ภูมิศาสตร์ ม. 4 ประชากรและการตั้งถิ่นฐาน

ภมู ศิ าสตร์ ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4-6 กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 5 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 6 Slide PowerPoint_ส่อื ประกอบการสอน บรษิ ัท อักษรเจริญทศั น์ อจท. จำกดั : 142 ถนนตะนำว เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 Aksorn CharoenTat ACT.Co.,Ltd : 142 Tanao Rd. Pranakorn Bangkok 10200 Thailand โทรศัพท์ : 02 622 2999 โทรสำร : 02 622 1311-8 [email protected] / www.aksorn.com

3หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ส่งิ แวดลอ้ มทางกายภาพกบั ประชากร และการตงั้ ถ่ินฐาน สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • ปฏสิ มั พันธร์ ะหว่ำงส่งิ แวดล้อมทำงกำยภำพกบั วถิ ีกำรดำเนนิ ชวี ติ ภำยใตก้ ระแสโลกำภิวตั น์ ได้แก่ ประชำกร และกำรต้งั ถิ่นฐำน (กำรกระจำยและกำรเปลีย่ นแปลง ประชำกร ชุมชนเมอื ง และชนบท และกำรกลำยเปน็ เมอื ง)

ประชากรโลกและประชากรไทย การกระจายและความหนาแน่นของประชากรโลก 1 เอเชีย ประชำกร : 4,494 ลำ้ นคน ควำมหนำแน่น : 100 คน/ตร.กม. ทวปี ที่มจี านวนประชากรและความหนาแนน่ มากที่สดุ ในโลก ? เนื่องจากปจั จยั ใด ? มพี ้นื ทร่ี าบลุ่มแมน่ า้ และที่ราบชายฝ่งั อุดมสมบูรณ์ ทวปี เอเชยี เหมาะแก่การเพาะปลูก

ประชากรโลกและประชากรไทย การกระจายและความหนาแน่นของประชากรโลก 1 เอเชีย ประชำกร : 4,494 ลำ้ นคน ควำมหนำแน่น : 100 คน/ตร.กม. 6 ออสเตรเลยี และโอเชยี เนยี ประชำกร : 42 ลำ้ นคน ควำมหนำแน่น : 4 คน/ตร.กม. ทวีปที่มจี านวนประชากรและความหนาแน่นน้อยทสี่ ุดในโลก ? เน่อื งจากปจั จัยใด ? ทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนยี มพี ้นื ที่ส่วนใหญเ่ ปน็ ทะเลทรายทแ่ี ห้งแล้ง

ประชากรโลกและประชากรไทย การกระจายและความหนาแน่นของประชากรโลก 4 อเมริกาเหนอื 3 ยุโรป 1 เอเชยี ประชำกร : 582 ล้ำนคน ประชำกร : 745 ลำ้ นคน ประชำกร : 4,494 ล้ำนคน ควำมหนำแน่น : 23 คน/ตร.กม. ควำมหนำแนน่ : 73 คน/ตร.กม. ควำมหนำแนน่ : 100 คน/ตร.กม. 5 อเมรกิ าใต้ 6 ออสเตรเลยี และโอเชยี เนยี ประชำกร : 423 ล้ำนคน ประชำกร : 42 ล้ำนคน ควำมหนำแนน่ : 23 คน/ตร.กม. ควำมหนำแนน่ : 4 คน/ตร.กม. 2 แอฟริกา ประชำกร : 1,250 ล้ำนคน ควำมหนำแน่น : 41 คน/ตร.กม. นักเรียนคดิ วา่ มี ปัจจยั ใดอีกบา้ งทีส่ ่งผลตอ่ จานวนและความหนาแน่นของประชากร ในทวีปอน่ื ๆ ?

การกระจายและความหนาแน่นของประชากรไทย ภาคทมี่ คี วามหนาแน่นของประชากร มาก ท่ีสุด ? ภาคกลาง เพราะเหตุใด ? ส่วนใหญ่เป็นพ้ืนทีร่ าบลมุ่ ทอ่ี ุดมสมบูรณ์ เป็นศนู ยก์ ลางเศรษฐกิจของประเทศ ภาคกลาง ประชำกร : 15.06 ล้ำนคน ควำมหนำแนน่ : 164 คน/ตร.กม.

การกระจายและความหนาแน่นของประชากรไทย ภาคที่มจี านวนและความหนาแนน่ ของประชากร นอ้ ย ทส่ี ุด ? ภาคตะวนั ตก เพราะเหตใุ ด ? พน้ื ที่ส่วนใหญ่ ทางตะวนั ตก เปน็ แนวทวิ เขา สูงสลบั หบุ เขา มีพืน้ ที่ราบน้อย ภาคตะวนั ตก ประชำกร : 3.19 ล้ำนคน ควำมหนำแน่น : 59 คน/ตร.กม. ภาคกลาง ประชำกร : 15.06 ล้ำนคน ควำมหนำแนน่ : 164 คน/ตร.กม.

ภาคเหนอื การกระจายและความหนาแน่นของประชากรไทย ประชำกร : 6.01 ลำ้ นคน ควำมหนำแนน่ : 64 คน/ตร.กม. ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื นกั เรียนคิดว่ามี ปจั จยั ใดอกี บ้างท่ีส่งผลต่อจานวนและความหนาแนน่ ประชำกร : 21.90 ลำ้ นคน ควำมหนำแน่น : 130 คน/ตร.กม. ของประชากร ในภาคอื่นๆ ? ภาคตะวันตก ภาคตะวนั ออก ประชำกร : 3.19 ล้ำนคน ประชำกร : 15.06 ลำ้ นคน ควำมหนำแนน่ : 59 คน/ตร.กม. ควำมหนำแนน่ : 164 คน/ตร.กม. ภาคกลาง ประชำกร : 15.06 ล้ำนคน ควำมหนำแนน่ : 164 คน/ตร.กม. ภาคใต้ ประชำกร : 9.28 ลำ้ นคน ควำมหนำแน่น : 131 คน/ตร.กม.

โครงสรา้ งประชากร พีระมดิ ประชากรแบบ ฐานกว้าง พีระมิดประชากรแบบ คงที่ พีระมิดประชากรแบบ ฐานแคบ ลักษณะโครงสร้าง ประชากรวัยเดก็ มีมากกวา่ วยั อ่ืน สัดส่วนแตล่ ะชว่ งอายใุ กลเ้ คยี งกนั สัดสว่ นประชากรวัยเด็กลดลง อตั ราเกิด-ตาย อตั ราเกดิ สูง ตายสงู อตั ราเกดิ และตายคอ่ นข้างคงท่ี อัตราเกดิ สูงและตายลดตา่ ลงมาก ตัวอยา่ งประเทศ อัฟกานสิ ถาน บังกลาเทศ สหรฐั อเมรกิ า ออสเตรเลยี จนี เยอรมนี สวีเดน สังคโปร์

การเปลี่ยนแปลงประชากรโลกและประชากรไทย อตั ราเกดิ • ทวปี ทีม่ ีอัตราเกดิ ของประชากร มากทส่ี ดุ คอื ทวีปแอฟรกิ า มสี าเหตุมาจาก ขาดความรู้เร่ืองการ วางแผนครอบครวั และคุมกาเนดิ ปี 2560

อัตราตาย • ทวปี ที่มีอัตราตายของประชากร มากทส่ี ดุ คือ ทวปี ยุโรป มีสาเหตุมาจาก มปี ระชากรสงู อายุ จานวนมาก เสยี ชวี ิตจากโรคระบบ หวั ใจและหลอดเลือด ปี 2560

ปี 2558 ปี 2573 การเปลีย่ นแปลงประชากรสูงอายุ ปี 2593 อำยุ 60+ 901 ล้ำนคน อำยุ 60+ 1,402 ลำ้ นคน อำยุ 60+ 2,092 ล้ำนคน หรอื 12.3 % ของประชำกรทงั้ หมด หรือ 16.5 % ของประชำกรทัง้ หมด หรอื 21.5 % ของประชำกรทงั้ หมด มีสาเหตุมาจาก จานวนประชากรสูงอายมุ ีแนวโนม้ เพ่มิ ข้ึน ส่งผลกระทบอย่างไร • การพฒั นาเศรษฐกิจ การแพทย์ เทคโนโลยี และวิทยาศาสตร์ • จานวนแรงงานลดลง สญู เสียงบประมาณในการดแู ลผูส้ งู อายุ

ยุ โ ร ป การยา้ ยถิน่ ตุรกี เ อ เ ชี ย จนี การยา้ ยถนิ่ ภายในประเทศ ซเี รยี อริ กั • ย้ายจากชนบทสเู่ มอื งเพื่อหางานทา อนิ เดยี • เช่น การย้ายถน่ิ ของประชากร แ อ ฟ ริ ก า ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือสภู่ าคกลาง หลงั ฤดเู กบ็ เก่ยี ว

ตุรกี ยุ โ ร ป การย้ายถ่นิ ซีเรยี อริ ัก เ อ เ ชี ย จนี การย้ายถ่นิ ระหว่างประเทศ แ อ ฟ ริ ก า • ย้ายเพื่อหนภี ยั ธรรมชาติ สงคราม อินเดยี พมา่ และเพือ่ พัฒนาฐานะทางเศรษฐกจิ • เช่น การย้ายถิน่ แรงงานจากจีน อนิ เดีย และพม่า เขา้ ส่ปู ะเทศไทย • การหนภี ัยสงครามจากซเี รยี ส่ปู ระเทศอริ กั ตรุ กี เปน็ ตน้

ยุ โ ร ป การยา้ ยถนิ่ ตรุ กี เ อ เ ชี ย จีน การยา้ ยถน่ิ ระหว่างทวีป ซีเรยี อิรกั • ย้ายเพ่ือแสวงหาชีวติ ทดี่ ขี ึน้ อินเดีย พมา่ แ อ ฟ ริ ก า ในประเทศปลายทาง • ปัจจบุ นั เป็นการย้ายถน่ิ ของแรงงาน ข้ามชาติ เช่น การย้ายถิน่ ของ แรงงาน จากเอเชียและแอฟรกิ า สู่ทวปี ยโุ รป

การเปลก่ียานรแตปัง้ลถงน่ิปรฐะาชนาเกมรอื โลงแกแลละะชปนรบะชทากรไทย ขนาดการตง้ั ถ่ินฐานของมนุษย์ 1 กลุ่มบ้าน (hamlet) หมบู่ า้ นขนาดเล็ก ประชากร นอ้ ยกว่า 100 คน 2 หม่บู า้ น (village) ชุมชนขนาดใหญ่กวา่ กลมุ่ บ้าน ประชากรเฉล่ีย 100 – 1000 คน 3 เมอื ง (town) ประชากรเฉลีย่ 1,000 – 100,000 คน 4 เมอื งใหญ่ (city) มีเขตปกครองท่แี นน่ อน ประชากรเฉลยี่ 100,000 – 300,000 คน 5 มหานคร (metropolis) มีประชากรมาก เปน็ ศนู ย์กลางเศรษฐกจิ และการปกครอง 6 อภิมหานคร (megalopolis) เขตท่มี มี หานครและเมอื งใหญ่ ตัง้ อย่หู นาแน่นติดต่อกัน

ความแตกตา่ งระหวา่ งเมืองและชนบท ชนบท เมอื ง 1 มกี ารวางผงั ที่อยู่อาศยั เพือ่ รองรบั ประชากรท่ีเพม่ิ ขน้ึ 2 มกี ารดารงชีวติ โดยพึ่งพาธรรมชาติ และสงิ่ แวดล้อม 3 4 ประกอบอาชพี เกษตรกรรม เล้ยี งสตั ว์ ประมง 5 ประสบปัญหามลพษิ จากอุตสาหกรรมและการจราจร 6 ศูนย์กลางการคา้ และเศรษฐกจิ มอี าชีพหลากหลาย การต้ังถนิ่ ฐานใกลแ้ หลง่ น้า มีรูปแบบไมแ่ นน่ อน

การตัง้ ถนิ่ ฐานเมอื ง เมอื ง (town) มกี ารยา้ ยถิ่นเขา้ มคี วามเจรญิ ด้านสาธารณปู โภค และสาธารณปู การ เมืองใหญ่ (city) มกี ารพัฒนาเศรษฐกจิ และอุตสาหกรรม มหานคร (metropolis) เป็นศูนยก์ ลางการปกครอง เศรษฐกิจ และวฒั นธรรม อภิมหานคร (megalopolis) มหานครหลายมหานคร ทมี่ อี าณาเขตติดตอ่ กัน

การต้ังถน่ิ ฐานชนบท เปน็ รปู แบบการตง้ั ถนิ่ ฐานแบบใด ? แบบโดดเดี่ยว สรา้ งทอ่ี ย่อู าศยั ในพ้ืนท่เี กษตรของตนเอง

การตง้ั ถนิ่ ฐานชนบท เปน็ รปู แบบการตง้ั ถิน่ ฐานแบบใด ? แบบรวมกลมุ่ สร้างทอี่ ยอู่ าศยั อยูร่ วมกันเปน็ กลุ่ม อาจมีวดั โรงเรยี น ตลาด

การต้งั ถิ่นฐานชนบท เปน็ รปู แบบการตัง้ ถ่ินฐานแบบใด ? แบบแนวยาว สร้างทอ่ี ยู่อาศัยเปน็ แนวยาวตาม เส้นทางคมนาคม และแมน่ า้

การตั้งถ่นิ ฐานชนบท เปน็ รูปแบบการตัง้ ถิ่นฐานแบบใด ? แบบตารางกริด • สร้างถนิ่ ฐานตามผังถนนที่วางแผน เปน็ รูปสี่เหล่ยี ม

คกวารมเปเปล็นย่ี นเมแอื ปงลงกปารระใชชา้ทกีด่รโินลใกนแเลมะอื ปงระแชลาะกปรไัญทหยาเมือง ความเป็นเมือง พ.ศ.2533 • ใน พ.ศ. 2533 ประชากรในเขตเมอื ง น้อย กว่า ชนบท • ทวปี เอเชียและแอฟริกามีสดั ส่วนของความเป็นเมือง น้อย กวา่ ทวปี อ่นื ๆ • เมืองขนาดใหญ่ ทีม่ ีประชากรเกิน 10 ลา้ นคน มเี พียงไม่กแ่ี ห่ง

คกวารมเปเปล็นยี่ นเมแอื ปงลงกปารระใชชาท้ กด่ีรโินลใกนแเลมะอื ปงระแชลาะกปรไญั ทหยาเมอื ง ความเป็นเมือง พ.ศ.2560 • ใน พ.ศ. 2560 ประชากรในเขตเมอื ง มาก กวา่ ชนบท • หลายประเทศในทวปี เอเชียและแอฟรกิ ามสี ดั ส่วนของความเป็นเมืองเพม่ิ มากขึ้น เป็น 40-60 % • เมืองขนาดใหญ่ ทีม่ ีประชากรมากกวา่ 5 ลา้ น และ 10 ลา้ นคน เพ่ิมจานวนขึ้นอยา่ งมาก

เขตศูนยก์ ลางธรุ กิจการคา้ ของเมือง การใชท้ ีด่ นิ ภายในเมือง ย่ำนกำรค้ำขนำดใหญ่ใจกลำงเมอื งสะดวก เขตทอ่ี ยู่อาศัยผมู้ รี ายไดน้ อ้ ย ตอ่ กำรเขำ้ ถึง มีขนำดเลก็ มีควำมหนำแนน่ มำก เป็นชมุ ชนแออดั เขตอตุ สาหกรรม เขตท่อี ยู่อาศัยผ้มู รี ายไดป้ านกลาง อุตสำหกรรมขนำดเลก็ อยใู่ นเขตเมอื ง อยู่ใกลย้ ่ำนใจกลำงเมืองแตม่ ีควำมหนำแน่นนอ้ ยกวำ่ อตุ สำหกรรมหนกั อยบู่ รเิ วณชำนเมอื ง เขตทอี่ ยอู่ าศัยผมู้ รี ายได้สงู เขตสถาบนั และศนู ยก์ ลางการบริหาร อยบู่ รเิ วณชำนเมอื ง ไมม่ ีปญั หำเรื่อง มีสถำนที่รำชกำร สถำบันกำรศกึ ษำ ควำมแออัด ที่ดินรำคำถกู รวมถึงทพี่ กั ผอ่ นหยอ่ นใจ

ปญั หาเมอื ง 1 ปญั หาการขยายตวั ของเมอื ง 4 ปัญหาความไม่ปลอดภัย 2 ปัญหาชุมชนแออัด 5 การเปล่ียนแปลงวิถชี วี ติ ครอบครัว 3 ปัญหาส่งิ แวดลอ้ ม