จักรวรรดิโรมัน ตะวันตก ถูก โค่น โดย กลุ่ม ใด

โรนัลโด้ : เกิดอะไรขึ้นกับตำนานดาวยิงบราซิล ช่วงนัดชิงฟุตบอลโลก 1998 | Main Stand ฟุตบอลโลก 1998 เป็นอีกหนึ่งทัวร์นาเมนต์รอบสุดท้ายที่เปี่ยมไปด้วยสีสัน และองศาความเดือดที่เกิดขึ้นทั้งในและนอกสนาม ท้ายสุดความสำเร็จของศึก "ฟรองซ์ 98" ไปจบตรงที่การเป็นแชมป์ของเจ้าภาพอย่าง ฝรั่งเศส โดยผลการแข่งขันเป็นทีมตราไก่เอาชนะ บราซิล ไปด้วยสกอร์ขาดลอยถึง 3-0

Histofun Deluxe

Histofun Deluxe เพจที่นำเสนอเรื่องราวของประวัติศาสตร์ทั้งไทยและเทศ ในรูปแบบที่เข้าใจง่าย สนุกสนาน

          จักรวรรดิโรมันตะวันตก ล่มสลายลงได้อย่างไร

          อารยธรรมโรมันคือหนึ่งในอารยธรรมที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลกยุคโบราณ

          อารยธรรมโรมันมีพัฒนาการที่ไล่เรียงกันมา เริ่มตั้งแต่ยุคอาณาจักร (753-509 ปีก่อนคริสตกาล) ยุคสาธารณรัฐ (509-27 ปีก่อนคริสตกาล) และยุคที่ยิ่งใหญ่ที่สุดอย่างยุคจักรวรรดิ (27 ปีก่อนคริสตกาล-ค.ศ. 476)

          ในยุคจักรวรรดิ โรมันสามารถครอบครองดินแดนส่วนใหญ่ของยุโรป ตอนเหนือของแอฟริกา ไปจนถึงเอเชียตะวันตก

          แต่ความกว้างใหญ่ของจักรวรรดิ ภายหลังจะสร้างปัญหาจนนำไปสู่การแบ่งแยกจักรวรรดิออกเป็นสองส่วนในศตวรรษที่ 3 โดยจักรวรรดิโรมันตะวันตก (Western Roman Empire) มีศูนย์กลางอยู่ที่กรุงโรม ส่วนจักรวรรดิโรมันตะวันออก (Eastern Roman Empire) มีศูนย์กลางอยู่ที่กรุงคอนสแตนติโนเปิล

          ท้ายที่สุดในปี 476 จักรวรรดิโรมันตะวันตกได้ล่มสลายลง ส่วนจักรวรรดิโรมันตะวันออกยังดำรงอยู่ต่อไปเป็นเวลากว่าหนึ่งพันปี ในฐานะของจักรวรรดิไบแซนไทน์ (Byzantine Empire)

          การล่มสลายของจักรวรรดิโรมันตะวันตกประกอบไปด้วยหลายปัจจัยด้วยกัน แต่ปัจจัยสำคัญมาจากการที่โรมันถูกรุกรานจากชนเผ่าอนารยชน ไม่ว่าจะเป็นพวกชนเผ่าเยอรมัน (Germanic Tribes) อย่างเช่น พวกแวนดัล (Vandals) พวกวิสิกอธ (Visigoths) และพวกแฟรงก์ (Franks) รวมถึงชนเผ่าลึกลับจากเอเชียอย่างพวกฮัน (Huns)

          การไร้ประสิทธิภาพของกองทัพ การทุจริตภายใน และเกิดสงครามแย่งชิงอำนาจกันเอง ทั้งหมดล้วนทำให้โรมันไม่สามารถต้านทานพวกชนเผ่าเหล่านี้ได้ ถึงขั้นที่ว่าในปี 410 และ 455 พวกวิสิกอธและแวนดัล ได้บุกมาปล้นสะดมและเข้าทำลายถึงกรุงโรม

          และในปี 476 ผู้นำของชนเผ่าเยอรมันนามว่า โอโดเอเซอร์ (Odoacer) ได้นำกองทัพบุกกรุงโรมและโค่นล้มจักรพรรดิโรมูลุส ออกุสตุสลุส (Romulus Augustulus) นักประวัติศาสตร์ถือว่า เหตุการณ์นี้คือจุดจบของจักรวรรดิโรมันตะวันตกอย่างเป็นทางการ

Kapook Creator เป็นเนื้อหาที่นำเสนอโดยผู้สร้างสรรค์ที่เข้าร่วมโครงการ หากพบเนื้อหาที่ท่านเห็นว่าไม่ถูกต้องตามกติกา สามารถคลิกแจ้งปัญหาได้ที่นี่

“This body which was called and which still calls itself the Holy Roman Empire was in no way holy, nor Roman, nor an empire.”

