ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการสมัยสุโขทัย

ใบงานที่ 4.1 การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

คำชี้แจง   ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้

    1.  สภาพการณ์ของเมืองสุโขทัยก่อนการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยเป็นอย่างไรบ้าง

           สุโขทัยแต่เดิมเป็นชุมชนเมืองที่น่าจะมีความสัมพันธ์กับชุมชนชาวมอญ ชาวขอม ชาวละว้าหรือลั้ว ลาว รวมถึงชาวไตหรือชาวไทย ดังพบหลักฐานทางโบราณคดี เช่น พระปรางค์วัดพระพายหลวง  เป็นพระปรางค์ที่ได้รับอิทธิพลมาจากขอม ต่อมาได้พัฒนาจนเป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีการปกครองที่มั่นคง และสถาปนาเป็นอาณาจักรในที่สุด                                              

     2.  ปัจจัยภายในปัจจัยใดบ้างที่นำไปสู่การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

     1) การขยายตัวของชุมชนสุโขทัยมีคนหลายกลุ่มอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานจนเกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรม และขยายตัวขึ้นเรื่อยๆ และมีผู้นำ ทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็ง                                                                                     

2) ทำเลที่ตั้งเหมาะสมอยู่ใกล้แม่น้ำ ทำให้สามารถค้าขายกับแคว้นต่างๆ ได้อย่างสะดวก ทำให้มีพื้นฐานทางเศรษฐกิจดี      

3) มีผู้นำที่เข้มแข็ง มีความพร้อมในทุกๆ ด้าน และเป็นที่ยอมรับของผู้คนในชุมชน                                                         

     3.  ปัจจัยภายนอกปัจจัยใดบ้างที่เอื้อต่อการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

         1) กษัตริย์ขอมสิ้นพระชนม์ ทำให้อาณาจักรขอมเสื่อมอำนาจ สุโขทัยจึงมีความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น 

            2) คนไทยในแคว้นอื่นๆ ที่เคยตั้งตัวเป็นอิสระยอมรับอำนาจของแคว้นสุโขทัย  

     4.  ปัจจัยใดบ้างที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการด้านต่างๆ ในสมัยสุโขทัย

           1)   ปัจจัยด้านภูมิศาสตร์และสิ่งแวดล้อม

                            (1) สภาพภูมิประเทศ สุโขทัยตั้งอยู่บนที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำ  ปิง  วัง  ยม  และน่านไหลผ่าน เหมาะแก่การเกษตร  และการค้า

                            (2) ภูมิอากาศ สุโขทัยมีเทือกเขาถนนธงชัย เทือกเขาตะนาวศรี และเทือกเขาเพชรบูรณ์ขนานกัน ทำให้อากาศไม่ร้อน และมีมรสุมพัดผ่าน จึงมีฝนตกชุกในฤดูมรสุม 

                            (3) สุโขทัยมีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ เอื้อต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในชุมชน

                            (4) การคมนาคมสะดวก โดยเฉพาะทางน้ำ

2)   ปัจจัยด้านอารยธรรม   สุโขทัยรับความเจริญจากภายนอกมาผสมผสานกับวัฒนธรรมเดิมของไทย โดยมี  พระพุทธศาสนาเป็นหลักยึดเหนี่ยวจิตใจ และสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญา

     5.  การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยส่งผลต่ออาณาจักรไทยในสมัยต่อมาอย่างไรบ้าง

            การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยเป็นราชธานี ทำให้เกิดการสร้างสรรค์ความเจริญในด้านต่างๆ ทั้งด้านการเมือง           การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม จนเป็นอาณาจักรที่มีความเจริญรุ่งเรือง และเป็นพื้นฐานในการพัฒนาของ คนไทยในสมัยต่อมา ซึ่งวัฒนธรรมบางส่วนของสุโขทัยก็ยังคงมีอิทธิพลจนถึงปัจจุบันด้วย 

สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอด

      พัฒนาการทางการเมืองการปกครองย่อมเปลี่ยนแปลงไปตามสถานภาพ วิสัยทัศน์และความสามารถของผู้นำ ตลอดจนสภาพเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของรัฐฤ

ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้

ด้านความรู้ 

1. นักเรียนสามารถอธิบายความเป็นมาของการสถาปนากรุงสุโขทัยได้ถูกต้อง

ด้านทักษะและกระบวนการ 

2. นักเรียนสามารถวิเคราะห์ปัจจัยที่นำไปสู่การสถาปนาเมืองสุโขทัยและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการในสมัยสุโขทัยได้

ด้านคุณลักษณะ 

3. นักเรียนอภิปรายความสำคัญของปัจจัยที่ส่งเสริมการสถาปนาเมืองสุโขทัย และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการของเมืองสุโขทัยได้อย่างสมเหตุสมผล

การวัดผลและประเมินผล

ด้านความรู้ 

1. อธิบายความเป็นมาของการสถาปนากรุงสุโขทัย

ด้านทักษะและกระบวนการ 

2. วิเคราะห์ปัจจัยที่นำไปสู่การสถาปนาเมืองสุโขทัยและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการในสมัยสุโขทัย

ด้านคุณลักษณะ 

3. อภิปรายความสำคัญของปัจจัยที่นำไปสู่การสถาปนาเมืองสุโขทัย และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการของเมืองสุโขทัย

อาณาจักรสุโขทัยมีการพัฒนาเป็นอย่างไร

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อสุโขทัยด้านทำเลที่ตั้งเป็นอย่างไร

ปัจจัยทางภูมิศาสตร์ใดบ้างที่มีอิทธิพลต่อการตั้งถิ่นฐานของอาณาจักรสุโขทัย

อิทธิพลของศาสนาใดที่มีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมสมัยสุโขทัยมากที่สุด