����������ͧ��ü�ҹ���� ��� ��������§����������͡�ҡ�����դ����Ӥѭ�������ժ��Ե�����ҧ�ҡ ���ͧ�ҡ�������ժ��Ե��ͧ��������������ͼ�Ե�繾�ѧ�ҹ����Ѻ������� ������繵�ͧ�繵�ͧ�������õ�ҧ� �ҡ����Ǵ������¹͡����Ѻ��ô�ç���Ե ��÷�������ͧ��� �ҷ� �� ��� �͡��ਹ ������͡䫴� ��������������ҵص�ҧ� �繵� ����������ͧ��ü�ҹ���� 1.������ �Ѩ��·���ռŵ�͡����� 2.����ᵡ��ҧ�ͧ��������� ����ҡ�դ�������鹢ͧ��� 2 ����dz
ᵡ��ҧ�ѹ�ҡ�з����������Դ��鹴��� 3.��Ҵ�ͧ���š�� ��â�Ҵ���š����硨��Դ�����������ǡ���������š���˭� 4.�����������Ъ�Դ�ͧ��õ�ǡ�ҧ ��õ�ǡ�ҧ����դ���������ҡ�����ç�֧�ٴ�����ҧ���š�Ţͧ��ǡ�ҧ�ҡ ��������š�Ţͧ��������������ҡ �����ҡ��õ�ǡ�ҧ�դ�������鹹������š�Ţ����á�����������շ����������Դ�������
������ͧ��� 2. ����������� �繡���������ͧ�ͧ���Ǽ�ҹ�����ͺҧ� ��觵�����Ԩ����¶֧������ͧ��Ӽ�ҹ������������� ���ͧ�ҡ��������������դس���ѵ�㹡����������úҧ��Դ��ҹ�鹼�ҹ�� ������ͧ��Ө�����͡�ҡ����dz�����ͨҧ���� (�չ���ҡ) ��ҹ������������������dz����դ�������鹡��� (�չ�ӹ���) ������ԡ�����ͧ��ӹ����Դ����ͧ��ȷҧ ��� ��駺���dz��ͨҧ ��к���dz����� �����ͧ�ҡ��Ӻ���dz��ͨҧ������������dz������ҡ���� �֧�ѡ����ǡѹ��� � ��� ���������繡�����ͧ��Өҡ����dz����չ���ҡ�������㹺���dz����չ�ӹ��¡����¼�ҹ�������������3. ������Ẻ�ҫ��� ����������Ẻ�ҫ��� ��繡���������ͧ��ü�ҹ�����������������������仡Ѻ�õչ����繵�Ǿ� ����������������������������ա�����ѧ�ҹ�ҡ���� ����͵�Ǿҹ������ö������������ҧ����� �֧����ö����èҡ��ҹ˹����ѧ�ա��ҹ˹���� �Ըա�ù������öԺ����ѧ��� ��ë����ҹ�ͧ���������������������ʹᴧ ����ʫ����ҹ�����������������ҡ ���ͧ�ҡ�����š���˭���������������ѹ ����������ö�����ҹ���������������� ���ͧ�ҡ�������������������ʹᴧ�յ�Ǿ��¡������СѺ��Ǿ���ж١�Ӿ���������������ʹᴧ �������Ǣͧ����������������Ѻ�ŵ�ҧ�ͧ��������鹢ͧ��÷�����������ҧ����������������ͧ��ҹ �ѵ�ҡ�ë����ҹ���٧����ͤ�������鹢ͧ���ᵡ��ҧ�ѹ�ҡ ���������������������ᵡ��ҧ�ѹ�ҡ �ѵ�ҡ�ë����ҹ���ҡ��� ���֧�ش��������������������� �֧�����Ҩ���������ᵡ��ҧ�ͧ�������������ҡ��� ��駹�����ͧ�ҡ�õչ����繵�Ǿ�������ӹǹ�ӡѴ������˹�ҷ�袹����è�����ء������ǡ�����Ẻ�ҫ��� �͡�ҡ�������§����������ѧ�����§�ô�������Ф�����͡䫴���������ٻ�ͧ����ਹ������� �����
4.����������ͧ����¡�кǹ����͡�տ��ҹʻ��� ��͡���������ͧ��������ѧ�ҹ��Ҫ�������Դ�������������ѧ�ժ��Ե������ҹ�� ��÷�����㴡�������ö��������ҹ������������ҡ����dz����դ����鹢鹢ͧ��õ����ѧ���˹觷���դ�������鹢ͧ��ù���٧�� �֧�е�ͧ�ա�����ѧ�ҹ�ҡ��ǹ�����᷺��ԫ������������¨֧���¡���ա���ҧ��� metabolically linked transport ������Դ��������ͧ���������������դ���������٧������¹͡������ ��������§����Ըչ��������Ѻ�������� �蹡���� ����͡��ਹ ��������觼�Ե��ѧ�ҹ �ѧ����������á��������͡��ਹ �з�����â�����شŧ���㹡�â���������Ըչ�� ������� ��Ẻ����µ�ǹӾҷ��������������� �¡�����ѧ�ҹ��觵�ҧ�ҡ������Ẻ�ҫ��� �������ͧ���ѧ�ҹ ��������§����Ըչ�������Դ�����ͧ���������� �֧������ ����������դ���������ҡ���ҹ͡���� 㹷ҧ�ç�ѹ���������ѧ����ö�ӨѴ��úҧ��Դ�͡�͡������֧�����ҹ͡������դ���������ҡ������������
วิทยาศาสตร์น่ารู้ เรื่อง การแพร่ของสาร (Diffusion)การแพร่ของสาร (Diffusion) คือการเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือการกระจายตัวของอนุภาคภายในสสาร จากบริเวณที่มีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นต่ำ โดยอาศัยพลังงานจลน์ (Kinetic Energy) ของโมเลกุลหรือไอออนของสาร ให้เกิดการกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ เพื่อสร้างสมดุลให้ทั้งสองบริเวณมีความเข้มข้นของสารเท่ากันหรือที่เรียกว่า “สมดุลของการแพร่” (Diffusion