้านในให้ออกมาเป็นผลงานที่สร้างสรรค์ สื่อผสมประเภทนี้อาจมีความเรียบง่ายหรือซับซ้อนราวกับเป็นประติมากรรม ยกตัวอย่างเช่น ภาพสามมิติของสัตว์ คน สิ่งของ ฯลฯ ส่วนใหญ่จะเลือกงานศิลปะโบราณหรือวิคตอเรีย เป็นเพราะง่ายต่อการหลีกเลี่ยงปัญหาลิขสิทธิ์ เราสามารถพบเห็นได้ในหอศิลป์ หรือซื้อได้จากอินเตอร์เน็ต ตัวอย่างงานที่มีชื่อเสียงคือ The Book Borrowers ประกอบไปด้วยผลงาน 31 หน้า ที่จะแปลงหนังสือให้กลายเป็นงานประติมากรรมได้อย่างน่าอัศจรรย์

ตัวอย่างผลงานศิลปะสื่อผสม

Still Life with Chair Caning เป็นหนึ่งในผลงานยอดเยี่ยมที่ใช้อธิบายศิลปะสื่อผสมได้ดี ตัวงานแสดงให้เห็นถึงโต๊ะที่มีเลมอนผ่าครึ่งวางอยู่ด้านบน พร้อมกับมีด ผ้ากันเปื้อน หนังสือพิมพ์ โดยตัวของผลงานนี้โครงเป็นรูปไข่มีเชือกเป็นขอบรูป (คาดว่าเป็นงานที่ทำขึ้นเพื่อประดับหน้าต่างบนเรือ) ส่วนใหญ่ที่เห็นบนโต๊ะนั้น ล้วนแล้วทำมาจากกระดาษหรือผ้า ผลงานอีกชิ้นหนึ่งคือ “Angel of Anarchy Eileen Agar” สร้างขึ้นโดยช่างแกะสลัก Joseph Bard เมื่อ ค.ศ. 1937 มีลักษณะเป็นโครงใบหน้ามนุษย์ที่ทำจากกระดาษกับขนสัตว์ ซึ่งต่อมาผลงานชิ้นนี้ได้สูญหายไป ทำให้เธอทำชิ้นใหม่ขึ้นในปี 1940 โดยรอบนี้มีการนำผ้ามาพันรอบใบหน้าทับกับขนนกต่างๆ

ศิลปะถือว่าเป็นศาสตร์อีกแขนงหนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา มีการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ขึ้นมาเพื่อให้งานศิลปะแตกต่างมากขึ้นไป หนึ่งวิธีการทำให้ศิลปะกลายเป็นสิ่งใหม่แบบไม่เคยเห็นมาก่อนก็คือ การเอาแต่ละสิ่งมาผสมผสานกันเรียกว่าศิลปะสื่อผสม สิ่งนี้คืออะไรเราจะมาแนะนำให้รู้จักกัน

ต้นกำเนิดของสื่อผสม

สำหรับสื่อผสมอาจจะเป็นคำที่เพิ่งเคยได้ยินกันช่วงนี้แต่ความจริงแล้ว สื่อผสมมีมานานมากแล้ว ตามประวัติบอกว่าศิลปะสื่อผสมเริ่มต้นตั้งแต่ปี ค.ศ. 1912 ผู้นำการสร้างศิลปะสื่อผสมก็คือ ปิกัสโซ กับ บราค สองศิลปินชื่อดังในยุคนั้น การทำสื่อผสมของเค้ามาจากวัสดุใกล้ตัว กล่าวคือ ทั้งสองเอากระดาษปิดฝาผนัง กระดาษหนังสือพิมพ์ ผ้า แผ่นไม้ มาสร้างสรรค์ผลงานร่วมกันด้วยการใช้วิธีการปะติด และ วาดภาพผสมลงไป ผลที่ได้ทำให้ภาพมีความสวยงามและมีมิติในการสัมผัสด้วย

ผลงานต้นกำเนิดของสื่อผสม

จากแนวคิดของ ปิกัสโซ และ บราค ทั้งสองทำผลงานออกมามากมาย ซึ่งผลงานของปิกัสโซที่ชื่อว่า still life with chail canning กลายเป็นผลงานสื่อผสมที่สำคัญและมีชื่อเสียงมากจนถึงทุกวันนี้ อธิบายเพิ่มเติมผลงานชิ้นดังกล่าวเป็นการเอาเศษกระดาษ เสื่อน้ำมันที่พิมพ์เป็นลายสานของเก้าอี้หวาย มาปะติดรวมกัน จากนั้นก็ระบายสีน้ำมันลงไปใบผืนผ้าใบมีเชือกขดล้อมรอบ อีกหนึ่งผลงานชื่อว่า guitar and bass bottle ของปิกัสโซ เช่นกัน ทั้งสองภาพสามารถค้นหาดูตัวอย่างได้ในกูเกิ้ล

