บทที่ ๑
บทนำ
ความสำคัญและที่มาของการศึกษา
อิทธิพลของวัฒนธรรมตะวันตกที่แฝงมาในรูป ต่างๆ ตามสื่อมวลชนภาพยนตร์ ซึ่งเราบริโภคอยู่จนคิดว่าเป็นวัฒนธรรมสากล จนหลงไปว่าเป็นอารยธรรม จนทำให้เราหลงลืมภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ดีงามไป และมีอิทธิพลต่อวิธีคิดวิธีทำงานของพวกเราเป็นอย่างมาก จนยากที่จะถอนออกไปได้ (แอนนา พิศวงศ์ : ๒๕๕๕)
ความเป็นตัวของตัวเองมากเกินไปหรือการมีโลกส่วนตัวมากเกินไป นำไปสู่การเห็นแก่ตัวขาดความสัมพันธ์กับ สิ่งรอบตัว ทำให้ไม่เข้าใจในความสัมพันธ์ที่ควรจะเป็นไม่สามารถที่จะรวมพลังกันที่จะทำ สิ่งที่ยิ่งใหญ่ให้เกิดขึ้น การแข่งขันที่ไม่ใช่เฉพาะแข่งดี แต่เป็นการแข่งกันทำลายล้างกันในขณะเดียวกัน ดังจะเห็นได้จากความพยายามที่จะพิชิตสิ่งต่างๆ ที่จะเป็นหนึ่งอันก่อให้เกิดการ ทำลายสิ่งแวดล้อม เบียดเบียนเพื่อมนุษย์ด้วยกันอย่างไม่รู้ตัว และการมองโลกแบบเครื่องจักร ที่คิดให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นเครื่องจักรที่ควบคุ้มด้วยกฏเกณฑ์ต่างๆทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งก่อให้เกิดความซับสนและความขัดแย้ง ไม่สามารถที่จะเห็นถึงผลกระทบในองค์รวม และความสัมพันธ์เชื่อมโยง
ไทยได้รับวัฒนธรรมตะวันตกหลายด้านมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ในระยะแรกเป็นความก้าวหน้าด้านการทหาร สถาปัตยกรรม ศิลปะวิทยาการ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตั้งแต่รัชกาลที่ 3 เป็นต้นมา คนไทยรับวัฒนธรรมตะวันตกมากขึ้น ทำให้มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงวิถีของคนไทยมาจนถึงปัจจุบัน
การติดต่อกับชาวต่างชาติของคนไทยในยุคสมัยต่าง ๆ มีผลต่อสังคมไทยหลายด้าน วัฒนธรรมตะวันออกและตะวันตกได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย โดยวัฒนธรรมบางอย่างได้ถูกปรับใช้ให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตและประเพณีดั้งเดิมของคนไทย ขณะที่วัฒนธรรมบางอย่างรับมาใช้โดยตรง (น้ำทิพย์ ทองเพ็ง : ๒๕๕๓)
ปัจจุบันวัฒนธรรมตะวันตกได้เข้ามามีบทบาทและมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมทางสังคมของไทยมากขึ้น ทั้งนี้เนื่องมากจากเทคโนโลยีและการสื่อสารที่ก้าวหน้า รวดเร็ว ส่งผลทำให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมลอกเลียนแบบ และดำเนินชีวิตตามวัฒนธรรมตะวันตก ซึ่งวัฒนธรรมบางอย่างก่อให้เกิดปัญหาทางสังคมมากมาย โดยเฉพาะการมีพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสม (บ้านจอมยุทธ์ : ๒๕๕๓)
