จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ทำนอง (อังกฤษ: Melody) คือ ความต่อเนื่องของโน้ตดนตรี ที่เรียงร้อยอย่างเหมาะสม การใช้เสียงสูง เสียงต่ำ เสียงยาว เสียงสั้น นำมาปะติดปะต่อกันเป็นชุด ทำนองยังต้องมีจังหวะเป็นส่วนหนึ่งที่ขาดไม่ได้ ทำนองที่ดีต้องมีความหมาย มีเสียงที่สมดุล และมีเอกลักษณ์ สร้างความประทับใจให้แก่ผู้ฟัง ทำนองมีหลายลักษณะแตกต่างกันออกไป องค์ประกอบของทำนองที่ควรทราบได้แก่
- 1. จังหวะของทำนอง (Melodic Rhythm) จังหวะของทำนองคือ ความสั้นยาวของระดับเสียงแต่ละเสียงที่ประกอบกันเป็นทำนอง
- 2. มิติของทำนอง (Melodic Dimensions) มิติของทำนอง ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ความยาวและช่วงกว้าง
- - ความยาว (Length) ทำนองบางครั้งอาจจะสั้น ๆ เป็นส่วน ๆ ซึ่งส่วนที่เล็กสุดหรือสั้นที่สุดเรียกว่า โมทีฟ (Motive) บางครั้งอาจเป็นทำนองที่ยาวมาก ๆ
- - ช่วงกว้าง (Range) คือ ระยะระหว่างระดับเสียงต่ำสุดจนถึงระดับเสียงสูงสุด
ช่วงเสียงของทำนอง (Register)
ทำนองเพลงอาจจะอยู่ในช่วงเสียงใดช่วงเสียงหนึ่ง เช่น ในช่วงเสียงต่ำ กลาง หรือสูง บางครั้งทำนองอาจจะเคลื่อนที่จากช่วงเสียงหนึ่งไปยังอีกช่วงเสียงหนึ่งก็ได้ ทิศทางของทำนอง (Direction) ทิศทางของทำนองหมายถึง การเคลื่อนที่ของทำนอง กล่าวคือทำนองอาจจะเคลื่อนที่ไปในหลายทิศทาง เช่น เคลื่อนที่ขึ้น เคลื่อนที่ลง หรืออยู่กับที่ โดยปกติทำนองมักจะเคลื่อนที่ขึ้นจุดสูงสุดเมื่อเนื้อหาของเพลงดำเนินไปถึงจุดสำคัญที่สุด ปกติการเคลื่อนที่ของทำนองอาจจะเป็นในลักษณะกระโดด (Disjunct Progression) หรือเรียงกันไป (Conjunct Progression) บทเพลงนั้นจะน่าสนใจ น่าฟัง หรือชวนฉงนสงสัย ขึ้นอยู่กับผลรวมของคุณสมบัติต่าง ๆ ของทำนอง ทำนองจัดเป็นลักษณะพื้นฐานของดนตรีหรือบทเพลง โดยทั่วไปทำนองที่เป็นหลักในบทเพลงหนึ่งจะเรียกว่าทำนองหลัก (Main Theme) ในแต่ละบทเพลงอาจจะมีทำนองหลักได้มากกว่า 1 ทำนอง
อ้างอิง[แก้]
�ѧ��� (Rhythm) �繾�鹰ҹ㹪��Ե�ͧ������ ��Ҩо��Ѻ�ѧ�����㹷ء � �Ѯ�ѡ� �Ѻ��������Դ��ҧ� - ��ҧ�ѹ, �����Ĵ١�ŷ�� 4 Ĵ�, ��â�� � ŧ�ͧ���, �������, ����鹢ͧ����, ����Թ ��������з�觡�ô��Թ���Ե�ͧ���ҧ������Ҩо���Һҧ��ǧ���Ե���Թ仴��¤����Һ������� � �ѧ��дա��Ҩ�١��͵������ҧ��ŷ�� 1 �����ɰ����㹪�ǧ�����ѹ ��ҧ���駡����дش仺�ҧ�ҡ��������Թ�ͧ�ҡ��¡��Ҩ��ŧ�������������������� ��������������ҡ���ǹ����������Ǣ�ͧ�Ѻ�ѧ��� ������
㹷ҧ��������Ǩѧ������¶֧ ����������ͧ�Ƿӹͧ�������§㹪�ǧ����˹�� �»��Ԩѧ��л�Сͺ����
- �ѧ���˹ѡ (Strong beat) ���¶֧�ѧ��з��˹ѡ���Ҩѧ������ � ������ͧ�ŧ���ǡѹ�����¡���� ��
