ผู้มีบทบาทสําคัญ

​บทบาทหน้าที่ ธปท. 

ตามพระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ.2485 ที่แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2551

1.  ออกและจัดการธนบัตรของรัฐบาลและบัตรธนาคาร

เป็นผู้ออกธนบัตรของรัฐบาล ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยเงินตรา และมีสิทธิแต่ผู้เดียวที่จะออกบัตรธนาคารในราชอาณาจักร 

2.  กำหนดและดำเนินนโยบายการเงิน

ดำเนินนโยบายการเงินตามที่คณะกรรมการนโยบายการเงินกำหนด  ได้แก่  รับเงินฝาก  กำหนดอัตราดอกเบี้ยในการให้กู้ยืมเงินแก่สถาบันการเงิน  ซื้อขายเงินตราต่างประเทศและแลกเปลี่ยนกระแสเงินสดในอนาคต  กู้ยืมเงินตราต่างประเทศเพื่อดำรงไว้ซึ่งเสถียรภาพแห่งค่าของเงินตรา  กู้ยืมเงินเพื่อการดำเนินนโยบายการเงิน  ซื้อขายหลักทรัพย์เท่าที่จำเป็นและแลกเปลี่ยนกระแสเงินสดในอนาคต เพื่อควบคุมปริมาณเงินในระบบการเงินของประเทศ รวมถึงยืมหรือให้ยืมหลักทรัพย์ตามที่กำหนดโดยมีหรือไม่มีค่าตอบแทน

3.  บริหารจัดการสินทรัพย์ของ ธปท.

บริหารจัดการสินทรัพย์ของ ธปท. (ไม่รวมสินทรัพย์ในทุนสำรองเงินตราตามกฎหมายว่าด้วยเงินตรา)  การนำสินทรัพย์ไปลงทุนหาประโยชน์ โดยคำนึงถึงความมั่นคง สภาพคล่อง  ผลประโยชน์ตอบแทนของสินทรัพย์ และความเสี่ยงในการบริหารจัดการ

4.  เป็นนายธนาคารและนายทะเบียนหลักทรัพย์ของรัฐบาล 

เป็นนายธนาคารของรัฐบาล โดยมีอำนาจหน้าที่ในการรับจ่ายเงินเพื่อบัญชีฝากของกระทรวงการคลัง  การรับเก็บรักษาเงิน  หลักทรัพย์ หรือของมีค่าอย่างอื่นเพื่อประโยชน์ของรัฐบาล  การเป็นตัวแทนของรัฐบาลในการซื้อขายโลหะทองคำและเงิน  การซื้อขายและโอนตั๋วแลกเงิน  หลักทรัพย์และใบหุ้น  การควบคุมและการรวมไว้ในแหล่งกลางซึ่งเงินปริวรรตต่างประเทศ  หรืออาจเป็นนายธนาคารของรัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานอื่นของรัฐ  นอกจากนี้ อาจเป็นนายทะเบียนหลักทรัพย์ของรัฐบาล  โดยมีอำนาจกระทำการจัดจำหน่ายหลักทรัพย์ของรัฐบาล จ่ายเงินต้นและดอกเบี้ย  หรืออาจเป็นนายทะเบียนหลักทรัพย์ของรัฐวิสาหกิจ  สถาบันการเงินที่มีกฎหมายเฉพาะจัดตั้งขึ้นหรือหน่วยงานอื่นของรัฐ

5.  เป็นนายธนาคารของสถาบันการเงิน

เป็นนายธนาคารของสถาบันการเงิน  โดยมีอำนาจหน้าที่ในการให้กู้ยืมเงินหรือให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่สถาบันการเงิน การรับเก็บรักษาเงิน หลักทรัพย์ หรือของมีค่าอย่างอื่นของสถาบันการเงิน  รวมถึงการสั่งให้สถาบันการเงินส่งรายงานหรือชี้แจงเพื่ออธิบายเกี่ยวกับทรัพย์สิน  หนี้สิน  หรือภาระผูกพันได้

6.  จัดตั้งหรือสนับสนุนการจัดตั้งระบบการชำระเงิน

จัดตั้งหรือสนับสนุนการจัดตั้งระบบการชำระเงิน  ระบบการหักบัญชีระหว่างสถาบันการเงิน  และบริหารจัดการระบบดังกล่าวให้เกิดความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

7.  กำกับและตรวจสอบสถาบันการเงิน

กำกับ ตรวจสอบ วิเคราะห์ฐานะและการดำเนินงาน  ตลอดจนการบริหารความเสี่ยงของสถาบันการเงิน เพื่อให้มีเสถียรภาพ 