กล่าวง่าย ๆ คือ จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์นั้น นอกจากจะไม่มีความศักดิ์สิทธิ์ ยังไม่เป็นโรมัน และไม่ใช่จักรวรรดิด้วย

การทำความเข้าใจถึงที่มาและตัวตนที่แท้จริงของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ จำเป็นต้องสืบย้อนไปตั้งแต่การสถาปนาอาณาจักรของชาวแฟรงก์หลังการล่มสลายของจักรวรรดิโรมันตะวันตก (Western Roman Empire) จักรวรรดิที่แท้จริงของชาวโรมัน เมื่อ ค.ศ. 476

หลังจักรวรรดิโรมันตะวันตกล่มสลาย ศูนย์กลางความเป็นจักรวรรดิโรมันย้ายไปอยู่ที่กรุงคอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) ในจักรวรรดิโรมันตะวันออกหรือไบเซนไทน์ (Byzantine Empire) ความเป็น “จักรพรรดิแห่งโรม” ยังเป็นสัญลักษณ์แห่งความยิ่งใหญ่และอำนาจของโลกอยู่ ซึ่งศาสนาจักรโรมันคาทอลิกแห่งกรุงโรมกลายเป็นผู้ถือสิทธิ์ในการสวมมงกุฎให้จักรพรรดิแห่งโรม อันหมายถึงการได้รับการแต่งตั้งจากพระผู้เป็นเจ้า

ชาวแฟรงก์ (Franks) หนึ่งในกลุ่มชนเยอรมันสามารถรวบรวมดินแดนเดิมบางส่วนของจักรวรรดิโรมันตะวันตกได้สำเร็จ อาณาจักรขนาดใหญ่นี้ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ฝรั่งเศส ประเทศกลุ่มเบเนลักซ์ (เบลเยียม, เนเธอแลนด์, ลักเซมเบิร์ก) สวิสเซอร์แลนด์ เยอรมนี ออสเตรีย และตอนเหนือของอิตาลี ต่อมา ราชวงศ์คาโรแลงเจียน (Carolingian dynasty) ของจักรวรรดิแฟรงก์ยังมีความสัมพันธ์อันดีกับศาสนจักรโรมันคาทอลิกแห่งกรุงโรมด้วย

ชาร์เลอมาญมหาราช (Charlemagne the Great) จักรพรรดิแฟรงก์ผู้ครองราชย์ ค.ศ. 768 มีบทบาทในการทำสงครามกับกองทัพมุสลิมจากสเปน กำราบเผ่าลอมบาร์ดทางตอนเหนือของอิตาลีเพื่อคุ้มครองศาสนจักรโรมันคอทอลิกแห่งกรุงโรมและคุ้มครองพระสันตะปาปาลีโอที่ 3 (Pope Leo III) ให้กลับไปดำรงตำแหน่งประมุขแห่งศาสนจักรอีกครั้ง หลังเผชิญภัยคุกคามจากปัญหาภายในโดยเหล่าพระคาร์นินัลเชื้อสายละติน (พระสันตะปาปาลีโอที่ 3 มีเชื้อสายกรีก)

ชาร์เลอมาญประสงค์ให้พระสันตะปาปาสถาปนาพระองค์เป็นจักรพรรดิแห่งโรมผ่านพิธีสวมมงกุฎ แม้ ณ เวลานั้นจะมีจักรพรรดิแห่งโรมอยู่ที่คอนสแตนติโนเปิลอยู่แล้ว แต่จากความวุ่นวายภายในจักรวรรดิไบเซนไทน์และความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นของราชวงศ์คาโรแลงเจียนกับศาสนจักรโรมันคาทอลิกแห่งกรุงโรม พระสันตะปาปาลีที่ 3 จึงถือโอกาสสวมมงกุฎและสถาปนาชาร์เลอมาญเป็นจักรพรรดิแห่งโรมัน (Emperor of the Romans) ใน ค.ศ. 800 จักรวรรดิแฟรงก์คาโรแลงเจียน จึงมีสถานะเป็นจักรวรรดิโรมัน (Roman Empire) ของชาวแฟรงก์ (หรือชาวเยอรมัน) ไปโดยปริยาย

หลังจากยุคชาร์เลอมาญ ดินแดนของจักรวรรดิแฟรงก์แตกออกเป็น 3 อาณาจักรในรุ่นหลานของพระองค์ อาณาจักรฝั่งตะวันตกค่อย ๆ พัฒนากลายเป็นฝรั่งเศสในเวลาต่อมา อาณาจักรฝั่งตะวันออกในดินแดนเยอรมนีได้สานต่อความเป็นเยอรมันของชาวแฟรงก์ ส่วนอาณาจักรตอนกลางค่อย ๆ ถูกกลืนโดย 2 อาณาจักรแรกจนหายไปในที่สุด

กระทั่งสมัยของ ออตโตมหาราช (Otto the Great) อาณาจักรแฟรงก์ตะวันออก (หรือเยอรมนี) สามารถปราบพวกแมกยาร์ (Magyars) ที่กำลังรุกรานพื้นที่ยุโรปตอนกลางและอิตาลีได้สำเร็จ จากพระเกียรติคุณนี้ทำให้ พระสันตะปาปาจอห์นที่ 12 (Pope John XII) ทำพิธีสวมมงกุฎให้พระองค์เป็นจักรพรรดิแห่งโรมันใน ค.ศ. 962 สถานะพระจักรพรรดิแห่งโรมจึงได้รับการสานต่ออีกครั้ง

