แผนที่มีประโยชน์ในการดำเนินชีวิตในด้านต่างๆ ดังนี้
1. ช่วยให้รู้จักที่ตั้งของประเทศ จังหวัด อำเภอ ภูเขา แม่นำ้ ตลอดจนสิ่งต่างๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้น
2. ช่วยให้เข้าใจลักษณะภูมิประเทศ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตของมนุษย์ เช่น ภาคกลางมีที่ราบและแม่น้ำ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ภาคใต้มีพื้นที่ติดชายฝั่งทะเล ประชาชนมักประกอบอาชีพประมง เป็นต้น
3. ช่วยในการเดินทาง แผนที่ที่นักเดินทางใช้ มักเป็นแผนที่ที่แสดงเส้นทางคมนาคมทางบก
ทางน้ำ ทางอากาศ และบอกที่ตั้งของสถานที่สำคัญต่างๆ
4. ใช้เป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนในการพัฒนาท้องถิ่น อำเภอ จังหวัด และประเทศ
………………………………………….
การใช้แผนที่
แผนที่ คือ
แผนที่แบ่งออกได้หลายชนิดหลายลักษณะ ขึ้นอยู่กับว่าใช้อะไรเป็นเกณฑ์ โดยทั่วไปนิยมแบ่งเป็น 2 ชนิด คือ
1. แผนที่ภูมิประเทศ
เป็นแผนที่แสดงลักษณะทั่วไปบนภูมิประเทศทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น ภูเขา แม่น้ำ ทะเล และสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น หมู่บ้าน โรงเรียน ถนน ทางรถไฟ แผนที่ภูมิประเทศแสดงความสูงต่ำของพื้นที่ด้วยเส้นชั้นความสูง (contour line) และหมุดระดับ (bench mark) จัดทำโดยกรมแผนที่ทหาร นิยมใช้กันมาก คือ แผนที่มาตราส่วนเล็ก ขนาด 1:250,000 และแผนที่มาตราส่วนใหญ่ ขนาด 1:50,000 ซึ่งแผนที่ทั้งสองจัดทำขึ้นจากข้อมูลที่ได้จากรูปถ่ายทางอากาศ และภาพถ่ายดาวเทียม จึงได้ข้อมูลที่ปรากฏอยู่บนผิวโลกที่ถูกต้อง มีจุดพิกัดภูมิศาสตร์ที่อ้างอิงได้ จึงใช้เป็นแผนที่ที่มีความนิยมนำไปใช้งานเพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในงานสาขาอื่น ๆ เช่น การสร้างถนน การสร้างเขื่อน การสร้างเมืองใหม่ การป้องกันอุทกภัย เป็นต้น
2. แผนที่เฉพาะเรื่อง
เป็นแผนที่ที่จัดทำเพื่อแสดงข้อมูลหลักเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เช่น แผนที่ประชากร แผนที่ธรณีวิทยา แผนที่ป่าไม้ แผนที่ท่องเที่ยว เป็นต้น
มาตราส่วนของแผนที่
มาตราส่วนของแผนที่มีผลต่อการแสดงรายละเอียดของข้อมูล
มาตราส่วนแผนที่เป็นการแสดงอัตราส่วนเปรียบเทียบระยะทางที่วัดได้บนแผนที่ 1 หน่วย กับระยะทางที่วัดได้จริงบนภูมิประเทศ เช่น มาตราส่วน 1:50,000 แปลว่า ถ้าวัดระยะทางในแผนที่ได้ 1 เซนติเมตร จะเท่ากับระยะทางจริงบนแผนที่ 50,000 เซนติเมตร หรือ 500 เมตร นั่นเอง
องค์ประกอบแผนที่
1. ชื่อชุดของแผนที่และมาตราส่วน (Series Name and Scale)จะปรากฏอยู่ ณ มุมซ้ายด้านบนของแผนที่ คือ ประเทศไทย มาตราส่วน 1:50,000
2. ชื่อระวางแผนที่ (Sheet Number) คือ บ้านภูมิซรอล โดยชื่อจะตั้งตามลักษณะเด่นหรือสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติที่สำคัญของแผนที่
3. หมายเลขแผ่นระวาง (Sheet Number) แสดงอยู่มุมขวาด้านบนและมุมซ้ายด้านล่าง หมายเลขประจำระวางเขียนด้วยตัวเลข 4 ตัว โดยตัวเลข 2 ตัวแรกนับจากตะวันตกไปทางตะวันออก และสองตัวท้ายนับจากใต้ขึ้นเหนือ โดยตัวเลขเกิดจากดารนำระบบพิกัดกริด UTM มากำหนดใช้
4. เลขหมายประจำชุด (Series Number) แสดงอยู่มุมขวาด้านบนและมุมซ้ายด้านล่าง โดยหมายเลขชุดบอกภูมิภาค มาตราส่วน ภูมิภาคย่อยและลำดับการทำแผนที่ชุดนั้นในภูมิภาค
5.มาตราส่วนและมาตราส่วนบรรทัด (Map Scale and Bar Scale) แสดงอยู่กึ่งกลางระหว่างตอนล่างและมุมซ้ายตอนบน มาตราส่วนจะแสดงอัตราส่วนของระยะทางในแผนที่เทียบกับระยะทางจริงของแผนที่ โดนมาตราส่วนบรรทัดสร้างขึ้นมาเพื่อความสะดวกในการคำนวนระยะทางในแผนที่เทียบกับระยะทางจริง
6. คำอธิบายสัญลักษณ์ (Legend) คำอธิบายสัญลักษณ์ที่ใช้ในแผนที่อยู่ทางด้านล่างซ้าย คำอธิบายสัญลักษณ์มีความหมายเพื่อแทนสิ่งต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่บนพื้นโลกและนำมาแสดงไว้ในพื้นที่
7. ตัวเลขบอกค่าพิกัดทางภูมิศาสตร์ ใช้ในการบอกตำแหน่งหรือขอบเขตสิ่งที่ปรากฏบนพื้นผิวโลก