8.  บริหารจัดการอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราภายใต้ระบบการแลกเปลี่ยนเงินตรา  รวมทั้งบริหารจัดการสินทรัพย์ในทุนสำรองเงินตรา  ตามกฎหมายว่าด้วยเงินตรา

9.  ควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมการแลกเปลี่ยนเงิน 

​ก. ส่วนงานในสำนักงานใหญ่  ประกอบด้วย        

(1)  สายตลาดการเงิน  มีหน้าที่ดำเนินการทำธุรกรรมต่างๆ ในตลาดการเงินตามกรอบนโยบายการเงินและนโยบายอัตราแลกเปลี่ยนเงินตรา การบริหารเงินสำรองทางการ และกำกับ ดูแล การควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินตรา

(2)  สายนโยบายการเงิน  มีหน้าที่เสนอแนะการดำเนินนโยบายการเงิน และนโยบายอัตราแลกเปลี่ยน  การประเมินผลกระทบของมาตรการต่างๆ ที่จะมีผลต่อเสถียรภาพและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ

(3) สายนโยบายสถาบันการเงิน  มีหน้าที่กำหนดนโยบาย  หลักเกณฑ์  และกำกับดูแลสถาบันการเงินและระบบสถาบันการเงิน 
ให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล  รวมทั้งดูแลงานกองทุนเพื่อการฟื้นฟูและพัฒนาระบบสถาบันการเงิน เพื่อให้ระบบสถาบันการเงิน
มีความมั่นคงและมีเสถียรภาพ

​(4) สายกำกับสถาบันการเงิน 1 มีหน้าที่ตรวจสอบธนาคารพาณิชย์ วิเคราะห์สถาบันการเงิน และประเมินแบบจำลองสถาบันการเงิน

(5) สายกำกับสถาบันการเงิน 2 มีหน้าที่กำกับและตรวจสอบสถาบันการเงินเฉพาะกิจ ตรวจสอบ Non-Bank งานคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน และงานวางแผนและพัฒนาผู้ตรวจสอบ

(6) สายนโยบายระบบการชำระเงินและเทคโนโลยีทางการเงิน มีหน้าที่กำหนดนโยบายระบบการชำระเงินและธุรกิจบริการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ กำกับ ตรวจสอบ วิเคราะห์ฐานะการดำเนินงานของผู้ให้บริการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ และการบริหารความเสี่ยงด้านเทคโนโลยีสารสนเทศของสถาบันการเงิน สถาบันการเงินเฉพาะกิจ Non-bank และผู้ให้บริการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์
รวมทั้ง ศึกษาและติดตามความก้าวหน้าของผลิตภัณฑ์และเทคโนโลยีทางการเงินใหม่ ๆ

(7) สายทรัพยากรบุคคลและพัฒนาองค์กร  มีหน้าที่บริหารจัดการ พัฒนาทรัพยากรบุคคล และพัฒนาองค์กรของธนาคารแห่งประเทศไทย

(8) สายระบบข้อสนเทศ  มีหน้าที่พัฒนาและให้บริการระบบการชำระเงิน  ดูแลรักษาบัญชีเงินฝากของหน่วยงานรัฐ  ดำเนินการด้านพันธบัตร  ประมวลผลและบริหารจัดการข้อมูลเศรษฐกิจการเงิน  สถาบันการเงินและการชำระเงิน และงานระบบข้อสนเทศของธนาคารแห่งประเทศไทย รวมทั้งขับเคลื่อนและติดตามงานการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกในภาพรวม

(9)  สายออกบัตรธนาคาร มีหน้าที่ ผลิต นำออกใช้และบริหารจัดการธนบัตร และบัตรธนาคารภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยเงินตรา

(10)  สายบริหารงานปฏิบัติการ มีหน้าที่ดำเนินการงานบัญชี งานธุรการและบริหารจัดการอาคารและงานรักษาความปลอดภัยของธนาคารแห่งประเทศไทย รวมถึงการกำกับดูแลสำนักงานภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้

(11) สายกฎหมาย มีหน้าที่สนับสนุนในด้านกฎหมายของธนาคารแห่งประเทศไทย

(12) สายตรวจสอบกิจการภายใน  มีหน้าที่  ตรวจสอบการดำเนินงาน และระบบงานที่เกี่ยวข้องกับงานด้านต่าง ๆ ภายในธนาคาร
แห่งประเทศไทย