วัสดุที่นำมาใช้ในการสร้างสื่อผสม

สื่อผสมก็ตามชื่อเลย จะมีการนำเทคนิคการสร้างงานศิลปะเข้ามาผสมผสานอย่างน้อยสองอย่างขึ้นไป นอกจากนั้นสิ่งที่สำคัญก็คือ วัสดุที่นำมาใช้ในการสร้างสื่อผสมจะต้องมีความหลากหลายด้วย ต้องมากกว่าสองอย่างขึ้นไป โดยวัสดุที่นำมาสร้างนั้นแบ่งออกเป็นสองกลุ่ม หนึ่งคือวัสดุที่ทำมาจากธรรมชาติไม่ว่าจะเป็น ดิน หิน แร่ ต้นไม้ พืช สัตว์ และอีกมากมาย โดยวัสดุเหล่านี้จะมีความแตกต่างกันตามลักษณะทางกายภาพซึ่งจะทำให้เกิดการสร้างสรรค์แตกต่างกันไปด้วย สองวัสดุที่มนุษย์สร้างขึ้น (วัสดุสังเคราะห์) อันนี้มนุษย์เป็นผู้สร้างขึ้นมาเพื่ออาจจะเป็นการสร้างเอามาใช้ในงานศิลปะสื่อผสมโดยเฉพาะ หรือ ใช้ในเรื่องอื่นแต่เราดัดแปลงมาใช้ในสื่อผสมก็ได้ แล้วแต่วิธีการใช้งาน

การสร้างงานที่หลากหลายให้มากขึ้น

ข้อดีอย่างแรกของการสร้างงานศิลปะแบบสื่อผสม จะทำให้ศิลปินสามารถสร้างผลงานทางศิลปะได้มากมายหลากหลายขึ้น เพราะว่าการเอาวัสดุที่แตกต่างกันมาใช้นั้น เอาแค่ใช้ไม่เท่ากันก็สร้างงานศิลปะได้ไม่เหมือนกันแล้ว ยิ่งงานสื่อผสมไม่ได้มีการจำกัดเรื่องของวัสดุที่เลือกใช้ด้วย ทำให้งานศิลปะบางชิ้นกลายเป็นงานแบบใหม่ที่เราไม่เคยเห็นด้วยซ้ำไป เปิดทางความคิดสร้างสรรค์ใหม่ออกไปได้อีกหลายทาง รวมถึงการใช้สื่อผสมยังเป็นงานที่ศิลปินอาจจะเอาไปใช้ทดลองรูปแบบใหม่ก็ได้ด้วยเช่นกัน

สื่อผสมกับเทคโนโลยีหมายถึงอย่างไร

สื่อผสมที่เราเคยเห็นกันมาหรือที่เราเล่าให้ฟังส่วนใหญ่จะเป็นการสื่อผสมที่ใช้จากงานลายเส้นเป็นหลัก แต่ในยุคนี้สื่อผสมถูกตีความให้ขยายขอบเขตขึ้นไปอีกกล่าวคือ จะมีการเอาวิธีการทำสื่อผสมไปใช้กับการศิลปะกราฟฟิคบนโลกคอมพิวเตอร์ด้วย อย่างเช่น การดูทั้งภาพและเสียงไปพร้อมกัน นั่นยิ่งทำให้งานศิลปะหากเราเสพแต่ละครั้งจะไม่ได้เห็นแค่ตาอย่างเดียว แต่ยังฟัง หรือ ได้กลิ่นไปพร้อมกันด้วย นั่นทำให้ผู้ชมงานศิลปะได้รับประสบการณ์ที่แตกต่างกันออกไป การทำศิลปะสื่อผสมนั้นถือว่าเป็นทางเลือกใหม่ที่จะทำให้ ศิลปินได้เปิดเวทีสร้างสรรค์อะไรใหม่ๆไม่อยู่กับที่ ต้องมาดูว่าในอนาคตสื่อผสมจะสามารถทำอะไรที่เกินกว่านี้ไปได้อีก

สื่อผสมคืองานลักษณะใด

งานสื่อผสมมีกี่แบบ

ศิลปะสื่อผสมคืออะไร มีลักษณะอย่างไร

งานปั้นและงานสื่อผสมอยู่ในงานประเภทใด