คำ แนะนำ หลัง เคลือบหลุมร่องฟัน

หลายคนอาจเคยมีปัญหาฟันผุกันมาบ้างแล้ว หากใครมีฟันผุแล้วไม่รีบรักษาอาจทำให้เกิดรูที่ฟันอย่างถาวร เมื่อรูดังกล่าวใหญ่ขึ้นจะทำให้รู้สึกเจ็บ ปวด เสียวฟันเมื่อกินของหวาน ของร้อนหรือของเย็น และอาจเกิดการติดเชื้อจนเกิดฝีหนองที่รากฟันได้ บทความนี้จะชวนทุกคนมารู้จักกับการเคลือบหลุมร่องฟัน ซึ่งมีความสำคัญต่อการป้องกันฟันผุ

เคลือบหลุมร่องฟัน ป้องกันฟันผุได้อย่างไร

การเคลือบหลุมร่องฟันเป็นการอุดร่องหรือรอยแยกขนาดเล็กให้ตื้นขึ้นด้วยวัสดุทางทันตกรรมที่มีลักษณะเป็นพลาสติกบางใสหรือสีคล้ายฟัน เพื่อลดการสะสมของคราบหินปูน เศษอาหารหรือเชื้อแบคทีเรียที่ลงไปติดอยู่ตามร่องฟันจนอาจนำไปสู่การเกิดภาวะฟันผุในอนาคต โดยเฉพาะบริเวณฟันด้านบดเคี้ยวข้างในอย่างฟันกรามหรือฟันกรามน้อย ซึ่งยากต่อการทำความสะอาดด้วยการแปรงฟัน

ส่วนใหญ่แล้วเด็กและวัยรุ่นจะเป็นวัยที่ได้รับการเคลือบหลุมร่องฟันมากที่สุด โดยทำได้ทันทีตั้งแต่ฟันแท้เริ่มขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งวิธีนี้จึงจะช่วยปกป้องฟันแท้และลดความเสี่ยงในการเกิดฟันผุได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะเด็กอายุ 6–12 ปี บางกรณีทันตแพทย์อาจจำเป็นต้องเคลือบหลุมร่องกับฟันน้ำนมด้วย

นอกจากนี้ การเคลือบหลุมร่องฟันยังเหมาะสำหรับเด็กที่มีภาวะฟันขบสึกหรือมีร่องฟันลึก รวมถึงผู้ใหญ่ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดฟันผุก็สามารถเคลือบหลุมร่องฟันได้ด้วยเช่นกัน

เคลือบหลุมร่องฟัน มีขั้นตอนอย่างไร

การเคลือบหลุมร่องฟันจะไม่ทำให้รู้สึกเจ็บทั้งในระหว่างและหลังการเคลือบหลุมร่องฟัน อีกทั้งยังใช้เวลาไม่นานสำหรับการเคลือบฟันแต่ละซี่ โดยขั้นตอนการเคลือบหลุมร่องฟันมีดังนี้

1. ทำความสะอาดฟันที่จะเคลือบอย่างละเอียด
2. ทำให้ฟันซี่ดังกล่าวแห้งสนิท
3. ทาสารละลายกรดลงบนพื้นผิวของฟันจนทั่วให้พื้นผิวมีลักษณะขรุขระมากขึ้น เพื่อทำให้วัสดุยึดเกาะในบริเวณดังกล่าวได้ดี
4. ล้างกรดออกและทำให้ฟันแห้งอีกครั้ง
5. ทาวัสดุเคลือบหลุมร่องฟันเหลว โดยค่อย ๆ ปล่อยให้วัสดุดังกล่าวเคลือบฟัน
6. ใช้ลำแสงหรือลมเป่าเพื่อให้พลาสติกเคลือบหลุมร่องฟันแข็งตัว

โดยทั่วไป วัสดุที่ใช้เคลือบหลุมร่องฟันเพื่อป้องกันฟันผุจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันฟันได้นานหลายปี บางรายอาจนานถึง 10 ปี แต่วัสดุเคลือบหลุมร่องฟันนี้ก็สามารถหลุดหรือกระเทาะออกได้หากเคี้ยวของแข็ง ดังนั้น ควรไปพบทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอตามนัดหมาย เพื่อตรวจเช็คและเสริมหรือเคลือบหลุมร่องฟันตามความเหมาะสม