����� 2 �ѧ��� (Duple Meter) ��� �ѧ���˹ѡ������ѧ��з�� 1 �ѧ��з�� 2 �繨ѧ�����
����� 3 �ѧ��� (Triple Meter) ��ͨѧ���˹ѡ������ѧ��з�� 1 �ѧ��з�� 2,3 �繨ѧ�����
����� 4 �ѧ��� (Quadruple Meter) ��ͨѧ���˹ѡ������ѧ��з�� 1 ���3 �ѧ��з�� 2��� 4 �繨ѧ�����
- �ѧ��зӹͧ (Duration) ���¶֧���������Ǣͧ���§�ء���§㹷ӹͧ�ŧ
3.1 ����ͧ���¡�˹��ѧ��� (Time Signature)
��������ʵ��Ż�������Ǣ�ͧ�Ѻ���§������� ����㹷ҧ����ն١��˹���������ͧ���¡�˹��ѧ����繵���Ţ����¡Ѻ�Ţ�����ǹ ���������鹵ç�մ�����ҧ����Ţ�������ҧ ��
����Ţ��Ǻ� ��͡�ӹǹ����� ���ͨѧ�������������ͧ ��
�Ţ 2 ���¶֧ �յ������ 2 ���
�Ţ 3 ���¶֧ �յ������ 3 ���
�Ţ 4 ���¶֧ �յ������ 4 ���
�Ţ 6 ���¶֧ �յ������ 6 ���
����Ţ�����ҧ ��͡�ѡɳе���鵷������ࡳ��
�Ţ 2 ��᷹�� ��Ǣ��
�Ţ 4 ��᷹�� ��Ǵ�
�Ţ 8 ��᷹�� ���ࢺ� 1 ���
�Ţ 16 ��᷹�� ���ࢺ� 2 ���
�·����㹷ҧ���������ö��ṡ�ѵ�Ҩѧ����� 2 ��������� �ѵ�Ҩѧ��и����� (Simple Time Signatures) ����ѵ�Ҩѧ��м�� (Compound Time Signatures)
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� ����ͧ���¡�˹��ѧ��� ��� � ��� ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵�Ǵ� (�Ţ 4 �����ҧ) ��ӹǹ 4 ��� (�Ţ 4 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 4 �ѧ��� ��ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ 4 �ѧ���
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� ����ͧ���¡�˹��ѧ��� ��� � ��� ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵�Ǵ� (�Ţ 4 �����ҧ) ��ӹǹ 3 ��� (�Ţ 3 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 3 �ѧ��� ��ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ 3 �ѧ���
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� ����ͧ���¡�˹��ѧ��� ��� � Ỵ ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵��ࢺ� 1 ��� (�Ţ 8 �����ҧ) ��ӹǹ 3 ��� (�Ţ 3 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 3 �ѧ��� ��ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ 3 �ѧ���
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� ����ͧ���¡�˹��ѧ��� ˡ � ��� ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵�Ǵ� (�Ţ 4 �����ҧ) ��ӹǹ 6 ��� (�Ţ 6 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 2 �ѧ��� ���ͧ�ҡ���ѵ�Ҩѧ��м�� �鵵�Ǵ� 3 ������Ѻ 1 �ѧ��� ���� 1 �����ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ 6 �ѧ��� (�ѵ�ҵ���鵻���)