การเลียนแบบวัฒนธรรมตะวันตกไม่ว่าจากสื่อโทรทัศน์ ภาพยนตร์ หนังสือ หรืออินเตอร์เน็ตก็ตาม ได้ทำให้ขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี วัฒนธรรมที่ดีงามของสังคมไทยเปลี่ยนไป ซึ่งวัฒนธรรมบางอย่างส่งผลดี เช่น การกล้าแสดงความคิดเห็น ความขยัน และความทุ่มเทให้กับงาน การมองโลกในแง่บวก การมีแนวคิดที่ดีต่างๆ เป็นต้น
อิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตก วัฒนธรรมตะวันตกได้แพร่กระจายไปทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทยด้วย ได้แก่วัฒนธรรมการแต่งกาย การร้องเพลง การแสดงต่างๆ ที่พบเห็นจากภาพยนตร์ หรือเทปมาถ่ายทอดทางโทรทัศน์ ซึ่งจากภาพยนตร์ หรือการแสดงทุกเรื่องจะมีบทรักที่แสดงทั้งแบบสุภาพและไม่สุภาพหรือมีอนาจารให้เห็นมากมาย การแต่งกายแสดงแฟชั่นบางกลุ่มแต่งกายแบบใช้เสื้อผ้าน้อยชิ้นทำให้คนบางกลุ่มเลียนแบบซึ่งบางครั้งบางโอกาสทำให้เกิดปัญหาทางเพศ
วัตถุประสงค์
การศึกษาในครั้งนี้ เพื่อศึกษาผลกระทบของวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย โดยศึกษาหาความรู้เพื่อหาสิ่งที่เหมาะสมและค่านิยมที่พอดีให้กับสังคมไทย
๑. ศึกษาและพัฒนาความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทยที่มีมาเป็นเวลานาน เพื่อสามารถนำไปเผยแพร่ต่อสาธารณะชนให้เกิดความรู้ความเข้าใจและเป็นประโยชน์ต่อชนรุ่นหลัง
๒. ศึกษาการได้รับผลประโยชน์จากวัฒนธรรมตะวันตกที่ช่วยให้สังคมไทยมีความเจริญก้าวหน้า โดยที่ไม่ก่อให้เกิดผลกระทบของวัฒนธรรมตะวันตกในด้านลบและความเสื่อมต่อสังคม ค่านิยม วัฒนธรรม จารีตและประเพณีไทย
๓. ศึกษาแนวทางป้องกันค่านิยมและวัฒนธรรมที่มีผลกระทบในด้านลบของวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย เพื่อดำรงรักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรม ค่านิยม จารีตและประเพณีที่มีมาอย่างยาวนานของสังคมไทย
ความคิดเห็น เรื่อง ผลกระทบวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย
แนวคิดของวัฒนธรรมที่มีอิทธิพลต่อสังคม และองค์กรหลายๆองค์กร ทำให้ยิ่งมีการพัฒนาก็ยิ่งก่อให้เกิดปัญหาในสังคมไทยอย่างต่อเนื่องมากมาย และก็ยังคงดำรงสภาพนี้ต่อไปถ้าหากไม่ทำอะไรที่จะแก้ปัญหา ผู้นำจะต้องออกมาช่วยเหลือในส่วนนี้ โดยสร้างการมีส่วนร่วม และสร้างความสัมพันธ์ให้เกิดขึ้น ผู้นำอย่างได้เป็นปัญหาเสียเอง ซึ่งทุกวันนี้ผู้นำยุคปัจจุบันยังคงวนเวียนกับการที่ไม่รู้ว่าจะทำงานร่วม กันอย่างไร การจัดหาสรรหา สิ่งที่จำเป็นและต้องการอย่างรวดเร็วได้อย่างไร และจะทำงานให้บรรลุผลตรงตามจุดประสงค์เป้าหมายได้อย่างไร เราต้องเปลี่ยนแนวคิดจากสิ่งที่ทำให้เราอยู่แยกกัน และแบ่งแยกทุกสิ่งทุกอย่าง ให้มีพฤติกรรมองค์กรใหม่อย่างเร่งด่วน ในการเรียนรู้ การทำงานร่วมกันท่ามกลางความแตกต่าง เปลี่ยนการมองแบบเครื่องจักรมาเป็นแนวคิดที่ยืดหยุ่น