(13) สายสื่อสารและความสัมพันธ์องค์กร มีหน้าที่ช่วยผลักดันความร่วมมือระหว่างประเทศให้สอดคล้องกับนโยบายของประเทศ บริหารจัดการด้านการสื่อสารประชาสัมพันธ์ และสนับสนุนระบบการบริหารงานของผู้บริหารระดับสูง

(14) สายบริหารความเสี่ยงองค์กร มีหน้าที่บริหารจัดการความเสี่ยงองค์กร กำกับดูแลงานด้านธรรมาภิบาลแบบบูรณาการ และการกำหนดยุทธศาสตร์รวมถึงจัดทำนโยบายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง และการส่งเสริมความรู้ทางการเงิน

(15) สายเสถียรภาพระบบการเงินและยุทธศาสตร์องค์กร มีหน้าที่ดูแลงานเสถียรภาพระบบการเงิน ช่วยขับเคลื่อนยุทธศาสตร์องค์กร และดำเนินการงานวางแผนและงานงบประมาณ

ข.  สำนักงานธนาคารแห่งประเทศไทยในภูมิภาค ภายใต้การกำกับดูแลของสายบริหารงานปฏิบัติการ

มีหน้าที่  เป็นผู้แทนธนาคารแห่งประเทศไทย ในการสื่อสารบทบาทหน้าที่ของธนาคารแห่งประเทศไทย และการสนับสนุนงานด้านเศรษฐกิจในภูมิภาค กำกับดูแลการประกอบธุรกิจการเงินการธนาคาร ให้ความคุ้มครองแก่ผู้ใช้บริการทางการเงิน รวมทั้งกำกับดูแลการประกอบธุรกิจการธนาคารภายในประเทศในขอบเขตพื้นที่ภูมิภาค คือ

(1)  สำนักงานภาคเหนือ  รับผิดชอบพื้นที่จังหวัด กำแพงเพชร เชียงราย เชียงใหม่ ตาก นครสวรรค์ น่าน พะเยา พิจิตร พิษณุโลก เพชรบูรณ์ แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง ลำพูน สุโขทัย อุตรดิตถ์ และอุทัยธานี

(2)  สำนักงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  รับผิดชอบพื้นที่จังหวัด กาฬสินธุ์ ขอนแก่น ชัยภูมิ นครพนม นครราชสีมา บุรีรัมย์ บึงกาฬ มหาสารคาม มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอ็ด เลย ศรีสะเกษ สกลนคร สุรินทร์ หนองคาย หนองบัวลำภู อุดรธานี อุบลราชธานี และอำนาจเจริญ

(3)  สำนักงานภาคใต้  รับผิดชอบพื้นที่จังหวัด กระบี่ ชุมพร ตรัง นครศรีธรรมราช นราธิวาส ปัตตานี พังงา พัทลุง ภูเก็ต ระนอง สงขลา สตูล สุราษฎร์ธานี และยะลา

ค.  ศูนย์จัดการธนบัตรของธนาคารแห่งประเทศไทย ภายใต้การกำกับดูแลของสายออกบัตรธนาคาร

มีหน้าที่  ดำเนินการรับเงิน จ่ายเงิน การตรวจนับธนบัตรเพื่อทำลาย การตรวจพิสูจน์ธนบัตรชำรุดและธนบัตรปลอม และการจ่าย
ค่าแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด มีจำนวน 9 แห่ง คือ ศูนย์จัดการธนบัตร กรุงเทพ ฯ และอีก 8 แห่งในภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศ ได้แก่ จังหวัด ระยอง เชียงใหม่ พิษณุโลก ขอนแก่น อุบลราชธานี นครราชสีมา สุราษฎร์ธานี และหาดใหญ่

ง.  สำนักงานตัวแทนธนาคารแห่งประเทศไทยในต่างประเทศ ภายใต้การกำกับดูแลของสายตลาดการเงิน

มีหน้าที่  ศึกษาติดตามและวิเคราะห์ ภาวะเศรษฐกิจและพัฒนาการต่าง ๆ ในต่างประเทศ เพื่อประโยชน์ในการบริหารทุนสำรองทางการ และปฏิบัติงานในการติดต่อกับสถาบันการเงิน และนักลงทุนต่างประเทศ และงานอื่นตามที่ได้รับมอบหมาย โดยมีสำนักงานตัวแทน
3 แห่ง ได้แก่

1.  สำนักงานตัวแทนธนาคารแห่งประเทศไทย นครนิวยอร์ค

2.  สำนักงานตัวแทนธ​นาคารแห่งประเทศไทย กรุงลอนดอน

3.  สำนักงานตัวแทนธนาคารแห่งประเทศไทย กรุงปักกิ่ง