4 สิ่งประดิษฐ์ยุคใหม่ของประเทศจีนมีอะไรบ้าง *

ประเทศจีนเป็นประเทศที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน เป็นจุดกำเนิดของหลายๆสิ่ง รวมถึงวัฒนธรรม ประเพณีและเทคโนโลยีต่างๆ ซึ่งเราอาจจะได้เคย สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีน แต่อาจจะจำไม่ได้ว่าสี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนนั้นมีอะไรบ้าง วันนี้ผมจะพามาทบทวน สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนยุคโบราณกันครับ

สี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีนยุคโบราณ ได้แก่ เข็มทิศ  การผลิตกระดาษ ดินปืนและ การพิมพ์เชิงเรียงพิมพ์

一、指南针 เข็มทิศ 　The Invention of the Compass 

　指南针的发明者在历史中没有记载，指南针还被称作是司南， 最初的指南针使用磁石制作而成的，用来指示方向， 在宋代， 海外贸易非常发达。 为了克服在海洋中航行的困难， 到北宋末年 ，在航海上已经应用了指南针。 南宋时还出现了将指南针安装在刻度数和方位的圆盘上的罗盘针， 使海上航行的人， 在没有太阳的白天， 没有月亮的夜晚， 也能辨别方向。 

     ตามประวัติศาสตร์ไม่ปรากฏว่าผู้ใดเป็นผู้ประดิษฐ์  แต่ในอดีตเข็มทิศเคยถูกเรียกว่า “ซือหนาน 司南” ในช่วงแรกเริ่มสร้างมาจากแม่เหล็ก เพื่อใช้เป็นอุปกรณ์ในการบอกทิศทาง ต่อมาในสมัยราชวงศ์ซ่ง การค้าขายกับต่างประชาติมีความเจริญอย่างยิ่ง เพื่อแก้ไขปัญหาปัญหาในการเดินทางทางทะเล จนถึงปลายยุคราชวงศ์ซ่ง ได้มีการใช้เข็มทิศในการเดินทางทางทะเล ยุคราชวงศ์ซ่งใต้ได้เพิ่มองศาและตำแหน่งบอกทิศทางบนแผ่นของกลมของเข็มทิศ ทำให้การเดินทางทางทะเลทั้งกลางวันและกลางคืน ก็สามารถแยกแยะทิศทางได้ถูกต้อง

二、造纸术 การผลิตกระดาษ The Technique of Making Paper

西汉时期已经出现早期的植物纤维纸，但比较粗糙，书写不方便。 东汉时的宦官蔡伦， 改进了造纸方法， 用树皮、 麻头、 破布和旧鱼网作原料， 制造出既美观又便宜， 并且书写方便的纸张， 并使这种以麻为主要原料的纸得到推广， 对书写起到了重要的推动作用。 造纸术逐步推广开来， 到了公元三、 四世纪， 纸取代竹简和丝帛成为中国的主要书写材料。

ในช่วงสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตกก็ได้ปรากฏกระดาษที่ทำมาจากเยื่อของของต้นไม้แล้ว แต่ค่อนข้างที่จะขรุขระ ไม่ราบเรียบ ไม่สะดวกต่อการเขียน ต่อมาในช่วงราชวงศ์ฮั่นตะวันออกขันทีนาม “ไช่หลุน (蔡伦)” ได้พัฒนา ปรับปรุงวิธีการในการผลิตกระดาษ โดยได้ใช้เปลือกไม้ ป่าน เศษผ้าและแหปลาเก่าเป็นวัตถุดิบในการทำ ก่อให้เกิดกระดาษที่สวยงาม ราคาถูก และสะดวกต่อการเขียน ซึ่งการผลิตกระดาษที่ใช้ป่านเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตกระดาษได้ถูกเผยแผ่มากขึ้น ทำให้มีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่ด้านการเขียนเช่นกัน เทคนิคในการผลิตกระดาษค่อยๆ ถูกเผยแผ่เรื่อยๆ จนถึงช่วงคริสตวรรษที่ 3 – คริสตวรรษที่ 4 การเขียนบนกระดาษได้เข้ามาแทนการเขียนลงบนแผ่นไม้ไผ่และ การเขียนบนผ้าไหม (ในอดีตชาวจีนใช้แผ่นไม่ไผ่และผ้าไหมในการเขียน )