Equilibrium) โดยการแพร่นั้นเกิดขึ้นได้ในทุกสถานะของสสาร ทั้งของแข็ง ของเหลว และก๊าซ ในชีวิตประจำวันของเรามีตัวอย่างของกระบวน การแพร่ของสาร เกิดขึ้นมากมาย เช่น การเติมน้ำตาลลงในกาแฟ การแพร่กระจายของกลิ่นน้ำหอม การฉีดพ่นยากันยุง การแช่อิ่มผลไม้ หรือแม้แต่การจุดธูปบูชาพระ เป็นต้น ประเภทของการแพร่ 1. การแพร่ธรรมดา (Simple Diffusion) คือการเคลื่อนที่ของสาร โดยไม่อาศัยตัวพาหรือตัวช่วยขนส่ง (Carrier) ใดๆ เช่น การแพร่ของผงด่างทับทิมในน้ำ จนทำให้น้ำมีสีม่วงแดงทั่วทั้งภาชนะ การได้กลิ่นผงแป้ง หรือการได้กลิ่นน้ำหอม เป็นต้น 2.การแพร่โดยอาศัยตัวพา (Facilitated Diffusion) ซึ่งเกิดขึ้นเฉพาะในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น คือการเคลื่อนที่ของสารบางชนิดที่ไม่สามารถแพร่ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้โดยตรง จึงต้องอาศัยโปรตีนตัวพา (Protein Carrier) ที่ฝังอยู่บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์ทำหน้าที่รับส่งโมเลกุลของสารเข้า-ออก โดยมีทิศทางการเคลื่อนที่จากบริเวณที่มีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นต่ำ เช่น การลำเลียงสารที่เซลล์ตับและเซลล์บุผิวลำไส้เล็ก หรือการเคลื่อนที่ของน้ำตาลกลูโคสเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อ เป็นต้น ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่
การแพร่ของสารผ่านเยื่อเลือกผ่านภายในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการออสโมซิส
ประเภทของสารละลายจำแนกตามความดันออสโมซิส สารละลายที่มีความเข้มข้นต่างกันส่งผลต่อเซลล์แตกต่างกันออกไป ดังนั้น สารละลายที่อยู่นอกเซลล์สามารถจำแนกออกเป็น 3 ประเภท ตามการเปลี่ยนแปลงของขนาดเซลล์ เมื่ออยู่ภายในสารละลายนั้นๆ
สืบค้นและเรียบเรียง อ้างอิง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) – https://www.scimath.org/lesson-biology/item/6976-membrane-transport สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) – https://www.scimath.org/lesson-biology/item/7450-2017-08-11-07-37-33 ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ – https://www.nectec.or.th/schoolnet/library/create-web/10000/science/10000-8154.html BBC – https://www.bbc.co.uk/bitesize/topics/z9r4jxs/articles/znqbcj6 เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ: ความเป็นกรดและเบสของสารละลาย การแพร่แบบฟาซิลิเทตมีอัตราการแพร่อย่างไรเมื่อเทียบกับการแพร่แบบธรรมดา1.2) การแพร่แบบฟาซิลิเทต(Facilitated diffusion) เป็นการแพร่ของสารผ่านโปรตีนตัวพา(Carrier) ที่ฝังอยู่บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์โดยตรง โปรตีนตัวพา (carrier) จะทำหน้าที่คล้ายประตูเพื่อรับโมเลกุลของสารเข้าและออกจากเซลล์ การแพร่แบบนี้มีอัตราการแพร่เร็วกว่าการแพร่แบบธรรมดามาก ตัวอย่างเช่น การลำเลียงสารที่เซลล์ตับและ เซลล์บุผิว ...
การแพร่และการออสโมซิสมีความแตกต่างกันอย่างไร- การแพร่เกิดขึ้นได้ในทุกสถานะ ทั้งของแข็ง ของเหลว ก๊าซ ส่วนออสโมซิสจะเกิดขึ้นในของเหลวเท่านั้น - การแพร่ โมเลกุลของอนุภาคเคลื่อนที่จากบริเวณที่มีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นต่ำ ส่วนการออสโมซิส โมเลกุลของน้ำจะเคลื่อนที่จากบริเวณที่มีน้ำมากไปบริเวณที่มีน้ำน้อย แหล่งข้อมูล
ความเข้มข้นของสารมีผลต่อการแพร่อย่างไรความเข้มข้นของสาร: บริเวณที่มีความเข้มข้นของสารแตกต่างกันมาก การแพร่มักจะเกิดขึ้นได้ดี ความสามารถในการละลายของสาร: สารที่สามารถละลายได้ดีจะส่งผลให้กระบวนการแพร่เกิดขึ้นได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
|