ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมและสังคมนิยมมีความแตกต่างกันในข้อใด

ความหมายของระบบเศรษฐกิจ และระบบเศรษฐกิจของโลกและประเทศไทยในปัจจุบัน 

ระบบเศรษฐกิจคืออะไร ? 

      ระบบเศรษฐกิจคือระบบที่สังคมหรือประเทศต่างๆ ใช้ในการจัดสรรทรัพยากร ทั้งในเรื่องการผลิต การกระจาย และการบริโภคสินค้าและบริการในสังคมนั้นๆ เราจะทราบว่าระบบเศรษฐกิจที่สังคมนั้นใช้อยู่คือระบบอะไร เราพิจารณาได้จากปัจจัย 4 อย่าง ได้แก่

1. ความสามารถของประชาชนและเอกชนในการเป็นเจ้าของทรัพย์สินและปัจจัยการผลิต
2. เสรีภาพของประชาชนและเอกชนในเลือกการผลิต กระจาย และบริโภคสินค้าและบริการ   
3. การใช้กลไกราคามากำหนด ประเภท จำนวน และราคาสินค้าและบริการ กลไกการตลาด คือภาวะที่ราคาสินค้าในตลาดมีการเปลี่ยนแปลงขึ้นลงตามกำลังความต้องการซื้อ (อุปสงค์) และความต้องการขาย (อุปทาน)           
4. บทบาทของรัฐบาลในการจัดการการผลิต การกระจาย และการบริโภคสินค้าและบริการ    

     เราสามารถแบ่งระบบเศรษฐกิจได้เป็น 3 ระบบหลัก ๆ ได้แก่ ระบบทุนนิยม ระบบสังคมนิยม และระบบแบบผสม     

   ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม              

1. ประชาชนและเอกชนมีกรรมสิทธิ์เป็นเจ้าของทรัพย์สินต่างๆ ได้ตามกฎหมาย                                       
2. ประชาชนและเอกชนมีเสรีภาพในการตัดสินใจ
   ด้านการผลิต กระจาย และบริโภคสินค้าและบริการ           
3. เนื่องจากประชาชนและเอกชนมีกรรมสิทธิ์เป็นเจ้าของทรัพย์สินต่างๆ และมีเสรีภาพเต็มที่ ผู้ซื้อและผู้ขายใช้กลไกราคาเป็นตัวกำหนดว่าจะมีการผลิตอะไร เท่าไหร่ และเพื่อใคร เช่น ถ้ามีความต้องการซื้อ (อุปสงค์) คอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ ผู้ผลิตก็จะผลิตสินค้านั้นขึ้นมาให้
   ผู้ที่ต้องการ ถ้าผลิตมากเกินไปสินค้าจะล้นตลาด ทำให้ผู้ผลิตลดการผลิตลงจนถึงจุดดุลยภาพ            
4. รัฐจะไม่เข้ามาแทรกแซงหรือบังคับเอกชนในการตัดสินใจด้านการผลิต กระจาย และบริโภค สินค้าและบริการ        

   ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม

1. รัฐบาลเป็นเจ้าของทรัพย์สินและปัจจัยการผลิตในประเทศ ประชาชนและเอกชนไม่มีสิทธิ์เป็นเจ้าของทรัพย์สินและปัจจัยการผลิต         
2. รัฐบาลไม่ใช้กลไกการตลาดเป็นผู้ตัดสินใจ ว่าจะผลิตอะไร เท่าไหร่ อย่างไร และเพื่อใคร โดยเน้น
   มุ่งหมายความเสมอภาคในสังคมเป็นหลัก โดยประชาชนและเอกชนไม่มีเสรีภาพในการตัดสินใจด้วยตัวเอง          
3. ประเทศที่มีระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมจะมีความเข้มข้นในการเข้าควบคุมของรัฐที่ต่างกัน ในบางประเทศ เช่น เกาหลีเหนือ รัฐบาลจะเข้ามาควบคุมกิจกรรมทั้งการผลิต การกระจาย และการบริโภคสินค้าและบริการทั้งหมด
   แต่ในบางประเทศ เช่น เวียดนาม รัฐอาจครอบครองปัจจัยการผลิตที่สำคัญ เช่น ที่ดิน แต่ให้อิสระกับประชาชนได้เลือกประกอบอาชีพและทำธุรกิจ ตราบใดที่การกระทำนั้นไม่มีผลต่อสวัสดิการของคนส่วนมากในสังคม         

   ระบบเศรษฐกิจแบบผสม      

      ประเทศส่วนใหญ่ในโลกขณะนี้รวมถึงประเทศไทยใช้ระบบเศรษฐกิจแบบผสม นั่นคือมีลักษณะผสมระหว่างทุนนิยมและสังคมนิยม โดยเป็นระบบที่               

1. ประชาชนและเอกชนมีกรรมสิทธิ์เป็นเจ้าของทรัพย์สินส่วนใหญ่ได้ตามกฎหมาย โดยรัฐจะเข้ามาควบคุมเฉพาะส่วนที่มีผลกระทบต่อสังคม เช่น ที่ดินของป่าสงวนรัฐจะปกป้องไม่ให้เอกชนไปใช้ผลประโยชน์                                     
2. ประชาชนและเอกชนมีเสรีภาพในการตัดสินใจด้านการผลิต กระจาย และบริโภคสินค้าและบริการ โดยรัฐจะออกกฎหมายควบคุมในส่วนที่กระทบสังคม เช่น
   ด้านสิ่งแวดล้อม และรัฐอาจเข้ามาผลิตสาธารณูปโภคที่มีต้นทุนสูง เช่น การไฟฟ้า และการประปาเอง เป็นต้น           
3. กลไกราคาเป็นตัวกำหนดว่า จะมีการผลิตอะไร เท่าไหร่ และเพื่อใคร รัฐจะช่วยดูแลไม่ให้มีการเอารัดเอาเปรียบ เช่น การป้องกันการผูกขาดของเอกชน หรือการตั้งค่าแรงขั้นต่ำเพื่อปกป้องคุณภาพชีวิตของประชาชน           

      จะเห็นได้ว่ารัฐเข้ามามีส่วนในการควบคุมและตัดสินใจทางเศรษฐกิจร่วมกับภาคเอกชน