三、火药 ดินปืน Gunpowder

中国古代有专门炼丹的人，他们中有人把硫磺、 硝石、 木炭放在一起烧炼， 引起了燃烧和爆炸，人们把这三种物质的混合叫做 “火药” 。 唐朝中期的书籍里记载了制成火药的方法。 唐朝末年， 火药开始用于军事。 在宋代， 火药得到了广泛使用， 火药不仅被用在生活中， 狩猎、 开石、 采石， 制造爆竹和焰火， 更多地被用在军事上。

ในยุคโบราณของจีนจะมีนักปรุงยาโดยเฉพาะ ซึ่งได้มีกลุ่มคนเหล่านี้นำกำมะถัน ดินปะสิว และถ่านรวมกันและเผา ทำให้เกิดการเผาไหม้และระเบิดขึ้น พวกเขาเรียกการผสมของสามสิ่งนี้ว่า ” ดินปืน 火药 ” ในยุคกลางของราชวงศ์ถังก็ได้มีการบันทึกถึงวิธีการทำดินปืนเอาไว้แล้ว จนในช่วงปลายของราชวงศ์ถัง ดินปืนได้เริ่มนำมาใช้ในทางการทหาร ถึงยุคราชงศ์ซ่ง ดินปืนได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายในชีวิตประจำวันด้านต่างๆ เช่น การล่าสัตว์ การเปิดเหมืองหิน การทำเหมืองหิน การสร้างประทัดและพลุ เป็นต้น แต่ส่วนใหญ่มักจะนำมาใช้ในด้านการทหาร

四、活字印刷术   การพิมพ์เชิงเรียงพิมพ์ The Technique of Printing

约在隋朝的时候，雕版印刷术被发明了出来。但雕版印刷费时长，花钱多。 毕升是北宋时一个聪明能干的印刷工人， 熟悉雕版印书的情况， 他想发明一种既省时省力又经济的印刷方法， 创造了活字印刷。 毕升发明的是泥活字。 先在粘土制成的一个个小方块上刻出反字。 制成一批后， 就放在窑中烧硬成为陶字。 排版时 ，在一块铁板上铺上一层用松香、 蜡和纸灰混合的粉末， 把一个个陶字排在有框的铁板上， 然后把铁板放到火上加温， 等粉末熔化后， 用一块平板把字压平。铁板温度降低后， 活字固定， 就可以印刷了。 印板中如果有错别字， 可以随时更换， 印完一板， 活字拆了， 铁板可以再用。 毕升为印刷术的改进打下了基础， 西夏有了木活字， 明代改成铜活字， 直到后来使用的铅活字。

แท้จริงแล้วในสมัยยุคราชวงศ์สุยก็มีการประดิษฐ์การพิมพ์แบบแกะสลักแล้ว หากแต่แม่พิมพ์แกะสลักนั้นค่อนข้างที่จะกินเวลา และเปลืองค่าใช้จ่าย ปี้เซิง เป็นช่างพิมพ์คนหนึ่งในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือที่มีความเฉลียวฉลาดเป็นอย่างมาก เขามีความคุ้นเคยในการพิมพ์หนังสือโดยใช้แม่พิมพ์แกะสลักเป็นอย่างดี เขาจึงได้มีความคิดที่จะประดิษฐ์วิธีการพิมพ์ที่ประหยัดเวลา แรง และค่าใช้จ่าย เขาจึงได้ประดิษฐ์การพิมพ์แบบเรียงพิมพ์ขึ้น โดยแม่พิมพ์ที่เขาประดิษฐ์ขึ้นนั้นทำมาจากดินเหนียว

หลังจากการพัฒนาเทคนิคการพิมพ์ของปี้เซิงเป็นพื้นฐาน ต่อมาในสมัยราชวงศ์เซี่ยตะวันตกได้มีการใช้แม่พิมพ์ไม้ ยุคราชวงศ์หมิง ได้พัฒนาเป็นแม่พิมพ์จากทองแดง จนปรับปรุงใช้ตะกั่วเป็นแม่พิมพ์ในยุคหลัง

แปลโดย ณรงค์ชัย จันทร์ปัญญา ( ก.ย. 2564 )

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก

中国的四大发明 เข้าถึงได้จาก https://new.qq.com/omn/20210206/20210206A0CMLH00.html

中国的四大发明 เข้าถึงได้จาก http://www.hwjyw.com/zhwh/Common_Knowledge/China_history/200812/t20081222_24557.shtml

แต่ “ของ 4 อย่าง” ดังต่อไปนี้ คือ “รากฐานสำคัญ” เสมือนบทพิสูจน์อารยธรรมอันสูงส่ง และวิทยาการที่ก้าวหน้า

ซึ่งส่งผลทั้งทางตรงและทางอ้อม สู่วัฒนธรรม และเทคโนโลยีที่ก้าวหน้า นำ “จีน” ในวันนี้ เดินขึ้นสู่สถานะชาติที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลก

“จตุรนวัตกรรม” ประกอบไปด้วย “กระดาษ-แท่นพิมพ์-เข็มทิศ-ดินปืน”

หลายครั้ง ข้อถกเถียงที่ไม่มีวันจบสิ้น ว่าใครหรือประเทศไหน ที่เป็นผู้ค้นคิดประดิษฐกรรมต่างๆ ขึ้นก่อนกันแน่

วิทยุ หลอดไฟ โทรศัพท์ โทรเลข ไปจนถึงยารักษาโรคหลายขนาน

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “กระดาษ-แท่นพิมพ์-เข็มทิศ-ดินปืน” ที่มีการบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร ว่า “จีน” คือชาติแรกที่เป็นผู้คิดค้น “กระดาษ-แท่นพิมพ์-เข็มทิศ-ดินปืน” ขึ้น

ทว่า ก็ยังมีผู้คัดค้านด้วยข้อมูลอีกด้านหนึ่ง ว่าตัวเองหรือประเทศของตนเป็นผู้ค้นคิดประดิษฐกรรมเหล่านั้น

ดังนั้น เรามาเริ่มกันที่ “กระดาษ” กันก่อนครับ

ข้อมูลหลายสายยืนยันตรงกันว่า “จีน” คือชาติที่สามารถสร้าง “กระดาษ” ขึ้นได้ก่อนใครเพื่อน

อย่างไรก็ดี มีข้อมูลที่ชี้ว่า การถือกำเนิดของ “กระดาษปาปิรุส” หรือ Egyptian Papyrus ที่ทำมาจาก “ต้นกกอียิปต์” หรือต้น Papyrus

อันเป็นที่มาของคำว่า Paper หรือ “กระดาษ” ในภาษาอารบิกและภาษาอังกฤษทุกวันนี้ คือต้นกำเนิดของ “กระดาษ” ก่อน “จีน”

แม้จะมีข้อถกเถียงมากมาย ทว่า เมื่อดูจากเงื่อนเวลาแล้ว ต้องถือว่า “จีน” นั้นเริ่มต้นผลิตกระดาษขึ้นใช้เป็นชาติแรก

ถักทอต่อยอดจากยุคโบราณ ที่ “จีน” พยายามคิดค้นวิธีเขียนหนังสือลงบนวัสดุต่างๆ ก่อนหน้าที่จะมีการสร้าง “กระดาษ” กันขึ้น

หลังจากงานแกะสลักอักษรลงบนหินที่มีมานานนับพันปี วิวัฒนาการต่อมาของการจดบันทึกข้อมูลหรือเรื่องราวลงบนไม้ไผ่ กระดองเต่า หรือกระดูกสัตว์ แต่ทั้งหมดนี้มีน้ำหนักมากทำให้พกพาไม่สะดวก