นอกจากการเคลือบหลุมร่องฟันแล้ว เราควรรักษาความสะอาดในช่องปาก โดยการแปรงฟันด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์หลังรับประทานอาหารหรือดื่มเครื่องดื่ม หลีกเลี่ยงการรับประทานขนมขบเคี้ยวหรือน้ำหวาน รับประทานอาหารที่ช่วยให้สุขภาพฟันแข็งแรง อย่างผลไม้หรือผักสด กาแฟหรือชาที่ไม่ผสมน้ำตาล และควรพบทันตแพทย์เสมอเพื่อขจัดคราบหินปูนและตรวจหาบริเวณที่เริ่มมีอาการฟันผุ เพื่อป้องกันไม่ให้อาการรุนแรงมากยิ่งขึ้น

วัสดุอุดหลุมร่องฟันคืออะไร
วัสดุอุดหลุมร่องฟันคือพลาสติกเคลือบผิวฟันสำหรับเคลือบบนผิวฟันด้านบดเคี้ยวของฟันที่อยู่ด้านใน ได้แก่ ฟันกราม และ ฟันกรามน้อย เพื่อปกป้องฟันจากฟันผุ

ทำไมจึงต้องอุดหลุมร่องฟัน
พื้นผิวด้านบดเคี้ยวของฟันกรามและฟันกรามน้อยจะมีร่อง หรือที่เรียกว่า "หลุมร่องฟัน" อยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุ หลุมร่องฟันเหล่านี้อาจจะเป็นร่องลึก ยากต่อการทำความสะอาด และยังอาจแคบกว่าขนาดของขนแปรงแต่ละเส้นบนแปรงสีฟันก็ได้ ดังนั้น คราบแบคทีเรียจึงสะสมอยู่ในบริเวณดังกล่าว และแบคทีเรียจะปล่อยกรดออกมาทำลายเคลือบฟัน ทำให้เกิดฟันผุตามมา ถึงแม้ว่าฟลูออไรด์จะช่วยป้องกันฟันผุทั้งหมด แต่วัสดุอุดหลุมร่องฟันจะเพิ่มเกราะป้องกันบริเวณที่เป็นหลุมและร่องอีกชั้นหนึ่งโดยเข้าไปเคลือบเหนือบริเวณหลุมร่องฟัน

ต้องเคลือบหลุมร่องฟันเมื่อไหร่
ปกติแล้ว ทันตแพทย์จะเคลือบหลุมร่องของฟันกรามแท้ซี่แรกเมื่อฟันด้านบดเคี้ยวโผล่พ้นเหงือกขึ้นมาทั้งซี่ โดยฟันซี่นี้จะงอกขึ้นมาตามหลังฟันน้ำนม และหากผิวด้านบดเคี้ยวของฟันได้รับการเคลือบหลุมร่องฟันเอาไว้ ฟันก็จะได้รับการปกป้องไปด้วย ฟันกรามและฟันกรามน้อยจะค่อย ๆ งอกขึ้นมาจนกระทั่งคนเราอายุประมาณ 11-13 ปี ยกเว้นฟันคุดที่มักจะงอกขึ้นมาหลังจากนั้น เราสามารถเคลือบผิวฟันด้านบดเคี้ยวได้เช่นกันหลังจากฟันเหล่านี้โผล่พ้นเหงือกขึ้นมา