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� �����ͧ���¡�˹��ѧ��� ˡ � Ỵ� ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵��ࢺ� 1 ��� (�Ţ 8 �����ҧ) ��ӹǹ 6 ��� (�Ţ 6 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 2 �ѧ��� ���ͧ�ҡ���ѵ�Ҩѧ��м�� ��ࢺ� 1 ��� 3 ������Ѻ 1 �ѧ��� ���� 1 �����ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ 3 �ѧ��� (�ѵ�ҵ���鵻���)
�ҡ������ҧ��ҧ�� ��ҹ��� �����ͧ���¡�˹��ѧ��� ��� � Ỵ� ���¤����������˹����ͧ�ŧ����˹���������ͧ���¡�˹��ѧ��й���Сͺ���µ���鵵��ࢺ� 1 ��� (�Ţ 8 �����ҧ) ��ӹǹ 9 ��� (�Ţ 9 ��Ǻ�) 㹡�û�Ժѵ��������� 1 ��ͧ �� 3 �ѧ��� ���ͧ�ҡ���ѵ�Ҩѧ��м�� �鵵��ࢺ� 1 ��� 3 ������Ѻ 1 �ѧ��� ���� 1 �����ա��������˹�觡��� ���˹����ͧ�л�Сͺ���µ�������͵����ش��Դ㴡���������ѹ���ǵ�ͧ����Թ4½ �ѧ��� (�ѵ�ҵ���鵻���)
3.2 �������Ǩѧ��� (Tempo) ���¶֧ �������Ǣͧ���ŧ��ҧ � ����ѵ�Ҥ���������ǵ�ҧ�ѹ�͡价�駹��������Ѻ����оѹ���ŧ����˹���Ҩ�����դ������ � ���� ����� �Ҩ�ըѧ������� �ҹ��ҧ ���ͪ�ҡ��� ���ͧ��Шѧ�������ͧ�ͧ�ѧ�����ҧ��ҡѹ���� 㹷ҧ��ԺѵԹ�鹡�á�˹�������� � ���� �ͧ���Ф���������ҡѹ�֧�ռ���д�ɰ�����ͧ��ͷ������Шѧ��Т�������¡��� �������� (Metronome) ����������ִ��Ҥ������ � ����
���㴤�è�������ҧ���¡�á�˹��繤��Ѿ��ҧ����մѧ�����
largo (very slow, broad) 40-56 ����ҡ
grave (very slow, solemn) ����ҡ �
adagio (slow)58-70 ��� � ����պ��
andante (moderately slow)72-90 ���, ����ʺ�� �
moderrato
(moderate) 93-100 �������ǻҹ��ҧ
allegretto (moderately fast)102-120 ����ҧ����
allegro (fast) 125-134 ����
vivace (lively) 136-172 ���Ǣ��Ẻ�ժ��Ե����
presto (very fast) 174-216 �����ҡ�ѹ�շѹ�
prestissimo
(as fast as possible) 218-� ���Ƿ���ش
������(Metronome) ��� ����ͧ��˹��ѧ��������ú͡���� 1 �ҷ� ���ըѧ��е������� �� adagio �դ������� 70 ���駵�ҷ� �繵�
3.2 �ѧ��е����ͨѧ������ (Beat) ���¶֧ ���������Ѻ�ѧ������ҧ�������ͷ���ҡ�㹺��ŧ �繨ѧ��и����ҷ����Թ������� � ����¡Ѻ�ѧ��С���鹢ͧ���� (Pulse) ������� � ���ǹ�鹢�������á�˹��ͧ����� ���ͼ���оѹ�� (Composer)
㹷ҧ��Ժѵ����ǹ��������㹡�õ��ѧ��СѺ����繡�ùѺ�ѧ��� ��õ���ҡ�з��Ѻ���˹�觤����դ����ҡѺ ½ �ѧ��� ��������¡��ҡ�Ѻ���������դ����ҡѺ ½ �ѧ��� ����ҡѺ��Ҷ����ҵ����ŧ � ¡��� ����ҡѺ 1 �ѧ��� �ѧ������ҧ
�����Шѧ��� 1 �ѧ���
�����Шѧ��� 2 �ѧ���
�����Шѧ��� 3 �ѧ���
�����Шѧ��� 4 �ѧ���
3.3 �ѵ�Ҩѧ��� (Meter) ���¶֧ ��èѴ������ͧ�ѧ��е����͡�èѴ����������� ��С���鹨ѧ���������ҧ�������� �»��Ԩѧ��з�� 1 �Ѵ�繨ѧ��з��˹ѡ����ش��
������ѧ��и�����