การจัดการโลจิสติกส์ (Logistics management) คือ ?
ปัจจุบันการแข่งขันทางธุรกิจมีความรุนแรง เนื่องจากการเปิดเสรีทางการค้าที่มากขึ้นทำให้องค์กรธุรกิจต้องชิงความได้เปรียบจากคู่แข่งขันด้วยวิธีการต่างๆ การจัดการโลจิสติกส์คือเป้าหมายสำคัญที่ผู้ประกอบการจะนำมาใช้เป็นแนวทางเพื่อหาวิธีลดต้นทุนการผลิตให้ต่ำลง รวมทั้งมีการจัดระบบฐานข้อมูลโลจิสติกส์เพื่อวิเคราะห์ต้นทุน การจัดการโลจิสติกส์จึงมีความสำคัญต่อการดำเนินงานของค์กรธุรกิจเป็นอย่างมาก
การจัดการโลจิสติกส์ หมายถึงอะไร
การจัดการโลจิสติกส์ หมายถึง ระบบบริหารการสั่งซื้อ การจัดลำเลียงสินค้า การเคลื่อนย้ายการจัดเตรียมวัตถุดิบ และการจัดเก็บวัตถุดิบสินค้าระหว่างการผลิต หรือเป็นกระบวนการในการจัดการวางแผน
การจัดลำเลียงสินค้าเพื่อให้มีค่าใช้จ่ายต่ำที่สุด โดยเริ่มเกี่ยวข้องตั้งแต่การจัดหาวัตถุดิบไปจนถึงมือผู้บริโภค
กิจกรรมสำคัญของโลจิสติกส์
กิจกรรมหลัก
การขนส่ง ได้แก่ การขนส่งสินค้าระหว่างสถานที่ต่างๆทั้งในและต่างประเทศ
การสินค้าคงคลัง ได้แก่ การบริหารสินค้าคงคลังเพื่อให้เกิดการหมุนเวียนหรือกระขายสินค้าออกไปอย่างมีประสิทธิภาพ
กระบวนการสั่งซื้อ ได้แก่ การบริหารจัดการในเรื่องวัตถุดิบ จัดหาวัตถุดิบที่มีคุณภาพและเพียงพอในเวลาที่เหมาะสม
กิจกรรมสนับสนุน
กิจกรรมสนับสนุนตามแนวทางการจัดการโลจิสติกส์ คือกิจกรรมที่สนับสนุนให้งานหลักดำเนินไปได้อย่างสะดวกรวดเร็ว ได้แก่
การจัดการด้านโกดัง
การยกขนหรือการหีบห่อสินค้า
การจัดซื้อจัดหา
การจัดตารางผลิตภัณฑ์
การจัดการด้านข้อมูล
การจัดการโลจิสติกส์มีบทบาทสำคัญต่อความสำเร็จขององค์กรธุรกิจ ผู้ประกอบการจึงต้องมีความรู้ความเข้าใจในโลจิสติกส์พอสมควร เนื่องจากปัจจุบันองค์กรภาคเอกชนประสบปัญหาขาดแคลนบุคคลากรด้านโลจิสติกส์ โดยผู้ที่มีความรู้และประสบการณ์ด้านโลจิสติกส์มีอยู่ไม่มากในตลาดแรงงาน
ที่มา: //www.im2market.com/2015/06/21/1453
การจัดการโซ่อุปทาน (Supply Chain Management: SCM)
การจัดการโซ่อุปทาน (Supply Chain Management) นั้นเป็นการนำกลยุทธ์ วิธีการ แนวปฏิบัติ หรือทฤษฎี มาประยุกต์ใช้ในการจัดการ การส่งต่อ วัตถุดิบ สินค้า หรือบริการจากหน่วยหนึ่งในโซ่อุปทาน (Supply Chain) ไปยังอีกหน่วยหนึ่งอย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีต้นทุนรวมในโซ่อุปทาน (Supply Chain) ต่ำที่สุด และได้รับวัตถุดิบ สินค้า หรือการบริการตามเวลาที่ต้องการ พร้อมกันนี้ ยังมีการสร้างความร่วมมือกันในการแบ่งปันข้อมูล ข่าวสาร ไม่ว่าจะด้วยวิธีการใดก็ตาม เพื่อให้ทราบถึงความต้องการอันเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการส่งต่อของวัตถุดิบ สินค้า หรือการบริการนี้ นำไปสู่การได้รับผลประโยชน์ร่วมกันของทุกฝ่ายด้วย (ธนิตย์โสรัตน์. 2550)
ซึ่งสามารถสรุปความหมายของโซ่อุปทาน (Supply Chain) ได้ดังนี้ “การจัดการโซ่อุปทาน (Supply Chain Management)” หมายถึง การบริหารจัดการกิจกรรมและความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรที่เกี่ยวข้องกันตั้งแต่ต้นน้ำ (วัตถุดิบ) จนถึงปลายน้ำ (สินค้าสำเร็จรูปหรือบริการ) ซึ่งมีลักษณะยาวต่อเนื่องกันเหมือนโซ่ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพตลอดกระบวนการผลิตจนถึงมือผู้บริโภค โดยการให้ความสำคัญต่อการสื่อสาร การวิเคราะห์ข้อมูล และนำไปใช้ร่วมกัน เป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มในการดำเนินงานและเป็นการสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันอย่างยั่งยืน”
(ที่มา: //www.logistics-adviser.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538773618)
อ้างอิง: //techno.kpru.ac.th/logistics/index.php/e-learning/13-e-learning/13-1?showall=&start=2
โลจิสติกส์ และห่วงโซ่อุปทาน (ซัพพลายเชน) ความหมาย ความสัมพันธ์ ข้อเท็จจริง
เมื่อพูดถึงคำว่าโลจิสติกส์ ในปัจจุบันคงไม่มีใครปฏิเสธว่าไม่เคยได้ยินคำนี้ คำว่าโลจิสติกส์ได้แทรกเข้ามาสู่ในสังคมของเรามานาน และเป็นที่รู้จักคุ้นหูในสังคมไทยเราเมื่อประมาณ 10 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันโลจิสติกส์มีบทบาทสำคัญในด้านเศรษฐิกิจ และการพัฒนาประเทศของไทยเป็นอย่างมาก และอีกทั้งยังถูกจัดอยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรมและบริการแห่งอนาคต ตามยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) อีกด้วย
ความหมาย
โลจิสติกส์ไม่เพียงแต่เป็นเรื่องการขนส่ง แต่เป็นแนวคิด กิจกรรม และกระบวนการทำงานต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการวางแผน การดำเนินการและการควบคุมการทำงานขององค์กรให้เกิดการเคลื่อนย้ายการจัดเก็บ การรวบรวม และการกระจายสินค้า วัตถุดิบ ชิ้นส่วนประกอบ หรืออาจรวมถึงการบริการที่มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลสูงสุด โดยคำนึงถึงความต้องการและความ พึงพอใจของลูกค้าเป็นสำคัญ
กระบวนการกิจกรรมต่างๆ
ที่สำคัญของโลจิสติกส์นั้นประกอบไปด้วย
– การติดต่อสื่อสารด้านโลจิสติกส์ (Logistics Communications)
– การบริการลูกค้า (Customer Service)
– กระบวนการสั่งซื้อ (Order Processing)
– การคาดการณ์ความต้องการ (Demand Forecasting)
– การจัดซื้อ (Procurement)
– การบริหารสินค้าคงคลัง (Inventory Management)
– การบริหารคลังสินค้าและการจัดเก็บ (Warehousing และ Storage)
– การบริหารการขนส่ง (Transportation Management)
– การจัดเตรียมอะไหล่และชิ้นส่วนต่างๆ (Pasts
และ Services Support)
– การเลือกที่ตั้งโรงงานและคลังสินค้า (Plant และ Warehouse Site Selection)
– การเคลื่อนย้ายวัสดุ (Material Handling)
– การบรรจุภัณฑ์และหีบห่อ (Packaging และ Packing)
– โลจิสติกส์ย้อนกลับ (Reverse Logistics)
เป็นต้น
ความสัมพันธ์
นอกจากคำว่าโลจิสติกส์แล้ว เรายังจะเคยได้ยินคำว่า โซ่อุปทาน หรือซัพพลายเชน (Supply chain)
สำหรับคำว่าโซ่อุปทาน หรือซัพพลายเชน (Supply chain) นั้นเป็นการเชื่อมโยงกันระหว่างองค์กร ทรัพยากร และกิจกรรมต่างๆ ที่ร่วมกันก่อให้เกิดคุณค่าในรูปของสินค้าสำเร็จรูป หรือบริการให้ลูกค้า
จากคำกล่าวของ Michael Hugos ที่อธิบายคำว่าโซ่อุปทานไว้ว่า
“…เนื่องจากความเป็นจริงที่ว่า ไม่มีบริษัทใดที่จะสามารถพัฒนาทักษะทางด้านการจัดการโซ่อุปทานให้สูงขึ้นได้ในทุก ๆ ด้าน ดังนั้น บริษัทจึงต้องมุ่งเน้นไปที่การพัฒนาและการสร้างความเชี่ยวชาญเฉพาะ นอกจากนี้ยังจะต้องเชื่อมโยงกับบริษัทอื่น ๆ ที่มีทักษะที่เกื้อกูลกันให้สมบูรณ์ได้ อันจะเป็นพลวัตที่กระตุ้นการก่อให้เกิด…ห่วงโซ่อุปทาน”
โลจิสติกส์ และห่วงโซ่อุปทาน
สภาการจัดการลอจิสติกส์ (Council of Logistics Management : CLM) ได้ให้คำจำกัดความของคำว่าโลจิสติกส์กับโซ่อุปทานสำหรับในธุรกิจซึ่งใช้กันโดยทั่วไป ไว้ดังนี้ :
“โลจิสติกส์ คือ ส่วนหนึ่งของกระบวนการโซ่อุปทานซึ่งจะวางแผน ดำเนินการ และควบคุมการไหลไปข้างหน้าและการไหลย้อนกลับและการจัดเก็บสินค้า การบริการ และสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกันระหว่างจุดกำเนิดและจุดบริโภคอย่างมีประสิทธิผลและประสิทธิภาพเพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า”
ข้อเท็จจริง
ดังนั้น ข้อเท็จจริงของคำว่าโลจิสติกส์ และห่วงโซ่อุปทานนั้น อาจสรุปได้ดังนี้
ความเข้าใจที่ผิดว่าโลจิสติกส์นั้นครอบคลุมถึงห่วงโซ่อุปทาน (Supply chain)
ข้อเท็จจริงสลับกัน คือ ห่วงโซ่อุปทานนั้นกว้างใหญ่กว่า ด้วยโครงสร้างจากต้นน้ำถึงปลายน้ำ คือ วัตถุดิบจนถึงมือลูกค้า แต่โลจิสติกส์ เป็นกิจกรรมในห่วงซุ่ปทาน ที่เราบริหารจัดการโลจิสติกส์เพื่อให้ห่วงโซ่อุปทานดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ ตอบสนองความต้องการของลูกค้านั่นเอง
ติดตามเรื่องราวเกี่ยวกับโลจิสติกส์และการจัดการห่วงโซ่อุปทานต่อไปได้ที่นี่
website: //mis.itd.kmutnb.ac.th/
facebook: //www.facebook.com/Fanpage.MIS.KMUTNB/
เรียบเรียงโดย :
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐวี อุตกฤษฏ์
(Asst.Prof.Dr.Nattavee Utakrit)
ภาควิชาการจัดการเทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