หลังจากสมัยของจักรพรรดิออตโตมหาราช ดินแดนค่อย ๆ แตกออกมาเป็นอาณาจักรและรัฐขนาดเล็กของกลุ่มชนที่พูดภาษาเยอรมัน ตำแหน่งจักรพรรดิกลายเป็นเพียงสัญลักษณ์เพราะไม่มีพระราชอำนาจแท้จริง แต่การสืบทอดจักรพรรดิแห่งโรมยังคงดำรงอยู่ผ่านการเลือกตั้งโดยคณะเจ้าผู้เลือก หรือ The prince-electors ซึ่งประกอบด้วยเหล่าเจ้าผู้ครองนคร (King, Duke, Count, Margrave) และพระราชาคณะ (Archbishop) ในจักรวรรดิทั้งหมด 7 คน

ค.ศ. 1155 เฟรเดอริกที่ 1 หรือ เฟรเดอริก บาบารอสซา (Frederick Barbarossa) ได้รับการเลือกตั้งโดยคณะเจ้าผู้เลือกให้เป็นจักรพรรดิแห่งโรม เฟรเดอริกต้องการตอกย้ำสถานะจักรพรรดิแห่งโรมันของพระองค์ด้วยขยายอำนาจลงใต้มายังคาบสมุทรอิตาลี ควบคุมบรรดารัฐและศาสนจักรโรมันคาทอลิกแห่งกรุงโรมอย่างเบ็ดเสร็จ พร้อมเพิ่มคำว่า Holy ไว้ในชื่อจักรวรรดิของพระองค์ กลายเป็น Holy Roman Empire อย่างเป็นทางการ

จากคำกล่าวข้างต้นของวอลแตร์ เราจึงสามารถสรุปตัวตนแท้จริงจักรวรรดิโรมันอันศักด์สิทธิ์ได้ดังนี้

1. ศาสนจักรโรมันคาทอลิกแห่งกรุงโรมไม่ได้มีอำนาจใด ๆ เหนือดินแดน แต่เป็นผู้ปกครองที่อาศัยศาสนจักรสร้างความชอบธรรมให้ตนเอง

2. ก่อตั้งโดยชาติพันธ์ุเยอรมัน ประชากรคือชาวเยอรมัน พูดภาษาเยอรมัน ไม่มีความเกี่ยวข้องกับชาวโรมัน

3. สถานะจักรวรรดิไม่มีความต่อเนื่องและดำรงอยู่เพียงช่วงสั้น ๆ จักรพรรดิไม่สามารถรวบอำนาจการปกครองได้ มีการสืบราชบัลลังก์ภายในราชวงศ์บางช่วงเวลาเท่านั้น มีส่วนหนึ่งที่ผ่านการเลือกตั้งโดยคณะเจ้าผู้เลือก ทั้งไม่มีอาณาเขตการปกครองที่ครอบคลุมดินแดนกว้างใหญ่และประชากรหลายชาติพันธุ์ เนื่องจากมีเพียงชนชาติเยอรมันเท่านั้น

ช่วงเวลาส่วนใหญ่ของการดำรงอยู่ จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์มีสถานะเป็นเพียงศูนย์รวมของรัฐเล็กรัฐน้อยที่พูดภาษาเยอรมัน ไม่ได้สร้างศิลปวิทยาการใด ๆ ที่โดดเด่น ขณะที่ดินแดนรายล้อมพัฒนาการขึ้นเรื่อย ๆ อิตาลีเกิดกระบวนการเรเนสซองส์ (Renaissance) ในคริสต์ศตวรรษที่ 15 ส่วนฝรั่งเศสและอังกฤษสามารถพัฒนารัฐชาติที่แข็งแกร่ง สำหรับจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์นั้นสิ้นสภาพโดยสมบูรณ์หลังการรุกรานของจักรพรรดินโปเลียนและกลายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิฝรั่งเศสในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19

อ่านเพิ่มเติม :

• เมื่อยุโรปเข้าสู่ยุคกลาง คริสตจักรทวีอำนาจ และการผงาดของ “เผ่าแฟรงก์”

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง : 

คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2533). อารยธรรมสมัยโบราณ-สมัยกลาง. กรุงเทพมหานคร:  สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อนันตชัย เลาหะพันธุ. (2529). อารยธรรมตะวันตก. นครปฐม: คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.

อนันตชัย เลาหะพันธุ. (2545). สถานะของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ในประวัติศาสตร์. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ปีที่ 25 ฉบับที่ 1 มิถุนายน-พฤศิจากายน: 177-197.

จักรวรรดิโรมันล่มสลายเพราะใคร

ปัจจัยใดทำให้อาณาจักรโรมันตะวันตกสิ้นสุดลงในค.ศ. 476

กลุ่มคนที่ครอบครองดินแดนโรมันหลังเสื่อมอำนาจลงคือพวกใด

จักรวรรดิโรมันตะวันตกสิ้นสุดลงใน ค.ศ.ใด? *