ตัวอย่างวัฒนธรรมตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทยที่สำคัญมีดังนี้
1. ด้านการทหาร เป็นวัฒนธรรมตะวันตกแรก ๆ ที่คนไทยรับมาตั้งแต่อยุธยา โดยซื้ออาวุธปืนมาใช้ มีการสร้างป้อมปราการตามแบบตะวันตก เช่น ป้อมวิไชยประสิทธิ์ที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ออกแบบโดยวิศวกรชาวฝรั่งเศส ในสมัยรัตนโกสินทร์มีการจ้างชาวอังกฤษเข้ามารับราชการเพื่อทำหน้าที่ให้คำ ปรึกษาด้านการทหาร มีการตั้งโรงเรียนนายร้อย การฝึกหัดทหารแบบตะวันตก
2. ด้านการศึกษา ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีชนชั้นนำจำนวนหนึ่ง เช่น พระอนุชาและขุนนางได้เรียนภาษาอังกฤษและวิทยาการตะวันตก ในสมัยรัชกาลที่ 4 ทรงจ้างครูต่างชาติมาสอนภาษาอังกฤษและความรู้แบบตะวันตกในราชสำนัก
3. ด้านวิทยาการ เช่น ความรู้ทางด้านดาราศาสตร์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงใช้ความรู้ทางดาราศาสตร์จนสามารถ คำนวณการเกิดสุริยุปราคาได้อย่างถูกต้อง ความรู้ทางการแพทย์สมัยใหม่ ซึ่งเริ่มในสมัยรัชกาลที่ 3 ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการจัดตั้งโรงพยาบาล โรงเรียนฝึกหัดแพทย์และพยาบาล ความรู้ทางการแพทย์แบบตะวันตกนี้ได้เป็นพื้นฐานทางการแพทย์และสาธารณสุขไทย ในปัจจุบัน
4. ด้านแนวคิดแบบตะวันตก การศึกษาแบบตะวันตกทำให้แนวคิดทางการปกครอง เช่นประชาธิปไตย คอมมิวนิสต์ สาธารณรัฐแพร่เข้ามาในไทย และมีความต้องการให้มีการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง
5. ด้านวิถีการดำเนินชีวิต การรับวัฒนธรรมตะวันตกและสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ มาใช้ ทำให้วิถีการดำเนินชีวิตของคนไทยแบบเดิมเปลี่ยนแปลงไป เช่น การใช้ช้อนส้อมรับประทานอาหารแทนการใช้มือ การนั่งเก้าอี้แทนการนั่งพื้น การใช้เครื่องแต่งกายแบบตะวันตกหรือปรับจากตะวันตก การปลูกสร้างพระราชวัง อาคารบ้านเรือนแบบตะวันตก ตลอดจนนำกีฬาของชาวตะวันตก เช่น ฟุตบอล กอล์ฟ เข้ามาเผยแพร่ เป็นต้น
สรุปได้ว่า คนไทยมีวัฒนธรรมที่เป็นของตนเองมาตั้งแต่สุโขทัย ซึ่งแสดงออกถึงความเป็นชาติที่มีความรัก ความสามัคคีและสงบสุข อย่างไรก็ตาม วัฒนธรรมไทยก็เหมือนวัฒนธรรมของชนชาติอื่นที่เป็นวัฒนธรรมแบบผสมผสาน คือ
๑. มีวัฒนธรรมดังเดิมเป็นของตนเอง
๒. รับเอาวัฒนธรรมอื่นจากภายนอกที่ได้ติดต่อสัมพันธ์กัน มาผสมผสานให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม
ผลกระทบวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย
ผลกระทบเชิงบวกได้แก่
๑. สามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้มากขึ้น
๒. เกิดวัฒนธรรมและศาสนาที่หลากหลาย
๓. การเพิ่มคุณค่าและเคารพสิทธิมนุษยชนมากขึ้น