รอยต่อระหว่าง “ราชวงศ์ฉิน” กับ “ราชวงศ์ฮั่น” ได้เริ่มมีการจดจารอักษรลงบนผ้าไหม ทว่า ด้วยสนนราคาที่แพงหูฉี่ และมีกระบวนการที่ยุ่งยาก ทั้งผ้าไหม ไม้ไผ่ กระดองเต่า และกระดูกสัตว์ จึงไม่เป็นที่นิยม

แต่แล้ว มีขุนนางผู้หนึ่งซึ่งมีนามว่า “ไช่หลุน” ได้นำเปลือกไม้ เศษผ้า และตาข่ายดักปลามาบดผสมกันจนป่น จากนั้นก็นำมาตากแห้งจนกลายเป็น “กระดาษ” ซึ่งในเวลาต่อมาได้รับการขนานนามว่า “กระดาษไช่หลุน” ถือเป็น “กระดาษแผ่นแรก” ของโลก

มี “กระดาษ” แล้ว ก็ต้องมี “แท่นพิมพ์” ครับ

แม้ข้อมูลสายตะวันตกจะยืนยันว่า “โยฮันเนิส กูเทินแบร์ค” วิศวกรชาวเยอรมัน คือผู้ค้นคิดประดิษฐ์ “แท่นพิมพ์” ขึ้นเป็นคนแรกของโลก

ทว่า ในโลกตะวันออก คือ “จีน” ในสมัย “ราชวงศ์ถัง” ได้มีการคิดค้น “แม่พิมพ์แกะสลักขึ้น” โดยการแกะตัวอักษรลงบนแผ่นไม้ จากนั้นใช้ “หมึกจีน” ละเลงลงไป แล้วเอา “กระดาษ” มาทาบ ซึ่งเป็นกรรมวิธีเดียวกับศิลปะภาพพิมพ์

ต่อมาในสมัย “ราชวงศ์ซ่ง” ได้ปรากฏนักประดิษฐ์ผู้มีนามกรว่า “ปี้เซิง” ในฐานะของ ผู้คิดค้น “ตัวเรียงพิมพ์” ขึ้น โดยใช้วิธีแกะสลัก “ตัวอักษรแต่ละตัว” ลงบน “ดินเหนียว” ทีละก้อน จากนั้นได้ “ก้อนดินเหนียว” เหล่านั้นแล้วนำไปเผาไฟเพื่อให้แข็งตัว เหมือนกระถางต้นไม้ในปัจจุบันนั่นเองครับ

ส่วนในขั้นตอนการพิมพ์นั้น “ปี้เซิง” ไม่ได้กำหนดกฎเกณฑ์อะไรที่เข้มงวดหรือยุ่งยาก เพียงแค่การเรียงตัวอักษรตามที่ต้องการ โดยต้องวางอักษรกลับด้านเท่านั้น จากนั้นก็จัดแจงละเลง “หมึกจีน” ลงไปแล้วเอา “กระดาษ” มาวางทาบ

ข้อดีของ “ระบบพิมพ์ปี้เซิง” นี้ก็คือ “ก้อนดินเหนียว” สามารถนำไปใช้ซ้ำได้จนกว่าจะสึกกร่อนหรือแตกสลายไปเอง จึงสามารถกล่าวได้ว่า “ระบบพิมพ์ปี้เซิง” นี้ ถือเป็น “ต้นแบบ” ของ “การพิมพ์ตะกั่ว” ในยุคปัจจุบันนั่นเองครับ

จุดก่อกำเนิด “เข็มทิศ” ก็ไม่แตกต่างไปจาก “กระดาษ” และ “แท่นพิมพ์” ครับ

โดยในยุค “จ้านกั๋ว” ได้มีผู้ค้นคิดประดิษฐ์ “เข็มทิศ” ขึ้นเป็นคนแรก แต่เป็นผู้ไม่ประสงค์ออกนาม

