แหล่งเรียนรู้สำคัญในชุมชน
นอกจากแหล่งเรียนรู้ประเภทห้องสมุดตามที่กล่าวมาแล้ว ยังมีแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญในชุมชนอีกจำนวนมาก
แต่จะขอกล่าวถึงแหล่งเรียนรู้ที่ผู้เรียนควรทราบและศึกษาเพื่อประกอบการเรียนรู้
ดังต่อไปนี้
1. พิพิธภัณฑ์
2. ศาสนสถาน
3. อินเทอร์เน็ต
1. พิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑ์เป็นแหล่งเรียนรู้ที่รวบรวม รักษา ค้นคว้าวิจิย และจัดแสดงหลักฐานวัตถุสิ่งของที่สัมพันธ์ กับมนุษย์และสิ่งแวดล้อม เป็นบริการการศึกษาที่ให้ความรู้ และความเพลิดเพลินแก่ประชาชนทั่วไป
เน้นการจัดกิจกรรมการศึกษาที่เอื้อให้ประชาชนสามารถเรียนรู้ด้วยตัวเองอย่างอิสระเป็นสำคัญ พิพิธภัณฑ์มีหลากหลายรูปแบบ มีการจัดแบ่งประเภทแตกต่างกันไป ซึ่งกล่าวโดยสรุปได้ว่าประเภทของพิพิธภัณฑ์สามารถแบง่ ออกได้ 6 ประเภท ดังนี้
พิพิธภัณฑ์สถานประเภททั่วไป (Encyclopedia Museum) เป็นสถาบันที่รวมวิชาการทุกสาขาเข้าด้วยกนั โดยจัดเป็นแผนก ๆ
พิพิธภัณฑ์สถานศิลปะ (Museum of Arts) เป็นสถาบนั ที่จดั
แสดงงานศิลปะทุกแขนง
เช่น พิพิธภัณฑ์สถานศิลปะการแสดง หอศิลป์ พิพิธภัณฑ์ศิลปะสมัยใหม่ เป็นต้น
พิพิธภัณฑ์สถานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (Museum of Science and Technology) เป็นสถาบันที่จัดแสดงวิวัฒนาการทางวิทยาศาสตร์ด้านต่าง ๆ เช่น เครื่องจักรกล โทรคมนาคม ยานอวกาศ และวิวัฒนาการเกี่ยวกับเครื่องมือการเกษตร เป็นต้น
พิพิธภัณฑ์สถานธรรมชาติวิทยา (Natural Science Museum) เป็นสถาบันที่จัดแสดงเรื่องราวของธรรมชาติเกี่ยวกับเรื่องของโลก ดิน หิน แร่ สัตว์ พืช รวมทั้ง สวนสัตว์ สวนพฤกษชาติ วนอุทยาน และพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำและสัตว์บกดว้ ย
พิพิธภัณฑ์สถานประวัติศาสตร์ (Historical Museum) เป็นสถาบันที่จัดแสดงหลักฐานทางประวัติศาสตร์ แสดงถึงชีวิตความเป็นอยู่ วัฒนธรรมและประเพณี พิพิธภัณฑ์ประเภทนี้อาจแยกเฉพาะเรื่องก็ได้ เช่น พิพิธภัณฑ์ที่รวบรวม และจัดแสดงหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ซึ่งเกี่ยวกับการเมืองการทหาร เศรษฐกิจ สังคม หรือการแสดงบ้านและเมืองประวัติศาสตร์ ท้ังนี้รวมถึงโบราณสถานอนุสาวรีย์ และสถานที่สำคัญทางวฒั นธรรม
พิพิธภัณฑ์สถานชาติพันธุ์วิทยาและประเพณีพื้นเมือง (Museum of Ethnology) และการจำแนกชาติพันธุ์ และอาจจัดเฉพาะเรื่องราวของท้องถิ่นใดท้องถิ่นหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า พิพิธภัณฑ์สถานพื้นบ้าน และถ้าจัดแสดงกลางแจ้งโดยปลูกโรงเรือน จัดสภาพแวดล้อมให้เหมือนสภาพจริง ก็เรียกวา่ พิพิธภัณฑ์สถานกลางแจ้ง (Open-air Museum)
2.