การอุดหลุมร่องฟันทำได้เฉพาะกับผิวด้านบดเคี้ยวของฟันกรามและฟันกรามน้อยที่เป็นฟันแท้ใช่หรือไม่
โดยทั่วไปแล้ว การอุดหลุมร่องฟันมักจะทำบนผิวฟันด้านบดเคี้ยวของฟันเหล่านี้ เพราะฟันเหล่านี้และบริเวณดังกล่าวมักจะมีหลุมร่องลึก ๆ อยู่ อย่างไรก็ตาม ในบางครั้ง ทันตแพทย์อาจจะอุดหลุมร่องฟันบนฟันแท้ซี่อื่นได้เช่นกันหากพบหลุมหรือร่องลึก ๆ บนฟันซี่นั้น ทั้งนี้เพื่อป้องกันผิวฟันจากฟันผุ ฟันกรามน้ำนมของเด็กบางคนมีหลุมร่องฟันลึก ซึ่งสามารถอุดหลุมร่องฟันได้ด้วย ซึ่งในกรณีนี้ ทันตแพทย์อาจจะแนะนำให้อุดหลุมร่องฟันด้านบดเคี้ยวของฟันน้ำนมเหล่านี้

สามารถอุดหลุมร่องฟันของผู้ใหญ่ได้ไหม
ได้ แต่พบได้น้อยกว่า บางครั้งทันตแพทย์จะอุดหลุมร่องฟันของผู้ใหญ่ที่เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุ หากเห็นว่าหลุมและร่องฟันลึก ๆ เหล่านั้ยังไม่ได้อุดหรือเคลือบหลุมร่องฟันมาก่อน

วัสดุอุดหลุมร่องฟันมีลักษณะอย่างไร
วัสดุอุดหลุมร่องฟันอาจจะเป็นวัสดุใส ๆ สีขาว หรือมีสีเล็กน้อยขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้

การอุดหลุมร่องฟันทำอย่างไร
อันดับแรก ทันตแพทย์จะทำความสะอาดผิวฟันของคุณอย่างหมดจดด้วยน้ำยาและแปรงหมุน แล้วจึงล้างและเป่าฟันจนแห้ง จากนั้น ทันตแพทย์จะทาน้ำยาที่เป็นกรดลงบนหลุมร่องฟันของผิวฟันด้านบดเคี้ยว ทิ้งไว้ครู่หนึ่งแล้วจึงล้างออก เพื่อให้เกิดรูพรุนเล็ก ๆ และพื้นผิวที่หยาบกว่าเคลือบฟันโดยรอบ ซึ่งมองเห็นได้ด้วยกล้องจุลทัศน์เท่านั้น พื้นผิวเหล่านี้จะช่วยให้วัสดุอุดหลุมร่องฟันยึดติดกับฟัน หลังจากฟันแห้งอีกครั้งหนึ่ง ทันตแพทย์จะทาวัสดุอุดหลุมร่องฟันเหลวลงบนฟันและทำให้แข็งตัวด้วยแสงที่มีคุณสมบัติในการทำให้วัสดุอุดหลุมร่องฟันแข็งตัว หรือบางครั้งก็ใช้วัสอุดอุดหลุมร่องฟันแบบที่ส่วนผสมสามารถเซ็ตตัวได้โดยไม่ต้องใช้แสง เมื่อวัสดุอุดหลุมร่องฟันแข็งตัว พวกมันจะกลายเป็นพลาสติกเคลือบผิวฟัน โดยที่คุณสามารถใช้ฟันซี่นั้นเคี้ยวอาหารได้ตามปกติ

วัสดุอุดหลุมร่องฟันอยู่ได้นานแค่ไหน
วัสดุอุดหลุมร่องฟันใช้กันมานานแล้ว และได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถปกป้องฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพมาตั้งแต่ทศวรรษที่ 1970 ผลการศึกษาวิจัยหลายโครงการแสดงให้เห็นว่าวัสดุอุดหลุมร่องฟันสามารถป้องกันฟันผุบนผิวด้านบดเคี้ยวได้เป็นอย่างดี วัสดุอุดหลุมร่องฟันอยู่ได้นานหลายปี และถ้าจำเป็น คุณก็สามารถไปอุดหลุมร่องฟันใหม่ได้

ฉันยังจำเป็นต้องใช้ฟลูออไรด์หรือไม่ถ้าอุดหลุมร่องฟันมาแล้ว
ยังจำเป็น การอุดหลุมร่องฟันจะปกป้องบริเวณผิวฟันที่อุดหลุมร่องฟันเท่านั้น แต่ฟลูออไรด์จะช่วยปกป้องผิวฟันทั้งหมดจากฟันผุ