การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีชีวภาพมีกี่ด้านอะไรบ้าง

หากพูดถึงเทคโนโลยีชีวภาพหลายๆท่านคงมีคำถามมากมายว่าเทคโนโลยีชีวภาพคืออะไรและจะก่อให้เกิดประโยชน์อย่างไร วันนี้เราจะมาหาคำตอบว่า เทคโนโลยีชีวภาพคืออะไรทำไมหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนจึงหันมาให้ความสนใจเทคโนโลยีชีวภาพจนถึงขนาดส่งเสริมต่อธุรกิจด้านนี้อย่างมากซึ่งแน่นอนว่าสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุนหรือ บีโอไอ ก็เป็นหนึ่งในหน่วยงานที่ให้ความสนใจธุรกิจเทคโนโลยีชีวภาพ และต้องการให้เกิดธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีชีวภาพในประเทศไทยมากขึ้น

​

เทคโนโลยีชีวภาพ (Bio Technology) คืออะไร

เทคโนโลยีชีวภาพเป็นเทคนิคการนำสิ่งมีชีวิต หรือชิ้นส่วนของสิ่งมีชีวิตมาพัฒนาหรือปรับปรุงพืชสัตว์หรือผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อประโยชน์เฉพาะตามที่ต้องการซึ่งเป็นสหวิทยาการที่นำความรู้พื้นฐานสิ่งมีชีวิตไปใช้ให้เกิดประโยชน์ตั้งแต่เรื่องการขยายและปรับปรุงพันธุ์สิ่งมีชีวิตทั้งหลายการนำผลผลิตจากสิ่งมีชีวิตไปแปรรูปเป็นอาหารหรือยารวมถึงกระบวนการที่ใช้แปรรูปผลผลิตในระดับโรงงานและกระบวนการที่ใช้สิ่งมีชีวิตเช่นจุลชีพในการบำบัดน้ำเสีย หรือ การนำของเสียไปใช้ประโยชน์ เช่นนำไปใช้ทำปุ๋ย เป็นต้น

​

เทคโนโลยีชีวภาพ มีความสำคัญอย่างไร

เทคโนโลยีชีวภาพได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์ทั้งทางด้านเกษตรกรรม อาหาร การแพทย์และเภสัชกรรม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้มวลมนุษย์สามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้นปัจจุบันมีการนำวิทยาการด้านเทคโนโลยี-ชีวภาพมาใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวาง ที่เด่นชัดที่สุดคือ ในทางการแพทย์และการเกษตร อีกทั้งประเทศไทยยังมีความคาดหวังจะเป็นศูนย์กลางด้านเทคโนโลยีชีวภาพ หรือ BIO HUB เห็นได้จากแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11 และยุทธศาสตร์ขับเคลื่อนประเทศสู่ AEC

วารสารส่งเสริมการลงทุนฉบับนี้ จะแนะนำผู้อ่านให้รู้จักกับธุรกิจน่าสนใจและแปลกใหม่สำหรับประเทศไทย คือ ธุรกิจผลิตสัตว์ทดลองปลอดเชื้อจำเพาะด้วยเทคโนโลยีชีวภาพ ถือเป็นเรื่องใหม่สำหรับประเทศไทยอีกทั้งธุรกิจนี้ยังเป็นการสนับสนุนทางอ้อมสำหรับอุตสาหกรรมทางการแพทย์และเครื่องสำอางในประเทศรวมถึงเป็นการถ่ายทอดเทคโนโลยีให้แก่บุคลากรภายในประเทศไทย เพื่อที่จะสามารถแข่งขันกับต่างประเทศได้อีกด้วย

3.2 ประโยชน์ของเทคโนโลยีชีวภาพ

การนำเทคโนโลยีชีวภาพมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในด้านการเกษตร อุตสาหกรรม และโดยเฉพาะทางด้านการแพทย์ใช้ประโยชน์มากที่สุดในการผลิตยาชนิดใหม่ และวิธีการรักษาพยาบาลแบบใหม่ ดังต่อไปนี้

3.2.1 ด้านการเกษตร

1) การผสมเทียมและการถ่ายฝากตัวอ่อน กรมปศุสัตว์ได้ปรับปรุงพันธุ์โคนมด้วยเทคโนโลยีชีวภาพการผสมเทียม และการ ถ่ายฝากตัวอ่อน ทำให้ลดการนำเข้าพันธุ์โคจากต่างประเทศได้ และได้ปรับปรุงพันธุ์ด้วยการผลิตโคลูกผสม โคเนื้อ และ โคนม 3 สายเลือด
2) การปรับปรุงพันธุ์ ได้มีการสร้างสุกรสายพันธุ์ใหม่ให้มีลักษณะดี และเจริญเติบโตเร็ว ด้วยการปรับปรุงสายพันธุ์เป็นสุกร ลูกผสม เช่น สุกรสายพันธุ์ปากช่อง B เป็นลูกผสมระหว่างพันธุ์เปียแตรง

3.2.2 ด้านอุตสาหกรรม

1) พันธุวิศวกรรม เป็นการตัดต่อสายพันธุ์พันธุกรรมที่มีลักษณะดีตามที่ต้องการและคัดเลือกมาแล้วเพื่อการปรับปรุงสิ่งมีชีวิต สายพันธุ์ใหม่ เพื่อเพิ่มผลผลิต ยารักษาโรค วัคซีน ยาต่อต้านเนื้องอก น้ำยาสำหรับตรวจวินิจฉัยโรคและฮอร์โมนเร่งการ เจริญเติบโตของสัตว์
2) การถ่ายฝากตัวอ่อน เป็นการเพิ่มปริมาณและพัฒนาคุณภาพของโคเนื้อและโคนม เพื่อนำมาใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตนม โคและเนื้อโค เพื่อแปรรูปเป็นนมผงและอาหารกระป๋อง
3) การผสมเทียมสัตว์น้ำและสัตว์บก การผสมเทียมปลาเพื่อเพิ่มปริมาณ และพัฒนาไปสู่อุตสาหกรรมอาหารกระป๋องและ อาหารแปรรูปต่อไป

3.2.3 ด้านอาหาร
ปัจจุบันมีอาหารที่เป็นผลผลิตจากสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมมาใช้ ดังนั้น จึงมีผู้เสนอให้ติดฉลากว่าเป็นอาหาร GMOs ให้ผู้บริโภคตัดสินใจเลือกรับประทานเอง เช่น

1) ข้าวที่มียีนต้านทานแมลง

2) มะเขือเทศซึ่งมียีนที่ทำให้ยืดอายุการเก็บได้นานขึ้น

3) ถั่วเหลืองที่มียีนต้านสารปราบวัชพืช

4) ข้าวโพดที่มียีนต้านทานแมลง

นอกจากนี้ได้มีการเพิ่มผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากผลผลิตจากสัตว์ เข่น เนย นมเปรี้ยว โยเกิร์ต

3.2.4 ด้านการแพทย์

ในด้านการแพทย์จะใช้เทคโนโลยีชีวภาพด้านพันธุวิศวกรรมเป็นส่วนใหญ่ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
1) การตรวจวินิจฉัยโรคที่มียีนเป็นพาหะ เพื่อตรวจสอบโรคทาลัสซีเมีย โรคปัญญาอ่อน โรคโลหิตจาง และโรคมะเร็ง
2) การตรวจสอบความเป็นพ่อ แม่ ลูก จากลายพิมพ์ของยีน หรือที่เรียกว่าการตรวจ DNA รวมไปถึงการสืบค้นคดีของกรม พิสูจน์หลักฐานในทางการแพทย์จาก DNA เพื่อหาตัวผู้กระทำความผิด
3) การใช้ยีนบำบัดโรค เช่น การรักษาผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็ง การรักษาโรคการทำงานผิดปกติของไขกระดูก
4) การค้นหายีนควบคุมการสร้างภูมิคุ้มกัน ยีนควบคุมความอ้วน และยีนควบคุมความชรา

3.3 พันธุวิศวกรรม (Genetic Engineering)

พันธุวิศวกรรม (genetic engineering) คือ กระบวนการที่ได้นำความรู้ต่างๆที่ได้จากการศึกษาชีววิทยาระดับโมเลกุล
หรือ อณูชีววิทยา (molecular biology) นำมาประยุกต์ใช้ใน การปรับเปลี่ยน, ดัดแปลง, เคลื่อนย้าย, ตรวจสอบ สารพันธุกรรม[ดีเอ็นเอ (DNA)], ยีน(gene) และผลิตภัณฑ์ของสารพันธุกรรมอย่างพวกอาร์เอ็นเอ(RNA) และโปรตีนของสิ่งมีชีวิต
เพื่อนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์

3.3.1 ประโยชน์ของพันธุวิศวกรรม มีดังนี้
พันธุวิศวกรรม เป็นกระบวนการปรับปรุงพันธุ์สิ่งมีชีวิตชนิดพันธุ์ (species) หนึ่ง โดยนำยีนจากอีกชนิดพันธุ์หนึ่งถ่ายฝากเข้าไป เพื่อจุดประสงค์ที่จะให้สามารถทำงานได้ดีขึ้น กระบวนการดังกล่าวมิได้เกิดขึ้นตามธรรมชาติ สิ่งมีชีวิตดังกล่าวมีชื่อเรียกว่า LMO (living modified organism) หรือ GMO (genetically modified organism)
ปัจจุบันการตัดแต่งยีนในพืชและสัตว์ ได้เจริญก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว เป็นผลให้มีการพยายามนำเทคโนโลยีนี้ไปประยุกต์ใช้อย่างกว้างขวาง ดังตัวอย่างต่อไปนี้
1) การเพิ่มผลผลิตโปรตีนที่สำคัญและหายาก เช่น ฮอร์โมนอินซูลิน วัคซีนคุ้มกันโรคตับอักเสบชนิดบี วัคซีนคุ้มกัน โรคปาก เท้าเปื่อยต่างๆ เป็นต้น
2) การปรับปรุงพันธุ์ของจุลิทรีย์ที่ใช้ในอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น การผลิตยาปฏิชีวนะ การหมัก การกำจัดศัตรูพืชและสัตว์ เป็นต้น
3) การตรวจและแก้ไขความบกพร่องทางพันธุกรรมของมนุษย์ พืช และสัตว์ด้วยวิธีที่แม่นยำ และรวดเร็วยิ่งขึ้น เช่น โรคเบา หวาน โรคโลหิตจาง โรคธาลัสซีเมีย ปัญญาอ่อน และยีนเกิดมะเร็ง
4) การปรับปรุงพันธุของสัตว์ เช่น การนำยีนจากปลาใหญ่มาใส่ในปลาเล็ก แล้วทำให้ปลาเล็กตัวโตเร็วขึ้น มีคุณค่าทางอาหาร ดีขึ้น เป็นต้น

3.4 การผสมเทียม (Artificial Insemination)

การผสมเทียม (Artificial insemination) เป็นเทคโนโลยีที่นำมาใช้กับการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ ด้วยหลักการที่ให้ตัวอสุจิกับไข่ได้ผสมกันโดยไม่ต้องมีการร่วมเพศกันตามธรรมชาติ วิธีนี้ทำได้โดยให้มนุษย์เป็นผู้ฉีดเชื้ออสุจิของสัตว์เพศผู้เข้าไปในอวัยวะสืบพันธุ์ของสัตว์เพศเมีย ในระยะที่กำลังเป็นสัด เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิเป็นผลให้เกิดการตั้งท้องในสัตว์เพศเมียได้

ข้อดีของการผสมเทียมสัตว์ มีดังนี้

1) ได้สัตว์พันธุ์ดีตามความต้องการ

2) ประหยัดน้ำเชื้อจากพ่อพันธุ์ เพราะสามารถใช้น้ำยาละลายน้ำเชื้อเพื่อเพิ่มปริมาณได้

3) ประหยัดค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงพ่อพันธุ์ หรือการสั่งซื้อพ่อพันธุ์จากต่างประเทศ และการขนส่งพ่อพันธุ์ไปผสมพันธุ์เป็นระยะทาง ไกลๆ

4) เป็นการแก้ปัญหาการติดลูกยากและตกลูกผิดฤดูกาล

3.5 การถ่ายฝากตัวอ่อน (Embryo Transfer)

การถ่ายฝากตัวอ่อน เป็นการพัฒนาจากการผสมเทียม เพื่อให้ได้ปริมาณสัตว์พันธุ์ดีเพิ่มขึ้นในระยะเวลาเท่าเดิม หลังการถ่ายฝากตัวอ่อนนั้น จะต้องมีแม่พันธุ์ดีเป็นแม่ตัวให้ กับแม่ที่อุ้มท้องเป็นแม่ตัวรับ ซึ่งมีได้หลายตัวและไม่จำเป็นต้องเป็นพันธุ์ดี แม่ตัวรับจะมีหน้าที่รับตัวอ่อนจากแม่ตัวให้มาเจริญเติบโตภายในมดลูกจนคลอด
การถ่ายฝากตัวอ่อนจะทำกับสัตว์ที่ตกลูกครั้งละ 1 ตัว และมีระยะเวลาในการอุ้มท้องนานๆ เช่น โค กระบือ เพื่อช่วยเพิ่มจำนวนสัตว์ในขณะที่ระยะเวลาการอุ้มท้องเท่าเดิม
ข้อดีของการถ่ายฝากตัวอ่อน มีดังนี้
1) เพิ่มผลผลิตได้รวดเร็วในระยะเวลาเท่าเดิม
2) ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายในการเพิ่มผลผลิต
3) ช่วยอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ต่างๆที่ใกล้จะสูญพันธุ์ให้มีจำนวนเพิ่มขึ้นด้วย

3.6 การโคลนนิ่ง (Cloning)

การโคลนนิ่ง (Cloning) คือ กระบวนการสืบพันธุ์โดยไม่อาศัยเพศชนิดหนึ่ง โดยสิ่งมีชีวิตที่ถูกโคลนออกมาจะมีลักษณะทางพันธุกรรม โดยรวมถึงมีลักษณะทางกายภาพ เหมือนกับสิ่งมีชีวิตต้นแบบ หรือ สิ่งมีชีวิตที่มีอยู่ก่อนแล้วทุกประการ

3.6.1 ประโยชน์ของการโคลนนิ่ง
การโคลนนิ่ง เป็นประโยชน์ต่อการเลี้ยงสัตว์เป็นอย่างมาก ในแง่การปรับปรุงพันธุ์สัตว์ การใช้วิธีโคลนนิ่งจะช่วยให้ปรับปรุง
พันธุ์ได้เร็วขึ้น ในแง่การทดลองทางวิทยาศาสตร์ สามารถช่วยลดจำนวนสัตว์ที่ใช้ในการทดลองให้น้อยลง เนื่องจากสัตว์มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกัน ทำให้ประหยัดค่าใช้จ่าย ในการทดลองในทางการแพทย์มีความพยายามที่จะผลิตเนื้อเยื่อมนุษย์ เพื่อใช้ในการรักษาโรคต่าง ๆ
3.6.2 ผลเสียของการโคลนนิ่ง
มีความพยายามที่จะโคลนนิ่งมนุษย์ทั้งคน แต่อย่างไรก็ตามการกระทำดังกล่าวยังไม่เป็นที่ยอมรับ จัดว่าเป็นการกระทำที่ผิดจริยธรรม ในทางการแพทย์แม้มีข้อกล่าวอ้างถึงประโยชน์จากการปลูกถ่ายทดแทนอวัยวะของมนุษย์ แต่อย่างไรก็ตามการกระเช่นนี้เป็นกระทำที่เห็นแก่ตัว ลองนึกว่าถ้าเราเป็นมนุษย์โคลนนิ่ง เราจะมีความรู้สึกอย่างไรเมื่อถูกสร้างขึ้นมาเพียงเพื่อต้องการให้เป็นอวัยวะสำรองสำหรับมนุษย์เช่นเดียวกัน และถ้าหากว่ามีการทำโคลนนิ่งขึ้นมาจริงการที่มีคนที่หน้าตาเหมือนเรา ทุกอย่าง มากมายหลายคน จะทำให้ไม่สามารถแยกแย่ออกว่าใครเป็นใคร

3.7 ผลของเทคโนโลยีชีวภาพต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
จากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีชีวภาพ ไม่ว่าจะเป็นการสร้างสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม การโคลนนิ่ง รวมทั้งการสร้าง

จีโนมมนุษย์ ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ตอบสนองต่อความต้องการของมนุษย์ ทำให้สังคมเริ่มตระหนักและหวั่นเกรงผลเสียที่อาจเนื่องมา จากเทคโนโลยีนี้ เพราะมนุษย์ได้รับบทเรียนจากเทคโนโลยีต่างๆ ที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น มักมีผลกระทบอื่นๆ ตามมาภายหลัง ไม่ว่า จะเป็นบทเรียนที่ได้จากการปฏิวัติอุตสาหกรรม มาจนถึงการปฏิวัติทางการเกษตรกรรม ที่ส่งเสริมให้มีการปลูกพืชเชิงเดี่ยว เพราะการปฏิวัติดังกล่าวส่งผลถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมอย่างมากมายในเวลาต่อมา

การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีชีวภาพมีหลายด้านอะไรบ้าง

มีการนำเทคโนโลยีชีวภาพมาใช้ประโยชน์ทางด้านใดมากที่สุด

ข้อใดเป็นประโยชน์ของเทคโนโลยีชีวภาพด้านอุตสาหกรรม

เรานำเทคโนโลยีชีวภาพมาใช้ประโยชน์อะไรบ้าง