ศาสนสถาน
วัดโบสถ์ มัสยิด เป็นศาสนสถานที่เป็นรากฐานของวัฒนธรรมในด้านต่าง ๆ เป็นศูนย์กลางที่สำคัญในการทำกิจกรรมทางศาสนาของชุมชน และเป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีค่ามากในทุกด้าน เช่น การให้
การอบรมตามคำสั่งสอนของศาสนา การให้การศึกษาด้านศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี
พิธีกรรมต่าง ๆ นับว่า เป็นการให้การศึกษาทางอ้อมแก่ประชาชน เช่น วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการนวดแผนโบราณเพื่อรักษาโรค ตำรายาสมุนไพร วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เป็น
แหล่งเรียนรู้ด้านจิตรกรรมฝาผนัง เรื่อง รามเกียรติ์
3. อินเทอร์เน็ต
อินเทอร์เน็ต (Internet) คืออะไร
อินเทอร์เน็ต เป็นระบบเครือข่ายที่เชื่่อมโยงทั่วโลกเข้าด้วยกัน เหมือนใยแมงมุม หรือ world wide web (www.) จึงเป็นแหล่งข้อมูลขนาดใหญ่ที่มีข้อมูลทุก ๆ ด้าน ทั้ง ภาพ เสียง ภาพเคลื่อนไหวให้ผู้ สนใจเข้าไปศึกษาค้นคว้าได้สะดวก รวดเร็ว และง่าย มีคอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือ ผู้ที่ใช้เครือข่ายนี้
สามารถสื่อสารถึงกันได้หลาย ๆ ทาง เช่น อีเมล์ (E-mail)
เว็บบอร์ด (Web board) แชทรูม (Chat room) การสืบค้นข้อมูล และข่าวสารต่าง ๆ รวมทั้ คัดลอกแฟ้มข้อมูล และโปรแกรม มาใช้ได้
ความสำคัญของอินเทอร์เน็ต
หลายประเทศทั่วโลกกาลังให้ความสำคัญกับเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) หรือเรียกโดยย่อวา่ “ไอที (IT)” ซึ่งหมายถึงความรู้ในวิธีการประมวลผล จัดเก็บรวบรวม
เรียกใช้ และนำเสนอข้อมูล อินเทอร์เน็ตเป็นเครื่องมือสำคัญอย่างหนึ่งในการประยุกต์ใช้ไอที หากเรา
จำเป็นต้องอาศัย
ข้อมูลข่าวสารในการทางานประจำวัน อินเทอร์เน็ตจะเป็นช่องทางที่ทำให้เราเข้าถึง ข้อมูลข่าวสาร หรือเหตุการณ์ความเป็นไปต่าง ๆ ทั่วโลกที่เกิดขึ้นได้ในเวลาอันรวดเร็วในปัจจุบันสามารถสืบค้นข้อมูลได้ง่ายกว่าสื่ออื่น ๆ อินเทอร์เน็ตเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลแหล่งใหญ่ที่สุดของโลก
วัดสระทะเล
ตำบลสระทะเล อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์
ประวัติความเป็นมาของแหล่งเรียนรู้
วัดสระทะเล ตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 2357 ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 42 หมู่ที่ 3 บ้านสระทะเล ตำบลสระทะเล อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ หมู่บ้านสระทะเล เดิมชื่อหนองทะเล เพราะอยู่ข้างหนองน้ำ ต่อมาหลวงพ่อเทศได้เดินทางมาที่หมู่บ้านและขอตั้งวัดด้านทิศใต้ของหนองน้ำ และทำหนองน้ำให้เป็นสระเนื้อที่ประมาณ 20 ไร่ จึงเปลี่ยนชื่อจากหนองทะเล เป็นสระทะเลซึ่งเป็นที่มาของวัดสระทะเล โดยหลวงพ่อเทศเป็นผู้สร้างวัดสระทะเล ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา พ.ศ. 2432
ถือเป็นอีกหนึ่งสถานที่สำคัญที่เป็นแหล่งยึดเหนียวจิตใจของชาวบ้านในตำบลสระทะเล ซึ่งภายในวัดร่มรื่นและยังมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ คือหลวงพ่อเทศ ที่ชาวบ้านต่างให้ความเคารพนับถือเป็นอย่างมาก หลวงพ่อเทศ เป็นเกจิยุคเก่าซึ่งนับเป็นอาจารย์องค์หนึ่งของหลวงพ่อเดิม วัดหนองโพธิ์ ซึ่งหลวงพ่อเทศมีความเก่งด้านอาคมขลัง ทางน้ำมนต์ มีวาจาสิทธิ์ เชี่ยวชาญเรื่องวิปัสสนากรรมฐาน