๔. เกิดการพัฒนาเอกลักษณ์และวัฒนธรรมชุมชนเพื่อเป็นการต่อสู้วัฒนธรรมภายนอก
๕. เกิดการพัฒนาตามแนววิถีเศรษฐกิจพอเพียง
ผลกระทบเชิงลบได้แก่
๑. รับข้อมูลข่าวสารและวัฒนธรรมที่ไม่พึงประสงค์
๒. เกิดกระแสวัตถุนิยมมากขึ้น
๓. เกิดสภาพปัจเจกนิยม ( ต่างคนต่างอยู่ ตัวใครตัวมัน ) สูงขึ้น
๔. วัฒนธรรมไทยบางส่วนถูกละเลย
๕. คุณธรรม จริยธรรมของบุคคลลดลง
๖. ความสัมพันธ์ในครอบครัวลดลง
แนวทางแก้ไขผลกระทบ
๑. ทำความเข้าใจและยอมรับว่าวัฒนธรรมเป็นเรื่องลึกซึ้งของภาพที่ทับซ้อนหลายภาพ ต้องให้ความสำคัญของความหลากหลาย ไม่ใช่คอยต่อต้าน แต่ควรปรับใช้ให้เหมาะสม เช่นปรับใช้แง่ดีของวันวาเลนไทน์
๒. ต้องปลูกฝังสั่งสอนเยาวชนไทยในเรื่องความหลากหลายของวัฒนธรรม
๓. ต้องพัฒนาประเทศให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ เพื่อจะได้รู้เองว่าอะไรดีไม่ดีอย่างไร
๔. กระทรวงวัฒนธรรมต้องเน้นเรื่องการวิจัยและพัฒนาเพื่อแก้ปัญหาผลกระทบทางลบ
๕. เน้นการเรียนประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมท้องถิ่นให้เห็นคุณค่า
๖. ศึกษาจุดเด่นของคนในประเทศต่าง ๆ เพื่อนำมาศึกษาและพิจารณาเลือกรับวัฒนธรรมได้ อย่างเหมาะสม
โปรแกรมที่ใช้ในการเผยแพร่สื่อ
//sites.google.com/site/workgetech/
แผนการดำเนินงาน
สัปดาห์ | แผนการดำเนินงาน | ผู้รับผิดชอบ |
๑ | เลือกหัวข้อในการการศึกษาและการวางแผนการปฏิบัติงาน | สมาชิกทุกคนในกลุ่ม |
๒ | นำเสนอเรื่องโครงงานเพื่ออนุมัติการทำโครงการ | สมาชิกทุกคนในกลุ่ม |
๓ | ดำเนินการจัดทำโครงงานเรื่อง ผลกระทบวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย | สมาชิกทุกคนในกลุ่ม |
๔ | ส่งเพื่อให้อาจารย์ที่ปรึกษาตรวจสอบ | สมาชิกทุกคนในกลุ่ม |
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
๑. เกิดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย และสามารถนำไปเผยแพร่ ต่อสาธารณะชนให้เกิดความรู้ความเข้าใจและเป็นประโยชน์ต่อชนรุ่นหลังได้
๒. นำผลประโยชน์จากวัฒนธรรมตะวันตกที่ช่วยให้สังคมไทยมีความเจริญก้าวหน้า ไปพัฒนาและก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคม ค่านิยม วัฒนธรรม จารีตและประเพณีไทย
๓. สามารถแก้ไขและป้องกันค่านิยม และวัฒนธรรมที่มีผลกระทบในด้านลบของวัฒนธรรมตะวันตกต่อสังคมไทย ให้สามารถดำรงรักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรม ค่านิยม จารีตและประเพณีที่มีมาอย่างยาวนานของสังคมไทยได้
แหล่งข้อมูลที่อ้างอิง
//th.answers.yahoo.com/question/index?qid=20130213212454AACzeUv
//www.oknation.net/blog/manawca1/2007/09/10/entry-1
//www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/2783-00/
//westernculturetothai.blogspot.com/2012/12/3-3-1.html