“เข็มทิศ” ชนิดนี้ ได้รับการขนานนามว่า “ซือหนาน” ซึ่งรูปลักษณ์นั้น มีลักษณะเป็นช้อนแม่เหล็กตั้งอยู่บนฐานสลักตัวอักษรที่ใช้สำหรับบ่งบอกทิศทาง โดยช้อนจะต้องชี้ไปทางทิศใต้ และปลายอีกด้านหนึ่งจะต้องชี้ไปทางทิศเหนือ

ในสมัย “ราชวงศ์ซ่ง” มีพัฒนาการเกี่ยวกับ “เข็มทิศ” เพิ่มขึ้น คือมีการนำแผ่นเหล็กและฐานสลักตัวอักษรบอกทิศทางมามัดรวมกัน เรียกว่า “หลัวผาน” ดังนั้น “จีน” จึงถือเป็นชาติแรกในโลกที่ได้ประดิษฐ์ “เข็มทิศ” ขึ้นอย่างไม่มีข้อโต้แย้งนั่นเองครับ

“นวัตกรรม” สุดท้าย ได้แก่ “ดินปืน” ครับ

เป็นที่ทราบกันดี ว่าองค์ประกอบ “ดินปืน” นั้นได้แก่ “โพแทสเซียมไนเทรต” หรือ “ดินประสิว” “กำมะถัน” และ “ผงถ่าน”

อันที่จริง การค้นพบ “ดินปืน” นั้น ถือว่าเกิดจากความบังเอิญโดยแท้ กล่าวคือ อยู่มาวันหนึ่ง ได้มี “หมอยา” นำ “แร่ธาตุ” และ “สมุนไพร” หลากหลายชนิดมาบดและผสมลงไปต้มรวมกัน ขณะที่กลั่นยาดังกล่าวอยู่นั้น เตาได้เกิดระเบิดขึ้น “หมอยา” คนดังกล่าวจึงได้ชื่อว่าเป็นผู้ค้นพบ “ดินปืน” ขึ้นเป็นคนแรก ในสมัย “ราชวงศ์ถัง” นั่นเอง

Post Views: 4,363

• TAGS
• กระดาษ
• ดินปืน
• นักประดิษฐ์
• มรดกทางวัฒนธรรม
• สิ่งประดิษฐ์
• เข็มทิศ
• แท่นพิมพ์
• โบราณวัตถุ

Previous article‘เทรนด์สมาร์ทโฟน ปี 2020’ ทุกฟีเจอร์ต้องโดนใจ ‘นักสร้างคอนเทนต์ Content Creator’ ถึงจะรอด

Next articleเปิดโปรไฟล์ ‘งานวิจัยเพื่อชุมชน’ ใช้เห็ดป่าแก้ปัญหาฝุ่นควันไฟป่า ‘ลดฝุ่นพิษ’ ระดับชาติ ได้ด้วยภูมิปัญญา

Jakkrit Siririn

ดร.จักรกฤษณ์ สิริริน เจ้าของนามปากกา “นกป่า อุษาคเนย์” อยู่ในวงการสื่อสารมวลชนมา 25 ปี ทั้งนักข่าว นักเขียน บรรณาธิการ มาเป็น ดร.ด้านการศึกษา ผ่านประสบการณ์ทำงานทั้งภาครัฐและเอกชน จะมาแลกเปลี่ยนมุมมองและความคิดที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม

สิ่งประดิษฐ์ยุคใหม่ของจีน อย่างแรก ได้แก่อะไร

สิ่งประดิษฐ์ที่ชาวจีนคิดค้นตั้งแต่สมัยโบราณ 4 อย่าง เรียกว่า 4 สิ่งประดิษฐ์จีน คืออะไร

เทคโนโลยีจีนโบราณ มีอะไรบ้าง

นวัตกรรมที่เกิดขึ้นในต่างประเทศมีอะไรบ้าง