การบริหารและการปกครอง
มีเจ้าอาวาสรูปปัจจุบันคือ พระอธิการจำเนียร สิริธมโม
ที่ดินที่ตั้งวัด
มี่เนื้อที่ 60 ไร่ 1 งาน 78 ตารางวา
ทิศเหนือ จดที่ดินเอกชน
ทิศใต้ จดทางสาธารณะประโยชน์
ทิศตะวันออก จดที่ดินเอกชน และทางสาธารณะประโยชน์
ทิศตะวันออก จดที่ดินเอกชน
องค์ความรู้ในแหล่งเรียนรู้
เหรียญหลวงพ่อเทศ วัดสระทะเล ปร 2495 เนื้ออัลปาก้า เลี่ยมจับขอบเงินโบราณ หายากมาก หลวงพ่อเทศ วัดสระทะเล อ.พยุหะคีรี จ.นครสวรรค์ เป็นพระอาจารย์ผู้ถ่ายทอดวิชาทำมีดให้หลวงพ่อเดิม วัดหนองโพและหลวงพ่อกัน วัดเขาแก้ว หลวงพ่อเทศเป็นศิษย์หลวงพ่อขำ วัดเขาแก้ว อำเภอพยุหะคีรี ซึ่งหลวงพ่อขำ วัดเขาแก้วเป็นศิษย์สืบทอดพุทธาคมมาจากหลวงพ่อเฒ่ารอด ปรมาจารย์ผู้สร้างวัดหนองโพ แต่ท่านไม่ได้สร้างเหรียญ ทึกเหรียญจึงสร้างภายหลังท่านมรณะทั้งสิ้น แต่เรื่องความขลังขนาด เหรียญปั๊มรูปเสมา ทางวัดสระทะเลได้สร้างเหรียญรูปเหมือนหลวงพ่อเทศขึ้นจำนวนหนึ่ง แล้วนำไปให้หลวงพ่อเดิมปลุกเสกเพื่อให้เกิดความขลัง เมื่อเอาเหรียญทั้งหมดห่อผ้าขาววางไว้บนพานนำไปถวายท่าน หลวงพ่อเดิมรับมาแล้วไม่ได้แก้ห่อออก ท่านกลับยกขึ้นเหนือศีรษะท่านแล้วส่งคืน กำชับว่า”ของดีแล้ว ไม่ต้องปลุกเสกเลยดีอยู่ในตัว”ทั้งๆที่กรรมการวัดก็ไม่ได้บอกท่านว่าเป็นหลวงพ่อเทศ กรรมการวัดไม่เชื่อนำกลับไปลองยิง ปรากฏว่า ปืนด้านหมด
จุดเริ่มต้นหรือแนวคิดของแหล่งเรียนรู้
ในชุมชนต่างๆ มีภูมิปัญญาอยู่หลายด้านและบางแห่งเคยเป็นเมืองเก่ามาก่อน จึงมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์มากมายที่สามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่ชนรุ่นหลัง ได้ศึกษาค้นคว้าทางประวัติศาสตร์
สามารถเป็นแหล่งการเรียนรู้ได้ดี
แหล่งการเรียนรู้ที่ดี และมีความหลากหลายในด้านการศึกษาหาความรู้ เช่น โบราณสถาน โบราณวัตถุ พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี บุคคลสำคัญในท้องถิ่น และภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งเป็นแหล่งการเรียนรู้ ทั้งในระบบ / นอกระบบการศึกษา และตามอัธยาศัย จากแหล่งการเรียนรู้ที่มีอยู่ในท้องถิ่น สามารถนำมาจัดทำหลักสูตรท้องถิ่น เพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการของท้องถิ่น
โดยไม่ทำให้จุดประสงค์และคาบเวลาเรียนเปลี่ยนแปลงไปจากที่กำหนดไว้ในหลักสูตร เริ่มจากการสำรวจข้อมูลพื้นฐานจากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ นำมากำหนดเป็นจุดประสงค์การเรียนรู้ กำหนดเนื้อหาสาระ จัดแนวทางในการจัดกิจกรรมและกระบวนการเรียนรู้ การวัดผลประเมินผล และนำมาจัดทำเป็นแผนการสอนและนำหลักสูตรไปใช้ทั้งนี้เพื่อให้
(1) นักเรียนได้เรียนรู้เรื่องราวของตนเอง จากแหล่งการเรียนรู้จริงในท้องถิ่น เกิดความรักความภาคภูมิใจ
และสามารถมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาและพัฒนาท้องถิ่นของตนได้
(2) นำข้อมูลพื้นฐานจากแหล่งการเรียนรู้มาจัดทำเป็นหลักสูตรท้องถิ่นให้นักเรียนมีประสบการณ์ตรง จากแหล่งการเรียนรู้และสามารถประยุกต์ความรู้ที่ได้มาใช้ในชีวิตจริง
(3) ส่งเสริมให้ผู้เรียนรู้จักสภาพแวดล้อมในท้องถิ่น และสามารถนำทักษะกระบวนการเรียนรู้ และ ประสบการณ์การเรียนรู้จากแหล่งการเรียนรู้ ทำให้เป็นผู้ใฝ่รู้ และเห็นความสำคัญของการเรียนรู้ อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต